QR Premier-Ministrining orynbasary Darigha Núrsúltanqyzy Nazarbaevagha

AShYQ HAT

 Qúrmetti   Darigha Núrsúltanqyzy!

Atalghan shaghym 03 qyrkýiek 2015 jyly sizding aldynyzda QR Premier-Ministrining orynbasary bolghan B.Saparbaevting atyna jazylghan edi. Onyng ornyna qyzmetke kelgen siz búl shaghymdy  óz qolynyzdy qoyyp 2015 jyly 14 qyrkýiek kýni shyghys №20-51/Q-1477-jt nómirimen Bilim jәne ghylym ministri A.Sәrinjipovke tekseru ýshin jibergen ekensiz. Alayda sizding tapsyrmanyz mine 2 aidan asty oryndalmauda, sol sebepten   QR Konstitusiyasynyng 33 babyna sýienip ózinizge  ekinshi mәrte    jiberuge  mәjbýr bolyp otyrmyn.

Jogharghy oqu oryndarynyng basshylarynyng sybaylastyq әreketteri qogham damuyna keri әserin tiygizetin dertke ainalghan. Almatydaghy Ál-Faraby atyndaghy uniyversiytettegi bylyqty, rektor Mútanovtyn memlekettik syilyqqa úsynghan kitabynyng 30 beti ózge ghalymdardan kóshirilgendigi, yaghny «plagiat» ekendigi dәldense de ministrliktegiler ony jasyryp qoghamgha jat qylyq sybaylastyq әreketpen jeng úshynan jalghasu arqyly jasyruda. 

Maghan «bas desem qúlaq» dep zangha qayshy әreketke baryp  qatardaghy qyzmetker G.Kóbenovanyng qolymen syrghytpa jauap berip Sәrinjipov pen Balyqbaev lauazymdy biylikterin asyra paydalanyp,  qyzmettik әreketsizdikke jol berip QR QK-degi zanmen qudalanatyn qylmys jasap otyr. Shara qoldanuynyzdy súraymyz. Zang aldynda azamattar lauazymyna qaramay teng qúqyly.

Neskoliko uchenyh na konkretnyh faktah dokazali, chto g-n Mutanov v izdannoy v 2011 godu monografiy «Ekonomiko-matematicheskie metody y modeliy», vydvinutoy, kstati, na gospremii, praktichesky 50 stranis «pozaimstvoval» iz chetyreh raznyh istochnikov. O chem zabyl upomyanuti v spiske ispolizovannoy liyteratury, vydav material iskluchiytelino za sobstvennyi. V chisle istochnikov figurirovaly rossiyskie y kazahstanskie ekonomisty, a takje nekiy anonimnyy avtor studencheskoy kursovoy iz interneta. Bolee togo, po slovam analizirovavshih monografii uchenyh, plagiat byl osushestvlen krayne nebrejno, bez pravok opechatok y t.d., poprostu otskanirovan s originalinyh rabot (ispolizovany daje grafikiy).

Osenku «nauchnym izyskaniyam» rektora postavily y v praviytelistve. «Fakt plagiata odnoznachno podtverjden. V resheniy komissiy rechi iydet o sovershenno konkretnoy veshy – zaimstvovaniy chasty proizvedeniy nauky bez ukazaniya istochnika. To esti, iymenno plagiat. Takaya formulirovka vybrana v sootvetstviy s deystvuyshim zakonodatelistvom Kazahstana», - soobshil predsedateli Komiyteta nauky MON RK Nurlan Ybyrayym. Krome togo, predstaviyteli MON podcherknul, chto v mirovoy praktiyke rukovodiytely lubogo ranga, ulichennye v plagiate, neobratimo teryait doverie y pokidait zanimaemye posty. Al Mútanov myrza miz baqpay týk bolmaghanday úyalmay aq taltandap studentterge, oqytushylargha «ÝLGI» bolyp jýre bere me? 

Rektorlyq  biylik  ata-babalarynan múra bolyp  qalghanday sezinetin  Últtyq mәrtebesi bar uniyversiytetting rektorlary (keybiri 20 jyldan astam osy biylikte) negizgi mindetteri bolyp sanalatyn, jastargha sapaly bilim beruding ornyna, biylikterin asyra paydalanyp memleketting tәuelsizdik tayanyshyna onyng qauipsizdigine qater tóndiretin dertti qúbylys sybaylastyqqa  boy  aldyryp óz mýddelerin qogham mýddesinen joghary qoyda.  

Sybaylastyq «dert», jat qúbylys bizdin  halyqtyng jandy buynyna enip әbden jaylap alyp, asqynyp túrghan jayy bar. Sonday bir faktini sizding atynyzgha dereu ShEShU ýshin joldap otyrmyn. (qosymshada-9 paraq) Óitkeni bilim ghylym ministrligindegi jeng úshynan jalghasqandar, әsirese ministrding orynbasary T.Balyqbaev pen ministr A.Sәrinjipovter attaryna jazghan hattaryma jauap ta bermedi, tek komiytet basshylarynyng orynbasarlarynyn-orynbasarlaryna qol qoydyryp qylmystardy jasyryp ózderi sybaylastyqqa  jol berude.   Olar  QR «Sybaylas jemqorlyqpen kýres turaly» zanynyng 12-babynyng 10, 12 tarmaqtarynda kórsetilgen zang normasyn  jәne QR QK 361,362, 370, 416 – baptarynda kózdelgen qylmysqa  jol bergenderi ýshin   jauapkershilikke tartyluy tiyis. Óitkeni zang aldynda mansaby  qorghan bola almaydy. Olar eks-ministrdin   doktorlyq dissertasiyasynyng ózi jazbaghanyn, Ál-Faraby atyndaghy QazÚU-ding qazirgi rektory Gh.Mútanovtyn memlekettik syilyqqa úsynghan enbegining plagiat ekendigin jasyryp otyr.

Al zang salasynda  «korrupsiya-sybaylastyq» sózi  qylmystyng bir týrine jatqyzylghan, nemese qyzmet jaghdayyn paydalanu degen maghynany bildiredi. Sybaylastyq  ol qyzmet babyn jeke basynyng maqsatyna paydalanu arqyly jýzege asady. Lauazym iyelerining qyzmet babyn paydalanu arqyly  sybaylastyq jolmen jeke mýddege qyzmet kórsetui  de korrupsiyalyq әreketke jatady.

Memlekettik  atqaru biyligi qyzmetkerlerine beriletin biylik ókilettigi jeke basqa emes, tikeley qogham mýddesine qyzmet etui tiyis. Korrupsiya jeke bastyn  paydasyna qyzmet eterde astyrtyn júrttan jasyryp әreket etedi. «Bilip túryp, bilmestikke baratyn» korrupsiyalanghan biylik ókilderi qashanda «óz erkimen, sanaly týrde qylmysqa barghan qylmysker» retinde baghalanady. Jalghan aiyptaular boyynsha  qudalau, jalghan «kuәgerler» jasau, jazyqsyz adamdy kinәli etu, yqpaldy lauazym iyelerining mýddesine say sheshim shygharu da korrupsiyalyq әreketke jatady.

QR azamaty  Quandyq Esenghazy Slәmghazyúly,

tarih ghylymdarynyng doktory, professor

A.Baytúrsynov atyndaghy   «Sanlaq»  avtor medalining iyegeri

Abai.kz