Aq patsha taqtan týsip, el ishin dýrbeleng jaylaghan kez. Ortalyqtaghy (Resey) biylik qoldan-qolgha ótti. Osy tústa qazaqtyng kózi ashyq, ziyaly qauym ókilderi bas qosyp, el tәuelsizdigi jolynda kýreske týsti. Úzaq jyldargha sozylghan ezgining saldaryn joyyp, memlekettik shekarany shegendep berdi. Búl rette Alashorda qayratkerlerining biri – Álimhan Ermekovting enbegin erekshe atap ótuge bolady. Ol Leninning aldynda bayandama oqyp, Soltýstiktegi oblystardy Qazaq Avtonomiyasynyng qúramyna qosu turaly sheshimning qabyldanuyna yqpal etken. Biraq sol ýshin aiypty bolyp, qughyn-sýrgin kórdi.

Stalindik qughyndau jyldarynda Alashordashylardyng 90 payyzy atylyp ketti. Biraq Álimhan Ermekov aman qaldy. Ol stalindik lageride jazyqsyz japa shegip, bertin kele tolyq aqtalyp shyghady. Áytse de kenes biyligi ony keshire almaghan eken. Sonyng bir aighaghy – pәter bólu barysynda Álimhangha jasalghan qysastyq. Búl turaly QR Parlamenti Mәjilisining deputaty Núrlan Orynbasarúly Dulatbekov «Feysbuk» paraqshasynda jazghan bolatyn.

«Alashorda kósemderining biri – Álimhan Ermekovting jazasyn ótegen song Qaraghandy poliytehnikalyq institutyna júmysqa túrghanyn bilesizder. Sol kezde oghan Lenin kóshesinen ýy beriledi. Ýy beretin sharuashylyq basshylary qysastyq qylyp, pәterdi 58-ýiden beredi. Pәter birinshi qabatta ornalasqandyqtan 4-nómirli boluy kerek eken. Biraq ony óshirip tastap, «8-pәter» dep jazghyzady. Onyng sebebi – Álimhan Ermekov Lenin kóshesinde túrsyn, 58-baptyng 8-tarmaghymen sottalghanyn mәngi esinde saqtasyn degeni.

Ótkende qalamyzda Álimhan babamyzdyng 125 jyldyq mereytoyyna arnalghan Respublikalyq matematika olimpiadasy ótti. Soghan qatysyp, jýldegerlerge syi-siyapat beru mәrtebesine ie boldym. Qazaqtyng túnghysh matematika professorynyng ómirine baylanysty osy bir ýzik syrdy balalargha aityp berdim.

Qaraghandy qalasyndaghy Lenin kóshesindegi 58-ýy әli bar. Birinshi qabattaghy 8-pәter saqtaldy ma eken? Aytpaghym osy edi».

Kenes dәuirining qasiretti qara tanbasy atanghan Qarlag tarihyna zertteu jýrgizip, Alash arystarynyng ómir joldaryna qatysty tyng derekterdi jaryqqa shygharumen ainalysyp jýrgen Núrlan Orynbasarúlynyng osy bir jazbasyn oqyghan son, atalmysh ýige baryp, kezinde qazaqtyng úly túlghasy túrghan pәter iyelerimen tildesip kórmekke niyettengen edik. Lenin kóshesining boyyndaghy sary ýidi tez taptyq. Biraq birinshi qabatta ornalasqan 8-pәterding túrghyndarymen kezdesuding sәti týspedi. Esesine 2-qabatta ornalasqan 1-pәterding qojayyny ýy tarihyn keninen bayandap berdi.

«Búl ýide Álimhan aghamen kórshi bolyp, kózin kórgen jandardan tek bizding otbasymyz ghana qaldy. Ózgeleri kóship ketti, keybiri ómirden ótken. Ýy bergende, biz әli bala edik. Ákem Álimhanmen jaqsy aralasty. Sol kisining aituynsha, pәter berilgen kezde, alghash qonystanghandardyng biri Álimhan Ermekov bolypty. Ol ózine birinshi qabattaghy pәterdi tandaghan eken. Múny estigen kezde ýy bóletin sharuashylyq basshylary ashugha minipti. Sóitip, Álimhandy qalay da 8-pәterge ornalastyrudy kózdeydi. Biraq kirip qoyghan pәterinen kýshtep shygharudyng reti kelmegen son, pәterlerdi nómirleude qulyqqa barghan. Yaghny birinshi, ekinshi, ýshinshi jәne tórtinshi nómirler ýiding ekinshi qabatyndaghy pәterlerge berilgen de, qalghan tórt nómir (5, 6, 7, 8) birinshi qabattaghylargha berilgen. Osylaysha Álimhan Ermekov 58-ýidegi 8-pәter túrghyny bolyp shygha keldi. Búl – әdeyi jasalghan qysastyq. Ol dәl osy bap boyynsha sottalyp, týrmede otyryp keldi ghoy. Sony mәngi jadynda ústasyn degenderi bolar», – deydi 1-pәterding iyesi Baqytjan Múhammedjanqyzy. 

Núrlyhan QALQAMAN

Abai.kz