Astanada «SarapTime» sarapshylar kluby «Qazaqstandaghy ekonomikalyq qauipsizdik: zansyz saudadan adal kәsipke?» taqyrybynda kezekti otyrysyn ótkizdi. Otyrysqa Qarjy ministrligine qaraytyn memlekettik kiris komiytetining tóraghasy Dәulet Erghojin jәne ekonomika jónindegi sarapshylar, deputattar qatysty.

Qazirgi tanda Qazaqstan ózining geografiyalyq ornalasu ereksheligine oray aimaqtaghy eng iri transport haby bolu mýmkindigine iye.

Qazirding ózinde negizgi baghyttarda tranzittik jýk tasymalymynyng kólemin úlghaytu ýshin jol kólik infrastrukturasy damytylyp jatyr. Memleket jýk tasymaly naryghyn jetildiru men damytugha tikeley qoldau jasap keledi. Búl ýshin ókiletti ekonomikalyq operator mәrtebesin alu kerek. Ókiletti ekonomikalyq operator ol – belgili sharttargha sәikes keletin jәne keden zannamasynda kórsetilgen arnayy jenildikterdi paydalanugha qúqy bar zandy túlgha.

ÓEO beriletin jenildikter:

• Tauardyng operatorda uaqytsha saqtaluy;
• Birinshi kezekti rәsimdeu
• Tranzittik jaghdayda keden salyghy men baj salyghynan bosatu;
• Ár kezende deklarasiya jasalyp otyrsa, keden salyghy men baj salyghynan bosatu;
• Operatordan tauar bosatu, keden operasiyasyn jýrgizu;
• Qauiptermen júmys isteu jýiesindegi qúnnan shygharu;
• Keden deklarasiyasyn bergenge deyin shygharu;
• Ishki tranzitten bosatu;

Qazaqstanda transport qyzmeti naryghynyng damuy otandyq bizneske jana mýmkindikter ashady. Memleket kәsipkerlerding ókiletti ekonomikalyq operator mәrtebesimen iri kompaniyalardyng jýk tasymalyna qatysqan qalaydy әri qoldaydy. Alayda, býgingi kýnge deyin ókiletti ekonomikalyq operator mәrtebesin bes-aq otandyq zandy túlgha aldy.

«SarapTime» sarapshylar klubyndaghy otyrys barysynda memlekettik kiris komiytetining tóraghasy Dәulet Erghojin Qazaqstan arqyly ótetin tranzit jayyna toqtaldy.

Dәulet Erghojiyn, Qarjy ministrligi, memlekettik kiris komiytetining tóraghasy:

- Biz qarapayym esep jasadyq. Eger jýk ontýstik baghytta jýrse, mәselen, Qytaydyng ontýtýstiginen Almaty arqyly Iran, Týrkiya әri qaray Europagha bara jatsa, is jýzindegi derekterge sәikes, 2989 kólik janar-jaghar maygha 287 mln tenge, azyq-týlik, tamaqtanugha 26 mln. tenge tastap ketedi. Yaghni, ontýstik baghyttaghy bir ghana jýk kerueni Qazaqstangha 314 mln. tenge әkeledi. Jәne búl qarajat әldebir jiyrma toptyng ishinde qalghan joq, kerisinshe, QR azamattaryna tendey bóliniske. Al, eger alty aidy alsaq, onda statsitika boyynsha 790 mln tenge týsken. Búl Batys Europa-Batys Qytay  halyqaralyq tranzit kýre jolynyng qosylmay túrghanyndaghy esep.  Al, búl jol qosylghanda jýk tasymaly kerueni kem degende ýsh esege artady! Yaghni, jarty jylda tek jýk mashinalarynyng jýrip ótkenining ózinen-aq, elimiz 34 mlrd. tenge taza payda tabady. Mine, osynday zor mýmkindik. Bizge tranzit jaghdayyn jasau kerek. Iri transport logistikalyq kompaniyalar Qazaqstangha keluge әzir. Búl investorlardy logistikagha ornalastyru kerek. Eger olar ornalassa, onda ondaghan, myndaghan jyl júmys istep, ýnemi kiris әkelip otyrady.

Mine, Qazaqstannyng geografiyalyq ornalasu óte ýlken ekonomikalyq mýmkin berip otyrghan Dәulet Erghojinning sózinen-aq angharugha bolady. Yaghni, kýre joldyng boyy jandansa, jol boyyna ornalasqan auyl-aymaqtyng tamyryna qan jýgirip, tirligi onala týsedi.

Núra Matay

Abai.kz