Senbi, 30 Nauryz 2024
Ádebiyet 4338 0 pikir 9 Qantar, 2017 saghat 01:10

OLIYVER GENRI. «Tútqyndaghy» marshal*

Denverde, shyghysqa qaray jýretin B. jәne M. baghytyndaghy jýrdek poyyzdyng vagondaryna jolaushylardyng qalyng nópiri tasqyn suday qaptap, tolqyn-tolqynymen aghylyp kelip, ornalasyp jatyr. Vagondardyng birinde asa biyik talghammen jarasymdy kiyingen kerbez de súlu boyjetken otyrdy. Jangha jayly, kerekti dýniyelerding bәri qasynan tabylghanyna qarap, onyng kóp jol jýrip, kóp jerlerdi aralaghan tәjiriybeli sayahatshy ekenin tanu qiyn emes-ti. Kenet vagongha bir-birine kisendelgen eki jigit kirip keldi.  Biri symbaty birden kózge úratyn jýzi jyly, týsi iygi, ózin asa sypayy ústaytyn; al ekinshisi qabaghy týksiygen, jýzi suyq, dene bitimi de, kiyim kiyisi de olpy-solpy bolatyn.

Vagonda basqa bos oryn bolmaghandyqtan, kisendelgen «júp» súlu qyzgha qarama-qarsy oryngha jayghasty. Áuelgide olargha nemqúrayly әri suyq kóz tastaghan qyz kenet ezuinde quanysh kýlkisi bilinip, әp-sәtte jadyrap, aqqúba dóngelek jýzine sýtke tamghan qanday qyzyl shyray jýgirip, súr biyalayly qolyn úsyndy. Onyng dauys yrghaghy men sóileu mәnerinen әldebir asqaq senimdilikti bayqaugha bolatyn edi:

– Iston myrza, men birinshi bolyp til qatugha mәjbýr bolyp otyrmyn. Siz eski dostarynyzdy batysta kezdestirseniz, tanymay qalushy ma ediniz?

Álgi eki jigitting jasyraghy qyzdyng nazdy ýninen ornynan atyp túrdy. Bastapqyda әldenege ynghaysyzdanyp túrghanday kóringenimen, tez esin jiyp, boyjetkenning alaqanyn sol qolymen qysty.

– Búl Ferchayld hanym ghoy! – dedi ol kýlimsirep, – Uaqytsha kisendeuli ong qolymdy úsynbaghanym ýshin keshirim ótinemin.

Ol qasyndaghy serigining sol qolyna jaltyraghan «bilezik» arqyly kisendelgen ong qolyn aqyryn kóterdi. Qyzdyng janaryndaghy quanysh úshqyny sónip, kónilindegi ystyq yntyqtyq basylyp, jýzi suyp sala berdi. Sanasyna san týrli súraq pen kýdik-kýmәn kelip, týkke týsinbegen әri-sәri kýige týsti. Iston sәl ghana jymiyp әldene demek bolghanda, boyjetkenning jan dýniyesindegi tolqynysyn ótkir de әkki janarymen qapysyz andap otyrghan týsi suyq ekinshi jigit onyng sózin bólip jiberdi:

– Sózge aralasqanym ýshin keshirim ótinemin, hanym. Bayqauymsha, siz marshalmen tanys ekensiz. Keyin abaqtygha jetken son, qalasanyz, ol da mening ornyma sóiley jatar. Búl ynghaysyzdanyp otyrghan mening qazirgi jaghdayymdy jenildetedi. Marshal alayaqtyq ýshin jeti jylgha sottalghan meni Livenuort týrmesine apara jatyr.

– Solay eken ghoy! – dedi jýzi qaytadan jylyghan qyz tereng tynys alyp, – Nege búlay jýrgeninizdi endi týsindim, marshal myrza!

– Ferchayld hanym, qymbattym menin, – dedi Iston salmaqty ýnmen, – Kýnkóris ýshin men birdenemen ainalysuym kerek. Óziniz bilesiz, Vashingtonda әr basqan qadamyng ýshin aqsha tóleuing qajet. Suday aghatynyna qarap, aqshanyng qaltannan úshyp ketetin qanaty bar ma dersin. Shyghysqa qaray jol jýretin osynday sapar turaly bildim. Marshal bolu elshi bolu siyaqty joghary lauazym emes. Degenmen...

– Elshi bolu deysiz be, – dedi qyz jyly shyraymen, – Búdan keyin atay kórmeniz. Siz elshi múnday júmysty atqara almaytynyn biluge tiyissiz. Endi siz de ot pen oqtyn, qauip pen qaterding ortasynda jýretin batyrlardyng qataryndasyz. Búl Vashingtonnyng beybit әri tynysh ómirinen ózgeshe.

Boyjetken tanyrqaghan kózqaraspen jaltyraghan kisenge qarady.

– Siz uayymdap otyrghan joqsyz ba, hanym? – dedi suyq jýzdi jigit, – Barlyq marshaldar tútqyn qashyp ketpeu ýshin ózining qolyn onymen birge kisendeydi. Iston myrza óz isin jaqsy biledi.

– Endi juyq arada Vashingtonda kezdeser me ekenbiz? – dep súrady qyz.

– Jaqyn arada kezdese qoymaspyz. – dedi Iston. – Mening kóbelek kýnderim ayaqtaldy ma dep qorqamyn.

– Men batysty sýiemin, – dedi aru basqa taqyrypqa oiysyp. Janarynda jenil úshqyn jarq etken ol oily keyipte terezeden qarap otyrdy. Boyjetken jat adamdarmen sóilesetin resmy mәnerden arylyp, ashyla sóiledi: «Anam ekeumiz osy jazdy Denverde ótkizdik. Ákem syrqattanyp qalghandyqtan, bir apta búryn ol ýige qaytyp ketti. Al men batysta ómir sýrip baqytty bola alamyn. Búl jerding aua-rayy da maghan únaydy. Negizi, aqsha degen ómirding mәni emes qoy. Biraq kóp adamdar osyny úqpay aqymaqtyq jasaydy...»

Kenet:

– Marshal myrza! – dep gýr etti suyq jýzdi jigit. –Búl әdiletsizdik qoy. Tym úzaq sóilesip kettim dep oilamaysyz ba? Mening tysqa shyqqym keledi.

«Júptasqan» jolaushylar oryndarynan týregeldi. Istonnyng ezuinde jenil jymiys bar edi.

– Men qarsy emespin, – dedi ol kónildi ýnmen, – Sau bolynyz, Ferchayld hanym! Óziniz týsinesiz, men qazir qyzmettemin.

Iston qoshtasu ýshin qolyn úsyndy.

– Shyghysqa bara jatpaghanynyz qanday ókinishti, – dedi súlu qyz ózin qaytadan resmy mәnerge kóshirip, – Biraq Livenuortqa barugha mindettisiz be?

– IYә, – dedi Iston, – Men Livenuortqa barugha mindettimin.

Sodan song eki jigit shylym shegetin bólmege ketti.

...Olardyng janynda otyrghan ózge eki jolaushy aitylghan әngimening birazyn estigen edi. Bireui:

– Álgi marshal jaqsy jigit eken. Batystyqtardyng keybiri osynday mәdeniyetti bolady, – dedi.

– Biraq múnday jauapty qyzmet ýshin tym jas, iyә? – dep súrady ekinshisi.

– Jas deysiz be! – dep tandana aiqaylap jiberdi birinshisi, – Ne ýshin? O! Siz әli týsinbey otyrsyz ba? Aytynyzshy, osyghan deyin tútqyndy ong qolyna kisendegen ofiyserdi kórgen be ediniz!?

*Ángimening týpnúsqadaghy atauy «Jýrekter men qoldar»(«The

hearts and hands»)

Aghylshyn tilinen audarghan Alpamys FAYZOLLA, L.Gumiylev atyndaghy EÚU filologiya fakulitetining magistranty

Abai.kz

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1599
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2303
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3688