بالا كۇنىمىزدە ادەبي كىتاپتاردى كوپ وقيتىن ەدىك. مەكتەپ قابىرعاسىندا ءبىزدى ادەبيەتكە باۋلىعان ۇستازدارىمىز كوبىنەسە «ەگەر مەن ميلليونەر بولسام»، «ەگەر مەن باي بولسام» دەگەن تاقىرىپتاردا شىعارما جازدىراتىن-دى. سوندا بالا قيالىمىزعا ەرىك بەرىپ: «مەن وسكەندە كوپ اقشا تاۋىپ، باي بولىپ، ۇلكەن كاسىپورىن سالامىن» دەپ جازاتىنبىز. قازىرگى بالالاردىڭ دا ارمانى وسىعان ۇقساس. كوپشىلىگى ەسەيگەندە جاقسى ماماندىق الىپ، جالاقىسى كوپ جەردە جۇمىس ىستەگىسى كەلەتىندەرىن ايتادى. ءبىر قاراعاندا وسىنداي قيالى بار بالالارعا قىزىعا قاراۋعا بولادى. «قيال دەگەنىمىز – ادامنىڭ ساناسىندا پايدا بولاتىن جوسپاردىڭ شەبەرحاناسى ىسپەتتەس» دەيدى ناپالەون حيلل.

ءبىزدىڭ قوعام دا نارىققا كوشتى. سونىڭ ارقاسىندا بيلىك حالىقتى داۋلەتتى، تابىستى بولۋعا شاقىرىپ وتىر. ول ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالعان. ەڭ باستىسى، مەملەكەت قازىر ءاربىر قازاقستاندىققا بيزنەستە ءوزىنىڭ باعىن سىناپ كورۋگە ۇلكەن مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. ياعني، ميلليونەر بولامىن دەپ الدىنا ماقسات قويعان ادام، تۇبىندە سوعان قول جەتكىزەدى. ء«بىز ەلىمىزدەگى ءاربىر ادام ءوزىنىڭ بيزنەستەگى باعىن سىناپ كورۋگە، قوعامىمىزداعى جۇرگىزىلىپ جاتقان ەكونوميكالىق وزگەرىستەردىڭ تولىققاندى قاتىسۋشىسى بولۋىنا قولايلى جاعداي تۋعىزۋىمىز كەرەك. ءاربىر ادام ءوزىنىڭ ماسەلەسىن مەملەكەت شەشىپ بەرەدى دەپ كۇتىپ وتىرماۋى ءتيىس»،- دەدى مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ «قازاقستان 2050» ستراتەگياسىندا.

ەلباسىمىز اتاپ ايتقان ەكونوميكالىق جاڭارۋلاردىڭ ءبىرى – جاڭا جەكەشەلەندىرۋ. «جاڭا» دەپ ايدار تاققانىمىز – بۇل 90-شى جىلدارداعى جەكەشەلەندىرۋدەن مۇلدەم بولەك. سەبەبى، ۇكىمەت حالىقتى بۇل شاراعا الدىن-الا دايىنداپ الدى. 2013 جىلى تولىعىمەن جەكەشەلەندىرۋ ناۋقانىن ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىنىڭ جۇرگىزىلگەنى – وسىنىڭ ايعاعى. ال، بيىلعى ءساۋىر ايىندا مينيسترلەر كابينەتى 2014-2016 جىلدارعا ارنالعان جەكەشەلەندىرۋدىڭ كەشەندى جوسپارىن جاريا ەتتى. سول جوسپارعا سايكەس، ەكى جىلدا كوممۋنالدىق مەنشىكتەگى 780 كاسىپورىن باسەكەلەستىك ورتاعا بەرىلەدى. ەڭ باستىسى، جەكەشەلەندىرۋدىڭ، ۇيىمدار مەن مەكەمەلەردى قايتا قۇرۋدىڭ جانە تاراتۋدىڭ ناتيجەسىندە مەملەكەت مەنشىگىندەگى ۇيىمدار 28 پايىزعا، كوممۋنالدىق مەنشىكتەگى ۇيىمدار 38 پايىزعا، ۇلتتىق حولدينگتەردەگى كومپانيالاردىڭ سانى 36 پايىزعا دەيىن قىسقارادى. وسىلايشا، نارىقتىق مەحانيزمدەردى نىعايتۋ ءۇشىن، مەملەكەت شارۋاشىلىق سۋبەكتىلەرىندەگى ءوزىنىڭ ۇلەسىن قىسقارتا بەرمەكشى.

«بايلىق مۇرات ەمەس» دەيدى قازاق. الايدا، قازاقستان الەمدەگى دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋى ءۇشىن، قازاقستاندىقتاردىڭ تابىستى، اۋقاتتى بولعانى ءجون شىعار. ەگەر ەلدە كاسىپكەرلىكپەن اينالىساتىن ادامداردىڭ سانى كوبەيىپ، وزىمىزگە قاجەتتى ونىمدەر مەن تاۋارلاردى ءوزىمىز ءوندىرىپ جاتساق، ول – دامۋدىڭ جولى. وسى تۇرعىدان العاندا، ەلىمىزدە بۇقارالىق كاسىپكەرلىكتى قالىپتاستىرۋ مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق يدەياسىنىڭ ءبىر بولشەگىنە اينالىپ وتىرعانىن ءتۇسىنۋ قيىن ەمەس. قازىردىڭ وزىندە قازاقستاندىقتار تابىستى كاسىپكەرلەردىڭ ۇلتىنا اينالىپ كەلەدى. ەندى مىنە، ۇكىمەت قولعا الىپ جاتقان اقشا مەن مۇلىكتى زاڭداستىرۋ، جەكەشەلەندىرۋ ناۋقانى سياقتى شارالار وسىنى دالەلدەۋى ءتيىس. ءاربىر داۋلەتتى قازاقستاندىق شەتەلدەن ەمەس، ءوز ەلىنەن كاسىپورىن ساتىپ الىپ، ونى وركەندەتۋگە بار قاجىر-قايراتىن جۇمساۋى كەرەك دەپ ويلايمىن.

ءسوزىمىزدىڭ باسىندا ميلليونەر بولۋ تۋرالى ايتتىق. ايتپاقشى، ەلىمىزدەگى جاڭا بيزنەس ساياسات وسىعان زور مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. قالاي؟ مىسالعا، «حالىقتىق IPO» باعدارلاماسى ىسكە اسىرىلعانعا دەيىن كەز-كەلگەن ادام ۇلتتىق كومپانيالار مەن حولدينگتەردىڭ اكتيۆتەرىن ساتىپ الا الاتىن با ەدى؟ ارينە، جوق. 2012-2013 جىلدارى تابىستى جۇرگىزىلگەن وسى شارا بيىل دا قارقىن الادى. 2014 جىلدىڭ شىلدە ايىنان باستاپ ەلىمىزدەگى ۇلتتىق كومپانيالار مەن حولدينگتەردىڭ اكتيۆتەرى قارجى مينيسترلىگىنىڭ بىرىڭعاي ەلەكتروندىق ساۋدا الاڭىندا ساتۋعا شىعارىلدى. ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ ءمينيسترى ەربولات دوساەۆ حابارلاعانداي، «سامۇرىق-قازىنا» ۇاق-نىڭ كومپانيالار توبىنان باسەكەلەستىك ورتاعا 106 اكتيۆ، «بايتەرەك» حولدينگىنەن 15 اكتيۆ، «قازاگرودان» - 32, «پاراساتتان» - 8, «زەردەدەن» - 2 اكتيۆ ساتىلىمعا شىعارىلادى. بۇل شارا بارىنشا اشىق، جاريا تۇردە وتپەكشى.

ءامىرلان ءالىمجان 

Abai.kz