Seysenbi, 26 Qarasha 2024
Mәiekti 4880 0 pikir 1 Qarasha, 2016 saghat 19:46

PUTIN 73 JYLDAN KEYIN QAZAQ BATYRYN ORDENMEN MARAPATTADY

Erlikpen qaza tapqan manghystaulyq batyrdyng ordenin Resey Preziydenti V. Putin 73 jyldan keyin otbasy mýshelerine qaytaryp berdi. Osylaysha 2-shi dýniyejýzilik soghystyng taghy bir aqtandaq betine nýkte qoyyldy.  

 

Búl janalyq manghystaulyq Tegisbaevtar otbasyna qatysty...

...1943 jyldyng kýzinde Serdi Tegisbaevtyng qaza tapqanyn jetkizgen «qara qaghaz» onyng aghayyn-tuysynyng qabyrghasyn qayystyrdy. Búdan da auyr bolghany – «qara qaghazda» otaghasynyng qayda, qashan qaza tapqanynyng jazylmauy. Eli ýshin jaumen alysqan batyrdyng sýiegining qayda jerlengenin bilgen jan bolmady.  

Ákemiz soghysqa ketkende, artynda qalghan anamyzdyng qolynda ýsh bala edik, - dep bastady әngimesin batyrdyng qyzy Shorhat apa (auyldastary Zina dep atap ketken). – Ápkem Mendihan men inim Júmaghúl ýsheumizden keyin, taghy bir inimiz Amanqúl dýniyege keldi. Jarty jyl búryn soghysqa ketken kýieuining qaraly habaryn jana bosanghan anamyzgha tuystary aitpay, birazgha deyin jasyryp jýrdi. Bәrinen beyhabar anamyz әkemizdi tosumen boldy...  

...Serdi Tegisbaev Manghystau oblysynda 1910 jyly tughan. Otaghasy Tegisbaydyng shanyraghynda bes úl men eki qyzdyng kenjesi bolyp dýniyege kelgen. Jastayynan qaghilez bolyp ósken Serdi 1936 jyly pedagogikalyq uchiliyshede bilim alghan. Keyin úzaq jyl boyy bastauysh synyptyng múghalimi qyzmetin atqarghan. Soghys bastalghanda Serdi Tegisbaev Týrkmen SSR-i Krasnovodsk audany Qoshoba auylyna ústazdyq qyzmetke auysady. 1943 jyly ýshinshi nauryzda Krasnovodsk qalasy әskery komissariatynan әsker qataryna shaqyrtylyp, 33 jasynda maydangha attanady...

...Jyldar óte erjetken úldary Júmaghúl men Amanqúl iz-týzsiz ketken әkelerining habaryn bilmekke Ukraina men Polishany sharlap, izdeu saldy. Alayda, esh jerden eshbir derek tabylmady. Qos aghayyndynyng izdeu júmystaryn ózderi ómirden ótken song balalary jalghastyrdy. Olar jana zamannyng jetistigi - ghalamtordyng mýmkindigin paydalanyp, izdeu sayttaryn aqtaryp shyqty...

«Ghalamtor arqyly ekinshi dýniyejýzilik soghysta qaza tapqan sarbazdar jónindegi mәlimetter saqtalghan forumgha súrau saldyq. Ol jerden adamdargha óz tuystaryn tabugha kómek kórsetetin erikti otryadtardyng elektrondyq adresteri tabyldy. Biraq mәsele basqada bolyp shyqty. Ol kezde qújattar qolmen jazylatyndyqtan, «Tegisbaev» dep jazudyng ornyna qújattarda «Tejebaev» dep toltyrylyp ketken eken. Osylaysha, «Tegisbaev» tegining qate jazyluy úzaq jyl boyy atamyzdy izdep tabugha kedergi boldy. Ákelerimizding bizge tapsyryp ketken amanatyn oryndap, atamyzdyng qaza bolghan jerin tapqanymyz bizding әulet ýshin zor quanysh boldy, - deydi Serdining nemeresi Islan Tegisbaev.

Byltyr 23 aqpanda Ukrainadan qyzylәsker Tegisbaev Serdining qaza tabu tarihy naqty kórsetilgen jauap ta keldi. Hatta sol kezdegi oqighalar turaly qújattardy kóruge bolatyn sayt ta kórsetilipti.

Endi qújattardy sóileteyik. Úly Jenisting 70 jyldyghy qarsanynda, 72 jyl ótkennen keyin deregi tabylghan jauynger Serdi Tegisbaev  Ukrainadaghy Donesk oblysynyng Kramatorsk qalasynda 1943 jyldyng 9 qyrkýieginde súrapyl shayqasta erlikpen qaza tapqan. Jauynger Alekseevka auylyndaghy bauyrlastar ziratyna jerlengen. Ol fashistermen tankke qarsy atqyshtar jeke batalionynyng qúramynda shayqasyp janqiyarlyq kórsetken. Ol turaly batalion komandiyrining jazbasy aighaqtaydy.

Tegisbaev Serdi qaza tapqannan keyin, kórsetken erligi men erjýrektigi ýshin «Otan soghysynyng I dәrejeli» ordenimen marapattalghan.   

«Otan soghysy» ordeni – Ekinshi dýniyejýzilik soghys kezeninde bekitilgen sovettik birinshi nagrada. Onyng iyegeri qaza tapsa, orden onyng otbasy mýshelerine tapsyrylatyn bolghan. Atalarynyng osy bir ardaqty marapatyna qol jetkizudi Tegisbaevtar әuleti aldyna maqsat etip qoydy. Búghan baylanysty Resey Federasiyasynyng Preziydenti әkimshiligimen, Resey Qorghanys ministrligimen byltyrdan beri ordendi otbasyna tapsyru jóninde hat almasu bastaldy.

Arhivtik qújattar rastalyp, retke keltirilgen song Resey Federasiyasynyng Preziydenti Vladimir Putinning qoly qoyylghan memlekettik nagrada turaly №019749 kuәlik batyrdyng kózi Shorhat apamyzgha tabystaldy.

 

Serdi Tegisbaevqa janqiyar erligi ýshin berilgen «Otan soghysynyng I dәrejeli» ordeni endi úrpaqtardyng asyl múrasyna ainaldy. Batyrdyng úrpaqtary bolsa, osynau qyruar sharuany atqarugha atsalysyp, kómek qolyn sozghan Qazaqstan Respublikasy Preziydentining әkimshiligine, QR Qorghanys ministrligine, QR Syrtqy ister ministrligine jәne Manghystau oblysynyng әkimdigine shynayy alghystaryn bildirip otyr.

Osylaysha, soghys salghan jaranyng orny jazylmasa da, Tegisbaevtar әuleti 72 jyl boyy salmaq bolghan belgisizdik jýginen qútyldy.

Tegisbaev Serdi atamyzdyng shanyraghyn qúlatpaghan jary Biybiajar 4 balany baghyp ósirdi. Olardan taraghan 25 nemere, 96 shóbere, 25 shópshek eline qorghan bolghan batyr babalarynyng tenizden teren, taudan biyik ómirlik ónegesin tu etip ómir keshude.

 Núrzat Toghjan

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1535
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3315
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 6019