Býgin Astanada ótken jiynda  QR Investisiya jәne damu viyse-ministri Alibert Rau Qazaqstan halqynyng birynghay zeynetaqy jinaghynan taghy 50 milliard tenge alynatynyn aitty. Sóitsek ol aqsha temirjol salasyn damytugha júmsalady eken. Naryqtaghy payyzdyq mólshermen investisiya týrinde júmsalatyn qarjygha Últtyq bank maqúldyghyn bergen-mis. Basy bәleden arylmaghan Últtyq bankting basqarma kenesi osylay depti.

Jaqynda ghana qazaqstandyqtardyng zeynataqy qoryna jauapty Últtyq bankting bylyghynan keyin Qoghamdyq kenes qúrylyp, onyng tizginin Dosym Sәtpaev myrza ústaghan.

Biz Alibert Raudyng resmy mәlimdemesine qatysty qoghamdyq kenesting tóraghasy, sayasattanushy Dosym Sәtpaevting pikirin bildik.

- Dosym agha, siz jaqynda ghana osy qoghamdyq keneske tóragha boldynyz. Biluimshe, qoghamdyq kenesting qúzyreti shamaly...

- Óziniz bilesiz, qoghamdyq keneske tóragha bolghanyma bar bolghany 1 apta. Biz, týrli salanyng mamandarynan jinalghan otyzgha shaqty adam birinshiden konsulitativti júmystarmen ainalysamyz. Biz Últtyq banktin, ministrlikting júmystaryn baqylap, onyng ashyq әri jariya týrde jýrgizilgenin talap etemiz.

- Býgin viyse-ministr myrza zeynetaqy qorynan 50 milliard tenge alugha qúlshynyp otyrghanyn kórsetti. Búghan ne aitasyz? 

- Viyse-ministr Rau myrza býgin birynghay qordan 50 milliard tenge alynatynyn jәne onyng temirjol salasyn damytugha júmsalatynyn aitty. Búghan biz, qoghamdyq kenes qarsy pikir aittyq. IYә, biz qarsymyz. Sebebi, temirjol salasyn subsidiyalaudyng ózge de joldary bar. Al jana ghana maghan QR Investisiya jәne damu ministri habarlasyp, orynbasarynyng mәlimdemesine qatysty pikirin aitty. Keshirim súrady. Búl bizding kenesting mәlimdemesine jogharghy jaqtan reaksiya bar ekenin bayqatty. Biz búl prosessterding ashyq әri jariya týrde ótuin talap etemiz.

- Dosym agha, qoghamdyq kenes janaghy Ýkimetting bastamasyn keri qaytara ala ma?

- Biz zeynetaqy qoryndaghy qarjygha qatysty barlyq prosessterge baqylaushy retinde qatysamyz. Ýkimet te, Últtyq bank te, qoghamdyq úiymdar da bizben sanasuy tiyis. Biz halyqtyng ókilimiz.. Búl bolashaq zeynetkerlerding aqshasy. Búl qazirgi zeynetkerlerding aqshasy. Sondyqtan, búlay betaldy aqsha alynbauy tiyis.

- Janaghy sóz bolghan 50 milliard tenge investisiya retinde qoldanylady dedi. Ýkimet ә, dese boldy, zeynetaqy qoryna auyz saludy әdetke ainaldyryp alghanday kórinedi. Jobalaryn qoldaudyng ózge әdisi joq pa?

- Bar. Bolghanda qanday?!. Bir dýniyeni moyyndau kerek. Zeynetaqy qory men Últtyq bank býgingi jaghdayda Ýkimetting әmiyany sekildi. Halyq ta aqymaq emes qoy. Infliyasiya bar, devalivasiya bar. Jobalardyng ózin-ózi aqtamauy bar. Bir sózben aitqanda tәuekeli kóp.

- Mysaly...

- Zeynetaqy qoryn basqarudyng Singapurlyq әdisin mysalgha keltirer edim. Qazir Qazaqstannyng zeynetaqy qoryndaghy qarjy halyqtyng emes, jekelegen kompaniyalar men jobalargha subsidiya týrinde Ýkimetting mýddesine júmsalyp jatyr. Al salymshylar óz qarjylaryna baqylau jasay almaydy. Sondyqtan, biz Singapurdyng jýiesin qoldanysqa engizudi úsynamyz. Ol degeniniz – zeynetaqy qorynyng 3 týrin engizu. Birinshisi – kәduilgi qor. Yaghny zeynet qory. Adamdardyng zeynet jasyna kelgende alatyn aqshasy. Ekinshi – túrghyn ýige arnalghan qor. Bizde qazir qanshama qazaqstandyq pәterden pәterge tentirep jýr. Búl problemany sheshude ontayly bolmaq. Ýshinshi – medisinalyq  qor. Kez-kelgen tótenshe jaghdayda salymshy ózining qordaghy qarjysy esebinen emdeluge mýmkindik jasau. Qazir aita keteyik, týrli sal aurulary nemese kýrdeli ota jasaluy tiyis jaghdaylar kóptep kezdesip jatyr. Olardyng em aqysyn tóleuge mýmkindikteri joq. Al medisinalyq qor bolghan jaghdayda – әlgi problemalardy sheshuge әbden bolatyn edi.

- Búl qanshalyqty tiyimdi? Sebebi, óziniz aitqanday, salymshylar, yaghny siz ben biz ol qordaghy qarjyna baqylay almaymyz ghoy.

- Mine, sondyqtan bizding qoghamdyq kenes qúryldy. Ras aitasyz, bizding Últtyq bank pen Ýkimetke joldanghan úsynysymyzda – túrghyndardyn, salymshylardyng zeynetaqy qoryndaghy qarjyny jarty somasyn uaqytynan búryn sheship alu qúqyghyn beru boldy. Búl degeniniz, kez-kelgen tótenshe jaghdayda, salymshylargha shottaryndaghy qarjynyng jarty bóligin iygeruge  mýmkindik jasau.  Eger osy mehanizmderdi qoldanysqa engizse keybir mәseleler sheshimin tabary sózsiz. Áytpese, qansha adam pensiyagha shyqpay jatyp qaytys bolyp jatyr. Ómirlik beynetining zeynetin kórmey marqúm bolyp jatqandardyng qarjysy súrausyz qalmauy kerek. Qatang bolsa da solay. Zeynenaqy qoryndaghy aqshanyng iygiligin tek Ýkimet kórmeui tiyis qoy. Sondyqtan, biz óz úsynys, talaptarymyzdy әli de aitatyn bolamyz. Ázirshe, biz baqylaushymyz.

- Dúrys aitasyz, agha. Uaqyt bólip, pikir bildirgeninizge raqmet. Isterinizge sәttilik.

- Sizderge de raqmet.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz