Halyqtyng nazaryna osy bankting jarnamalary jii ilinedi. Áu degende elding oiyna kópten qoljetkize almay jýrgen baspana mәselesin sheshuge degen ýmiti jylt eteri sózsiz. Degenmen TQJB shynayy soqpaghynan ótip kórgender maqtauynan góri mashaqatyn kóbirek aituda. 

Kez kelgen kommersiyalyq mekemeler tútynushylar tartu maqsatynda jaqsysyn asyryp, jamanyn jasyryp qalary bar. Dese de tútynushyny kóp әurege salmay qalauyn tauyp beru – eng myqty jarnama bolary sózsiz. Biraq búl qaghida TQJB ne jýrmeydi eken. Nege dersiz?  

Qúrylghanyna tabany kýrektey 13 jyl bolsa daghy tútynushylarmen júmys isteude olardy әure-sarsangha salatyn talaptary tym kóp. Ózge ekinshi dengeyli banktermen salystyrghanda baspana alugha nesie berui anaghúrlym qiyn. Esesine payyzy az dersiz jarnamagha senip... Qatelesesiz, TQJB jarnamasy kәdimgi aldau deuge bolady. Alatyn baspana qúnynyng 50 payyzyn siz jinaysyz, al 50 payyzyny bank beredi. Payyzdyq ýsteme 8,5 payyz 100 payyz ýiding qúnyna jýredi. Terenirek oilansanyz payyz 8,5*2 = 17 payyzdyq kórsetkish bolyp túr. Basqa bankterde tek alghan somanyzgha jýredi jәne ýstemesi 15-16 payyzdyq kórsetkishten aspaydy. Búdan ózge bankting my ashytatyn myndaghan talaptary men bitpeytin qyzmetine alatyn kommissiyalyq aqylary bar. Al altyn uaqytynyzdy úrlaugha kelgende barmaq shaynaugha deyin barasyz. 

Bizding janúyamyzdyng TQJB –nen baspana nesiyesin almaq bolyp barmaq shaynaghan jaghdayymyz turaly jayyp salghym keledi. Mýmkin bank basshylary oilanyp halyqqa tiyimdi jaghdaylar jasap qalar, ya bolmasa әldebireulerdi әureshilikten azat etermin. 

Jarnamalargha senip 2009 jyldan beri atalghan bankke Astana qalasynda shot ashyp, qarajat jinay bastadyq. Jinaghan qarajatymyz Astananyng jyl sayyn baghasy aspandaytyn baspanasyna jete almay qala berdi. Odan beride tengening qúny ýsh ret qatty qúldyrap, tipten ýmitimiz ýzildi. 2016 jyldyng jazynda jeti jyl boyy jinaghan 2 mln tengeden astam qarajatymyzdy bankten alugha bel bayladyq. Birden alu mýmkin emes, ótinishinizdi keminde 5 kýn qarap otyryp alady. Osy somany ózge bankke salghanda әldeqashan tiyimdi ýstememen ósip, qalaghan uaqytta qolma qol alghan bolar edik. Alayda aqshany alugha kelgende bank menedjerining aqylymen túrghyn ýy zaemyn rәsimdep 2 ese qarajat alugha sheshim shyghardyq. 

Zaemdy tek Shymkent qalasynan rәsimdeuge mýmkindigimiz boldy. Óitkeni bankke qoyatyn túrghyn ýiimiz osy qalada ornalasqan bolatyn. Óz ýiin senip tapsyrghan jaqyn tuysymyz bolatyn. Álbette ýy qújattarynan min tappaytynday etip týgeldep bardyq. Ótinishti qabyldap alghan jas menedjer 2 kýn kýttirip, tiyisti mamandardyng qosymsha qújattardy talap etetinin aitty. «Situasionnyy plan» dep atalatyn búl qújat kórshi ýilerding kadastrlyq nómirleri týsken jergilikti jer qatynastary bólimi beretin qaghaz eken. Oryndau merzimi kemi 5 kýn. Atalmysh qújattyng qanshalyqty qajeti baryna miy qatyryp jatpastan jyldam jasau maqsatynda tanys izdep sandalyp, tegin beriletin qaghazdy baqanday 8 myng tenge berip jasattyq. Búl qújatty tapsyrghannan keyin banktik maqúl dey saluyn kýtkenimiz qate bopty. «IYә» nemese «joq» degen jauapty taghy 3 kýn kýttik. Baghalaushylardyng jazbasynda qate ketip, kórsetilgen eskertudi 15 minut ishinde týzettirip әkeldik. Bar oiymyz tezirek rәsimdeu júmystaryn ayaqtap, kerek qarajatty qolymyzgha alu emes pe. Aqsha kerek kezde әrbir saghat altyngha bergisiz bolatyny ras. Biz uaqytty saghattap emes, TQJB «kýte túrynyz» degen әuresimen aptalap joghalttyq. 5 mln tengege ezuimizdi beker kerippiz. Bank menedjeri baghalau qaghazyn múqiyat qarap otyryp, 4 mln 660 dep shart týzdi. Bargha qanaghatshyl niyetimizben shartqa qol qoydyq. Biraq jogharyda basqa mamandar (olardy kórmedik) 3 mln 660 dep sheshim qabyldap tútastay 1 mln short kesken. Taghy 3 kýn ótkizip alyp, jana Shartqa qol qoydyq. Ayta ketu kerek, shynayy satushy bolsa óz ýiining qúnyn naryq baghasynan anaghúrlym arzan bolghanyna kelispeytini anyq jәne ýiin osy bank arqyly satudan bas tartuy ghajap emes. Osy bankting qabyrghasynda jýrip, satushylardyng bas tartyp, әure-sarsangha týskeni ghana qalghan talay tútynushylardy kezdestirgenimdi jasyra almaymyn. Bizding jaghdayymyzda ýidi zaemgha berip túrghan óz tuysymyz bolghandyqtan ghana ýidi rәsimdeu odan әri jalghasyn tapty. Alayda, kónil qalatyn tústary әli alda eken. Árbir eskertpelerdi jyldam týzetip әkele qoyghanmen bank menedjerleri aspay-saspay әrqaysysyna 3-5 kýn uaqyt shyghyndaydy. Ony júmystyng kóptigimen týsindirip, bankting ishki mehnatyn aityp tútynushynyng basyn qatyrady. Saqtandyru shartyna kelgende biz rәsimdep jatqan saman ýilerge erekshe talap qoyylypty. Birden barlyq nesiyeleu uaqytyna saqtandyru qajet. Bizding jaghdayymyzda tútastay 10 jyl. Ayta ketu kerek, QR Zannamalaryna sәikes qanday da bir saqtandyru sharty 1 jyldan aspaugha tiyis. TQJB basshylary zandy attap ótip, tútynushylardan mýmkin bolmaytyn talaptardy da súraytynyna kóz jetkizdik.  Nәtiyjesinde qanshama paydasy joq aqy-púldardy tólep, qosyp almaq týgil óz qarajatymyzdy qaytyp alu múng boldy. Búl - ISO 9001 sapa standartyna sәikes sertifikaty bar bankting tirligi. Osylaysha 1 aidan asa uaqytymyzdy tekke shyghyndadyq. Astanadaghy júmysymyzdan qalyp, ailyqtan airyldyq, ýiimizden jyraqta jýrip, qosymsha shyghyndardy kóbeytip aldyq. Osylaysha sandaltyp qoyghan bankke qay rahmetimdi aitayyn. 

Gýljan Iztay

Abai.kz