Qazaqstan músylmandary diny basqarmasy elimizdegi kýlli músylmannyng basyn bir shanyraqtyng astyna biriktirip otyrghan óte iri hәm irgeli úiym. Sol irgeli úiymgha elimizde bolyp jatqan әr oqigha, әr reforma janama týrde bolsyn әser etetinin eshkim joqqa shyghara almaydy. Sebebi, biz qansha zayyrlylyqtyng qalybyna salyp, «din memleket isimen ainalyspaydy» degenimizben, halyqty sabyrgha, yntymaqqa, birlikke shaqyratyn diny basqarma ekenin úmytpauymyz qajet.

Atyrau halqy dýrkirep alangha shyghyp, alang kónilin bildirdi. Sol halyqtyng jýz payyzy qazaq hәm dini islam ekeni belgili jayt. Alla-Taghalanyng aq jolyndaghy sol kópshilikting «jer jalgha berilmesin» degen talabynyng astarynda ne jatqanyn besiktegi bala da biledi.

Mәselen, birinshiden jer qytaylyqtargha 25 jylgha jalgha berilse, ol qytaylyqtar jer iygeruge myndap qandasyn jetelep kelse, olar jappay qazaq qyzdaryn әieldikke alsa, kózi qysyq, dini basqa jiyender kóbeyse, búl erteng diny basqarmanyng bas auruyna ainalmay ma? Dini men týri basqa azamattardyng kóbengine eli sengen haziretti mýftiyimiz Erjan Malghajyúly qalay qaraydy?

Ekinshiden, qazir halyq ýlken tolqynys ýstinde. Jer jerde, qazaq jerining mәselesi sóz bolyp, ýlken minberlerden últ pen memleketshildikting әngimesi qyzu talqylanuda. Múnday sәtte elimizdegi radikaldy toptar atqa minbesine kim kepil? Olar tarapynan arandatu isteri jýrgizilmeydi dep aitudyng ózi qiyn. Osydan birneshe jyl búryn Atyrauda bolghan lankestik әreketterdi әli úmyta qoyghan joqpyz. Múnday sәtte diny basqarmanyng ýn qosuy, eldin, búqaranyng jaghynda boluy asa manyzdy dep bilemiz.

Ýshinshiden, Qúday saqtasyn, әldebir arandatu bola qalyp, qan tógilgen jaghdayda diny basqarma qanday pozisiyada bolady? Elimizdegi músylmandardy nege ýgittep, nege ýndeydi?.

Tórtinshiden, Otanymyzdyng últaraqtay jerin jalgha beruge din ghylymy, sharighat qanday pәtua shygharady? Búl isimiz dúrys pa, búrys pa?

Besinshiden, osynday almaghayyp zamanda, elding kýii alandatarlyq bolyp túrghan kezende atalmysh basqarma nendey júmystar jasap jatyr?

Qosh! Mýfty búl mәselege ne ýshin ýn qosu kerektigi osy mysaldardan-aq belgili boldy dep oilaymyz. Sondyqtan sózdi soza bermey, aitarymyzdyng toq eterine bir-aq toqtalsaq. Elimiz ben jerimiz bolmasa, tәuelsizdik almasaq, biz býgingindey óshkenimiz janyp, ólgenimiz tirilip, ata dinimizben qauysha almas edik. Sol ata dinimen qauyshqan el men jerding taghdyry qyl ýstinde túrghanda (negizi qoghamdaghy til mәselesining dýmpuine de mýftiyding kózqarasy manyzdy ekenin eskerte ketken jón sekildi) Erjan Malghajyúly resmy týrde mәlimdeme jasap, óz oiyn ortagha salu qajet dep bilemiz.

Áytpese, kýlli qazaq mýftiyding búl ýnsizdigi ne ýnsizdik ekenin týsine almay otyr.

Shәriphan Qaysar

Abai.kz