QAZAQTAN ShYQQAN ARAMZALAR KIMDER?
Qazaqtyng túnghysh memleketin qúru jolynda Alash júmysyn jýreletip, kedergi keltirgen túlghalar da az bolghan joq. Býgingi tarih dәleldep otyrghanday, iydeologiyalyq qarama-qayshylyq Alash azamattarynyng ortaq iydeyasyn jýzege asyrugha mýmkindik bermegen. «Qazaqtan shyqqan aramzalar kimder?» Búl taqyrypty «Aluinform» portaly jazghan eken.
Bostandyq bolghannan beri júrttyng kózi ashylyp, qayda bolsa da yntymaq, birlik tabylyp, qalyng qazaq ishine bereke úiytqysy ornaghanday bolyp túr edi. Qazaqtan basqa el qaghynyp, jýgensizdik úlghayyp, azamattarynyng sonynan ergen júrtty aramza qulary azghyryp, adastyryp túr edi. Bizden de, úyattan da keshken (ketken* boluy mýmkin. «Alau»), ardan bezgen aramzalar shyghyp, gazet taratqan bolyp, el ishine iritkisin shashqaly jýr. Halyqtyng qamyn oilap, qolghan bolghan alashtyn tuyn ústaghan asqar beldey erlerimizdi jyndanghan itke úqsap, aramzalar qappaq bolyp, jynyn qosyp, uyn shashyp jýr. Týri adamgha úqsaghanymen, peyilng aiuan týsti sýmdar «Ýsh jýzdin» partiyasy dep, ataq baylanyp, bar qazaqtyng úiytqysy bolghan «Alash» paritiyasynyng adamdaryn aram auzymen bylghamaq bolyp jýr.
«Ýsh jýz» paritiyasy anyq sodyrly, soyqandy, jýziqaralar paritiyasy. Búl júrtqa kelgen ýlken bir dert. Sózine qúlaq qoymay, ózderinen aulaq bolyp, saqtanu alash balalaryna borysh. Qazaqtyng bayaghydan beri ayaq astynan basylyp, kórgen qorlyghy , kórgen zorlyghy men zombylyghy az emes. Endi «Ýsh jýzdin» qularyna aitamyz: elimizdi ertpender, eldi el qylyp ústau senderding qoldarynnan keletin is emes. El de esin biledi, senderding sondaryghananiyerip, jargha qamalyp jyghylmaydy. Halyqty әure qylmay,ólgen mújyqtyng qoynyna qalash tabylatyn bolsa, sony izdep qarandar. Biz «Alash» pariyasynyng sonynan eremiz. Anyq kóshbasshylarymyz sonda.
Semey ýieznyy zemstvo mýsheleri: Ahmetjan Andamasov, Aytmúhammed Bolatov, Dinislam Tәnirberdiyn, Jamshyrbay Shýlenbaev, Temirshi Jýsipov, Sydyq Dýisenbiyn, Qúrmanbay Múzdybaev, Beyseke Esikepov, Maylybay Esenbaev, Imambazar Qazanghapov, Rayymjan Mәrsekov, Qaldybay Bodanbaev, Kókbay Jantaev.
Derekkóz: « SARYARQA» gazetining №26 nómiri, 1917, 26 jeltoqsan* (Alau)
A39 «Alash kósemsózi»
«Ýsh jýz» partiyasy men «Alash» partiyasy jetekshilerining arasyndaghy kelispeushilikter 1917 jylghy mamyr aiynda Mәskeude ótken býkilreseylik músylmandar sezinen song bayqalghan. «Ýsh jýz» partiyasy «qazaq júmysshylary men kedeylerining sózin sóileymiz» dese, «Alash» partiyasy qazaqty bay men kedeyge bólgen joq.Eki tarap óz basylymdarynda birin- biri ashyq syngha alghan. Sondyqtan sol uaqyt tarapynan jazylghan materialgha týsinistikpen qaraghan dúrys.
Abai.kz