Qazirgi jastar it ústau men ony tóbelestiruge óte qúmar bolyp alghan. Búl qúshtarlyq neden bastau aldy, búlardy baurap alghan it boyyndaghy kýsh-quat ne? Áriyne, búl it boyyna bekigen tabighy jalghyz ghana qabaghan qaysar minezi men itting ólimshi tóbelesi! It tóbeleskende iyeleri men qyzyq qaraushy kórermender ýlken bir tolquda túrady. Ishindegi emosiyalary alasapyran kýide bolady. Búl kezindegi batyr qazaqtyng úrpaqtarynyng boyynda qalghan songhy jalyn, songhy jyltyl ma dep te oilap qalamyn.

Yaghni, óz boylarynda joq tóbelesti itting boyynan tabylghangha tamsanu – jastar ýshin songhy effekt! Búrynghy qazaq qasqyrdy it qúrly kórmeytin edi. Al qazirgilerge qasqyr arman ghoy. Qolda bary it qana. Endigi myqtylyqty it boyynan ghana kezdestire alatyn siyaqty. Nege eki itting qyzylqan bolyp tóbeleskeni jastar týgili ýlkenderdi qyzyqtyrady? IYt, ol – hayuan! Ol eshtene bilmeydi, onda sana-sezim joq, kórgen iytimen qyrylyp kep ketedi. Itte: «ne ýshin býittim, ol maghan ne istedi, men búny tanymaymyn ghoy, úyat bolyp qaldy-au» degeni siyaqty oilar men sezimder joq. Ol it qoy, oghan sol it qylyq tәn!

Al biz she, bizdiki ne? IYtimiz jenip jatsa tanauymyzdy aspangha shýiirip, keudemizdi kerip, eng myqty adam qúsap tәkәpparlanamyz. Jengen it atynan jýlde alyp shart-shúrt etip suretke týsemiz. «Meni baghyp otyrghan osy iyt» dep te qoyamyz. Jaraydy, jengen sen emes, iyting ghoy. It qúrly joqsyng ba? Sonday shyn marapatqa shyn ie bolghyng kelse sen de nege kýrespeysing eling ýshin? Sen de nege qyzylkenirdek bolyp talaspaysyng tiling ýshin? Sen nege qyzylqan bolyp ólmeysing dining ýshin? Sen nege it qúsap birden qyrylyp ketpeysing jering ýshin? Kórdinder me? Biz aqyldy bolsaq ta aqylsyz itten de tómenbiz.

Bizding boyymyzdaghy ruh óship qalghan, namys týsip qalghan. Jiger jaghada jylap otyr, qayrat qaytty. Yntymaq – yntyqtyng týbine ketti, auyzbirlik – jauyzbirlikke ainaldy. It iyesi ýshin baryn salady, biz aqsha ýshin ghana barymyzdy salyp jatyrmyz. Búrynghynyng adamdary bala túrmay jatsa, til-kózden ólip qala beretin bolsa, balalaryna yrymdap «IYtekesh, IYtemgen, Kýshikbay, Bóribay» degendey esimder qoyatyn edi. Qazirgiler itterine «Batyr, Qaysar, Taymas» sekildi attar qoyady. Yaghni, biz boyymyzdaghy batyrlyqty da itke tapsyrghan siyaqtymyz.

Mening aitpaghym, jazbasha batyr bolmay-aq qoyayyq. Iya birnәrse jasayyq, iya qoldan birnәrse keletin adam qúsap pikir jazbayyq. Biz búl it tirlikte ne kórdik? Jogharghy jaq últty mazaq etumen ainalysyp jatqan siyaqty. Astana namystylary, Astana últshyldary men kózi ashyqtary, Astanada agenttik ashyp qazaq qyzdaryn qoly tiymey jatqan kәsipker qytaylyqtargha 25 mynnyng tauary retinde ótkizbek bolghan orystyng býlikshi jaman qatynyn sauatty týrde jauapqa tartyndar, tiyesili oryndar qanday da bir jauaptan qiqandap qashatyn bolsa, onda retin tauyp býlikshining kózin qúrtyndar! Orys qatynnyng búl basynuynyng arty ýlken apat bolady. Ekinshi mәsele, Qaraghandy últshyldary men namystylary, Oktyabri audanyna mindetti týrde Álihan Bókeyhannyng esimin alyp berinder! Jәne de, qay oblystan qazaqty basynu men mazaq qylu payda bolsa, sol oblystyng namystylary sol iske jauapker bolsyn! Qazaq eli ýlken, ana shetining adamynyng myna shetine birden jetui ekitalay. Sondyqtanda oyanyndar, oilanyndar, bauyrlar! IYtekesh itten úyat bolmasyn!

Túrar Shapqara

Abai.kz