Auyldy «ústaytyn» jigitter degen bolushy edi, auyldy «ústaytyn» kempir degendi estip pe ediniz? Bizding auyldy Jeneyding apasy «ústaytyn». «Ústaghanda» da jәy emes, býrip «ústaytyn».

Ol kisi otyrghan jerden, әsirese, qyz-kelinshekter ainalyp ótuge tyrysatyn. Kóilegining jaghasy tómen nemese etegi joghary bolyp qalsa Jeneyding apasy otyrghan jerge attap baspaytyn. Ol kisi kóp ishinde «әi, pәlenning kelini»,«әi, pәlenning qyzy» dep ózine qaratyp alyp kesip-kesip aityp tastaghanda qyz-kelinshekterding betinen oty shyqqanyn bala kezimizde talay kórgenbiz. Toyda ýy toly adamgha túrghan boyda enkeyip shay qúiyp jatqan kelinshekting keudesi ashylyp qalghanda aitqany auyr endi… «Áy, Bayboldyng qatyny! Jarqyratpay jap andaghy emshegindi! Erkek bitkendi emizeyin dep edin, enteleysing ghoy ózin» degende shay qúiyp túrghan kelinshek jylap otyra ketken eken. Áy, mynbolghyr, túqymyng óskir bizding auyldyng kelinderi-ay, bireui sóz qaytarmaghan deydi sol kisige! Auyldaghy kisilerding aituynsha keyde tipti jónsiz de soqtyghyp ketetin kezderi de joq emes sekildi. «Áy, qatyn! Kýieuing otarda, malda jatyr. Sen ne ghyp sonsha jana týskendey sylandap alghansyn? Bayqa!» deytin kórinedi. Keyin estidim, ol kisi tipti jýrisi jenil qyz-qyrqyn, qarlyq qylghan qatyn-qalashtyng aiybyn da andatyp, «ayaqtaryndy andyp basyndar teginde» dep tekteu jasap otyrady eken. Sondyqtan da bizding auyl ol kisini «saqshy kempir» atap ketken. Kóbi «Jeneyding apasy» deydi.
Sonymen ne kerek, sol Jeneyding apasy Qazaqstangha kóship keldi. Taldyqorghannyng Kóksu audany, Qyzylaryq auylyna qonystandy. Bardym, amandasyp shyqtym. Manaydaghylardyng aituynsha apamyz ol auyldy da «ústay» bastapty. Ýilerine oramalsyz kelinshek kirgizbeydi eken. Ayt, mereke kýnderinde qydyryp kelgen kórshi әielderding jalanbas kelgeni bolsa: «Áy, qatyn! Baydan qaytyp kelip pe edin? Basyndy ora!» dep tikesinen tartady eken. Kelin, nemereleri kelgen qonaqtardan keshirim súrap әlek deydi. Apamyz qaytpaydy. «Jalanbas kelsen, ekinshi kirmey-aq qoy» dep kesip tastap qarap otyrady eken.
Bir kýni mynaday bir qyzyq bolypty.
Búryn kóshpeli túrmysta bala ózi otyryp «kish» etkenge qolayly bolu ýshin shalbarynyng auyn ashyp qoyady eken. Shalbaryn ózi sheship otyryp túrghangha, yaghni, eki-ýsh jasqa deyin solay isteydi. Shalbar bylghamaytynday es kirgende baryp auyn tigip beredi. Sol әdet (qazir pampers, garshok bar bolsa da) bizding auylda әli bar. Qazaqtyng «ol men kórgende auy ashyq bala bolatyn» deytin sózi sodan qalghan ghoy. Qysqasy, Taldyqorghangha kóship kelgen asau apamyzdyng ýiine kórshi kelinshekter qydyryp kelmey me! Auyn ashyp tastap, salaqtatyp otyrghan apamyzdyng kishkentay nemeresin kórmey me! Sodan birin-biri týrtkilep, syqylyqtap túryp kýlmey me! Ondaygha ýnsiz qalmaytyn apamyz: «Ne boldy әy qatyndar! Saytan týrtip otyr ma?» dep týiilmey me! Kelinshekting bireui: «Ananyng әne jerin nege ashyp qoyghansyzdar?» dep sausaghymen kórsetip, auzyn basyp aita almay kýledi. Sonda apamyz, әy sóz tapqysh qoy: «Biz sender qúsap әbden ýlkeygende ashpay, kishkentay kezinde ashyp qoyamyz. Taza bolady» degen eken. Otyrghandar sholaq kóilekterining etegin tizelerine tartqylap qysylyp qalypty. Shýkir, ol auyldyng adamdary da apamyzdy qatty syilaydy eken. «Asau apa» dep atap ketipti. Kelinder alba-júlba bolyp aldynan shyqpaugha, oramalsyz ýiine barmaugha tyrysady eken.
Al bizding auyldyng kelinshekteri bir-birine: «Saqshy kempir ketti әiteuir…» dep әzildesetin kórinedi. Ketedi ghoy, qansha jýrer deysin…

Úlarbek Núrghalymúly
Namys.kz