Kórshimiz qonaqasy berdi. Qasymda auyldyng imamy otyrghan. Osy kisining úly esikten kirip kelip: «Papa, seni ýige bir kisiler kelip shaqyryp jatyr» dep zirk etkeni. Balanyng imam әkesine “papa” dep til qatuy óte ersi kórindi. Búl kisi «imam» ba, әlde, «papa» ma, degen oy sol jerde qylang bergeni. Ony aitasyz auyldyng bir auyz oryssha bilmeytin qazaqtary balalaryna “papa” men “mama” sózderin ýiretip qoyghan.

 Osy «Papa» deytin qaydan shyqqan? Bizding zamanymyzdyng tórtinshi ghasyrynda hristian dini, biylik talasynan katolik jәne pravoslav bolyp ekige bólindi. Sol kezde katolik dinin qabyldap, ózimen birge otbasyn, aghayyn-tuysyn shoqyndyryp, dinge qyzmet etken kisini «papa» dep ataghan.
Ókinishke oray qazir qazaqtar arasynda «papa» sózining asyghy alshysynan týsip, aiy onynan tuyp túr. Esimizdi jiyp, tәuelsizdik aldyq desek te «papa» dep aitudan jiyrener emes.

Qazaq «papalargha» aitarym: – Sizder balalarynyzgha «papa» dep aiytqyzu arqyly, katolik dinin nasihattap, shoqyndyrugha dayyndap otyrghanynyzdy týsine alasyz ba?

Ertede orystardyng ózi «papa» degen sózdi “nan, as-auqat” degen maghynada qoldanyp, әkelerin «batushka» dep ataghan. Ertede qazaqtar da, orystarda әkesine «papa» dep sóilemegen. Katolikter «papa» sózin Isus Hristostyng jerdegi dinin taratushy ókili, qyzmetshisi dep úghady.
Keyingi 50-60 jyl kóleminde orys mәdeniyetine qúldanghan qazaqtar balalaryna «papa» dep ýiretip, analaryn «mama» degizdi. Onymen qoymay orystardyn, «tetya» sózin qazaq boldyrghansyp, tuystaryn – Aygýl tәte, Farida tәte, Ayghanym tәte t.b. dep «tәte» degen sózdi zorlyqpen sinirip keledi.

Sózimizdi qortyndylap aitar bolsaq: «papa» atauy otarlaushylar tanghan onbaghan sóz. Ony asqar tauday әkemizge telip aitu arsyzdyqtyn, kórgensizdiktin, topastyqtyn, kesheliktin, qúldyqtyn, arsyzdyqtyng belgisi.

Altynbek Rahymberdi

Facebook-tegi "Men músylmanmyn" paraqshasynan