Býginde el arasynda Jer komissiyasynyng eks-basshysy Baqytjan Saghyntaev jayly әrtýrli әngimeler gulep túr. Bireuler «Saghyntaev basqarghan bir ay bederinde jer komissiyasy edәuir qyzmet atqardy» dese, endi bireuleri búghan kereghar pikirler aituda. Qanday jaghday bolmasyn, bir shyndyqty moyyndauymyz kerek. Baqytjan Saghyntaev jer komissiyasynyng tizginin ústaghan kezde әr aluan ashy pikirlerding ashyq aityluyna múryndyq bola bildi. Tek, Almaty oblysyndaghy Bayserkeagro» agrokeshenindegi Saghyntaevting «kýlkisin» halyq qalay baghamdaryn bilmey, dal bolyp otyr.

Nege ekeni belgisiz, Saghyntaevting osy bir týsiniksiz kýlkisin әnsheyinde týimedeydi týiedey etetin jurnalister qauymy «úmyt qaldyrdy». Halyq «jerim» dep zar enirep otyrghan kezde ýlken lauazymdaghy shendining komissiya tóraghalyghyn yrjalandap otyryp, Asqar Myrzahmetovke tapsyruynyng astarynda ne jatyr?

Saghyntaevti kýlkige keneltken sәtti bir eske týsirip alayyq.

Múhtar Tayjan:

– Men sózimdi aldymen qarapayym prosessualidi mәselelerden bastasam dep edim. Komissiyanyng júmysy jýieli týrde ótui kerek dep oilaymyn. Mysaly, songhy eki aptada «jinalys bola ma, bolmay ma» dep telefonnyng aldynda otyryp kýttik.

Baqytjan Saghyntaev:

– Men komissiyanyng tóraghasy retinde birden jauap bereyin. Ókinishke oray angenamen sóileuge shamam bolmay qaldy.Sol sebepten jinalys ótpey qaldy. Qazaqsha aitqanda tamaghyma suyq tiyip qaldy.

Múhtar Tayjan:

– Meninshe bir jospar syzuymyz kerek. «Osy aptada myna oblysqa, kelesi aptada ana oblysqa baramyz» dep. Sonda biz ózimizding sharualardy da josparlap otyrar edik. Búl – bir. Ekinshiden, pressadan oqyp jatyrmyz. Siz komissiyadan ketesiz be, joq pa?

Baqytjan Saghyntaev:

– Búl mәseleni jinalystyng sonynan aitayyn dep otyr edim. Ózderiniz bilesizder, Elbasynyng jarlyghymen Asqar Isabekúly Auylsharuashylyghy ministri qyzmetimen qosa Premier-ministrding orynbasary lauazymyna da taghayyndaldy. Negizgi júmysy auyl sharuashylyghynyng kuratory bolady. Kelesi jinalystan bastap, tóraghalyq qyzmet Asqar Myrzahmetovting qolyna ótedi. Men býgin sizdermen birge songhy ret júmys jasap otyrmyn. Bir aidyng ishinde bes kezdesu ótkizdik. Jaman júmys istegen joqpyz dep oilaymyn. Eki ónirge shyqtyq, ýsh jinalys Astanada ótti. Asqar Myrzahmetov júmysty búdan da ary damytyp, ong sheshimderge jetkizedi dep tilek bildiremin.

Múhtar Tayjan:

– Mening oiym, ótinishim, úsynysym dep aitsam da bolady. Komissiyanyng júmysyn birge bastadyq pa, birge ayaqtayyq. Óitkeni, mynanday ózgeris...

Baqytjan Saghyntaev:

– Asqar Isabekúlyna senimsizdik kórsetip otyrsyz ba (kýledi)?

Múhtar Tayjan:

– Joq, mәsele onda emes. Mәsele komissiya júmysty qalay bastasa, ayaghyna deyin birge barayyq degen niyette ghana. Sizder osy Ýkimetting mýshesizder. Men Asqar Myrzahmetov myrzany búrynnan bilemin. Syilaymyn. Óz basym senemin. Biraq, mening úsynym boyynsha komissiya júmysty birge bastady ma, ayaghyna deyin birge bolayyq. Búl - mening  oyym. Áriyne, Ýkimetting óz oiy bar shyghar. Biz Asqar Myrzahmetovpen de júmys jasaugha dayynbyz. Júmystan ketpey, ayaghyna deyin jetkizeyik.

Baqytjan Saghyntaev:

– Jylap qoshtasatyn týrimiz bar ghoy (taghy da kýlki).

(tolyghymen viydeodan tamashalanyz)

Áriyne, ózderiniz kórip otyrghanday Múhtar Qúl-Múhamed, Jaqsylyq Ýshkempirovterge «ezu tartpa» dey almaymyz. Biraq, mәsele jerding taghdyry jayly bolyp jatqan kezde shendilerding «yrjalaqtap» otyruy – jaramsyz is. Al, ol shendilerdi «qytyqtap» otyrghan komissiyanyng tóraghasy Saghyntaevting ózi.

Múnday әrtistik nege kerek bola qaldy? Bizge әzirshe týsiniksiz bolyp otyrghany osy ghana.

Býkil halyq «Komissiyanyng otyrysy nege bolmay qaldy?» jauap tappay jatqan kezde Saghyntaevting tamaghyna suyq tiyip jatypty. Endeshe, sol tústa komissiya tóraghasynyng auyryp qalghany nege aldyn-ala eskertilmedi? Onyng ornyn basyp, jinalysty ótkizetin bir adamnyng tabylmaghany ma?

Birinshiden, «angena» bizding oiymyzsha jinalystyng ótpey qaluyna sebep emes. Ekinshiden, halyq «Saghyntaev ne sebepti komissiyadan ketip jatyr?» dep abdyrap otyrghanda onyng "Myna týrimizben biz jylap qoshtastatyn siyaqtymyz" dep yrjalaqtaghany tym sóleket kórindi. Jerding mәselesin qyljaqtap, ortagha qystyrma sóz aralastyryp otyryp talqylau kónilge asa qonbaydy, Saghyntaev myrza. Komissiya mýshelerimen "jylyp qoshtastatyn boldyq" dep jýrip, erteng ata babanyz aq nayzanyng úshymen, aq bilekting kýshimen qorghap qalghan jerlen, baytaq daladan zar enirep qoshtasyp jýrmeniz. Búny da qaperinizde saqtanyz!

Týiin

Biz búl mәseleni nege endi ghana jazyp otyrmyz?  Ertengi Qyzylordada ótetin jinalysty Asqar Myrzahmetov basqarady.  Saghyntaevting týsiniksiz kýlkisi Asekene sabaq bolsa deymiz. Qazaq jer ýshin janyn beruge dayyn otyr. Al, Ýkimet komissiyanyng tóraghalaryn ary-beri «tónkeristiruden»  arygha bara almay jatyr. Osynday kezde bos әngime men kýlkige oryn berilmey, naqty júmystar atqarylsa dep tileymiz.

Shәriphan Qaysar

Abai.kz