Asan qayghy jelmaya minip, jeldirtip, Saryarqany aralap jýrgendegi jerge aitqan syndary.

Úzyn Ertisti kórgende:

• Myna shirkinning balasy toydym dep qarap otyrmas, qarnym ashty dep jylap otyrmas, siyrdyng mýiizi, keuirding qúlaghy shyghyp túrghan jer eken. Kýninde balasy keuirden jylaydy-au! – depti.

Shynghys tauyn, Semey taularyn kórgende:

• Myna shirkinning topyraghy qútyrghan eken. Oghan shyqqan shóp qútyrady, ony jep semirgen mal qútyrady, onyng etin jep, sýtin ishken adam qútyrady. Qan ýzilmeytin, kisi óltiru, úrys-tóbeles kóp bolatúghyn jer eken! – depti.

Týndik ózenin kórgende:

• On eki qazylyq oi, Týndik; manyrap jatqan qoy, Týndik. Qoydyng qúlaghy tútam shyghyp túrghan jer eken! – dep, tastap ketuge qimay, ýsh qaraghan eken. Sonan «Ýshqara» atanghan.

Qyzyltau degen jerge kelgende:

• Tauy-tasy kesh bolghanda, ynyranyp jatady eken, toqtysy qysyr qalmaytúghyn jer eken! – depti.

Bayanaula tauyn kórgende:

• At erin alugha jaramaytúghyn jer eken, shirkindi júrt qalay qonys qylyp otyrghan? Bir kórgen kisi: «Kәpir-ay, seni jelkemning shúqyry kórsin!» — deydi eken. Bauyrynda bir qara tiygen túzy bar eken, túzy auyr eken. Bir kýn týnep ketemin degen bir júma toqtap qalady eken, túzy jibermeydi eken!

Ashy boyyna kelgende, artyna qarap:

• A, Bayanaula, sening qonys bolyp túrghanyng mynau Ashynyng arqasy eken! Mal jazghytúrym bir júma ashylaydy eken, kýzge taman bir júma ashylaydy eken, sonysy bir jylgha tatidy eken. Olay bolmaghanda, Bayanaula qonys bolugha jaramaytúghyn jer eken deydi, — depti.

Bókenbay degen jerdi kórgende:

• Ana Bayanaula tauynan myna Bókenbaydyng qyryq kez biyiktigi bar eken! – depti. Osy kýni júrt Bókenbaydyng basyna ang qualap, atpen shyghyp jýredi. «Aspanmen tildesken Bayanauladan qalay biyik bolady?» dep, jer ólshep jýrgen zemlemerlerden súraghanda:
• Ras aitqan eken! – desti.

Shiderti degen ózendi kórgen kezde:

• Myna shirkinning topyraghy asyl eken. Alty ay aryqtatyp mingen at bir aida maygha bitetin jer eken! Bos jylqy shiderlep qoyghanday toqtaytúghyn jylqynyng qonysy eken! – depti.

Ólenti ózenin kórgende, toqtap eshnәrse aitpay, ólendete bergen eken.

• Nege ýndemeysiz? – degende, az túryp:
• Myna shirkinning shóbi kóp, qonys qylghan elding uayymy joq. Maly semiz, tayynshasy qysyr qalmaytúghyn, aq airany erte shyghyp, tughan bala keutamaq bolyp, tamaqtan basqany oilamaytúghyn, toqty-torym úrlyghy ýzilmeytúghyn, ótirik-ósegi kóp bolatúghyn jer eken! Ólentining – suy may, Shidertining shóbi – may! – depti.

Ereymen tauyn kórgende:

• Jelding jeti esigi bar eken. Qys bolsa, jylqy túrmas, jylqy túrsa ishinde qúlyn túrmas. Orazdynyng jaylauy, shiyrlynyng qystauy eken. Eki jaghyndaghy el bay bolar da, tap ortasynda – múny qonys qylghan el kedey bolar. Bitisi jaman eken. Birimen biri edireyisip – tóbelesetúghyn kisidey edireyin, panasy joq, dala syqyldy tau eken! – depti.

Siletiden ótip, Jalanashtyng túsyna barghanda:

• Attyng tóbelindey, Jalanash, seni aldyma óngereyin be, artyma bóktereyin be, qay jarama tartayyn, — degen eken. – Aynalang az, onan basqa tabylmaytúghyn jer ekensin, — depti.

Esil degen ózendi kórgende:

• Jary menen suynyn, jarlysy men bayy teng bolatúghyn jer eken, — depti.

Núranyng boyyn kórgende:

• Alty kýnde at semirtip minetúghyn jer eken, — depti.

Qaraqúiyn, Qashyrlyny kórgende:

• Jylqynyng jaly menen qúiryghy tógilip túrghan jer eken. Bauyrynda bir jútqysh aidahary bar eken! Onan basqa jylqy ýzilmeytúghyn jer eken! – depti. – Bir zor tenizi bar: boran bolsa, oghan kiylikken jylqy qayda ketkenin jan bilmeydi.

Torghay ózenin:

• Aghar suy bal tatyghan, aq shabaghy may tatyghan jer eken! – depti.

Terisaqqan degen ózendi kórgende:

• Saryarqanyng túzdyghy eken! – depti.

Shu degen ózendi kórgende:

• Myna shirkinning eki jaghy borbas eken, óne boyy nar qamys eken, ishi tolghan jolbarys eken. Balanyng ishi quyrylmaytúghyn, pyshaghy suyrylmaytúghyn, erkegi at bolatúghyn, úrghashysy jat bolatúghyn jer eken! – depti.

Qarataudy kórgende:

• Kókekten basqa qúsy joq, kók shópti júlghannan basqa isi joq, aty bestisinde qartayatúghyn, jigiti jiyrmasynda qartayatúghyn jer azghyny múnda eken. El azghyny da múnda eken! – depti.

Shymkent, Sayramdy kórgende:

• Eki bassa, bir bazar: malynda bereke bolmaytúghyn; eki bassa bir mazar: basynda bereke bolmaytúghyn, «Bazary jaqyn bayymas, mazary jaqyn kóbeymes», — degen eken.

Úzyn aqqan Syr boyyn kórgende:

• Basy baypaq, ayaghy qayqaq: eki-aq auylgha qonys eken, ón boyy kedeylikke bitken jer eken. Qarataudy jaylasa, Syrdyng boyyn qystasa, qonys bolugha sonda dúrys eken! – depti.

Suly Keles, Qúry Kelesti kórgende:

• Mónireuin, siyr boyyp mónireuin! Siyr túqymy ýzilmeytúghyn jer eken, -depti.

Odan әri Jiydelibaysyngha sheyin jýre bergen eken desedi. «Saryarqany orys alady, kýnderding kýninde molam orystyng atynyng ayaghynyng astynda qalady! – dep, orys barmaytúghyn jerge baramyn» dep, qoygha qoshqar qoymay, jylqygha aighyr salmay, týiege bura shógermey, siyrdy búqasyz saqtap, maldy ýsh jyl tu qylyp alyp, aughan eken.

Asan Qayghynyng múny

Múnan song qily-qily zaman bolar,

Zaman azyp, zang tozyp, jaman bolar.

Qaraghaydyng basyna shortan shyghyp,

Balalardyng dәureni tamam bolar.

O kýnde qaryndastan qayran keter,

Hannan – kýsh, qaraghaydan shayyr keter.

Úlyn-qyzyng orysqa bodan bolyp,

Qayran esil el-júrtym, sonda ne eter?!

Derekkózi: degdar.kz

Abai.kz