Aytyp-aytpay ne kerek, bizding ýkimetimizding ne oilaghany bar ekenin qarapayym qazaqstandyqtar týsinuden qalyp bara jatyr. Óitkeni, biyldan bastap sanasang – sausaghyng jetpeytin týrli de týrli ózgertuler men janghyrtular, qazaqtyng jalpaq tilimen aitqanda, qarasha halyqtyng qaltasyn qaghugha kiristi. Tipti «budjet aqshasyn mynanday da mynanday joldarmen ýnemdeuge bolady» dep adam balasynyng miyna kelmeytin «janalyqtar ashugha» qúmar bop alghan sheneunikter osynday «janalyqtarymen» Memleket basshysynyng kózine týsuge tyrysatyn siyaqty. Búl jolghy «janalyq ashu kezegi» densaulyq saqtau salasyna kelgenge úqsaydy. Aq halatty abzal jandar, nesin aitamyz, úyat-ayatty jiyp qoyyp, basqa emes, bizding qadirli qarttarymyzdyng qaltasyna qol salugha kóshuge dayyndalyp jatyr. QALAY?

BYLAY:

Qúlaghyna bireu sybyrlap jiberdi me, әlde jeke ózining bastamasy ma – biz búl jaghyn bile almadyq, al bilgenimiz - Densaulyq saqtau jәne әleumettik damu ministrining «viysesi» (osy kýni orynbasarlardy «viyse» dep atamasanyz, kәdimgidey renjip qalady) Svetlana JAQYPOVA hanym qarttar ýiindegi qariyalarymyzdy bazalyq zeynetaqylarynan aiyryp, olardy 30 payyzgha qysqartyp tastau kerek degen JANALYQ ashty. Yaghni, bizding parlamentariylerimizge osynday janalyqty qoldanystaghy zangha ózgertu retinde engizu kerek degen úsynys jasady. Mәssaghan, bezgeldek! «Boyaushy-boyaushy degenge saqalyn boyapty» degenning naghyz kókesi endi bolayyn dep túrghan siyaqty! Viyse-ministr hanymnyng aituyna qaraghanda, zang tarmaqtaryna ózgertu retinde engizile qalghan jaghdayda múnday janalyq óz ýilerinde, sonday-aq óz pәterlerinde túratyn zeynetkerler men memleketting qamqorlyghyndaghy qarttar ýiinde túratyn zeynetkerler arasynda әleumettik әdilettilikti qalyptastyrugha mýmkindik beretin kórinedi. «Óz ýiinde nemese óz pәterinde túryp jatqan zeynetker kommunaldyq qyzmetterge aqy tóleydi, dәri-dәrmek pen azyq-týlik satyp alady, múny týsinuge bolady, - deydi Svetlana Jaqypova ózderi engizgeli otyrghan jobalyq ózgeristerge týsinikteme bergen kezde, - al endi qarttar ýii siyaqty mediko-әleumettik mekemelerde ómir sýrip jatqan zeynetkerlerimizge keletin bolsaq, olargha múnday mәselelermen ainalysudyng qajettiligi joq. Olar ýshin bәri tegin: azyq-týlik te, qysqy jәne jazghy kiyim-keshekter de – qysqasy, bәri de. Sóite otyryp, olar zeynetaqy da alady. Búlay bolmaydy, búlardyng zeynetaqylaryn osylaysha qysqartu kerek...»

Oypyrmay, osylaysha... janalyqtyng kókesin aq halatty abzal jandar shyghardy. Mәselen, Qaraghandy oblysynda tórt jýzge tarta zeynetker qarttar ýiinde túryp jatyr desek, olargha budjetten jyl sayyn milliondaghan tenge bólinedi eken. Al eger jogharyda aitylghanday ózgerister men tolyqtyrular qoldanystaghy zanymyzgha «oydaghyday» ene qalatyn bolsa, respublika boyynsha qanshama milliard tenge ýnemdeledi?! Aqsha ýnemdeuding «tóte jolyn tauyp» shygharghan «ministrliktegi marqasqalar» osylay oilaydy. «Qarttar ýiindegi zeynetkerlerge tólenetin bazalyq zeynetaqy toqtatylyp, olardyng «solidarnyilary» 30 payyzgha qysqaratyn bolsa, elimiz boyynsha jyl sayyn 4 milliard tenge ýnemdeletin bolady, - deydi SVETLANA hanym, - әriyne, bir jaghynan alyp qaraghanda, biz búl jerde ýnemdep otyrmyz dep te aita almaymyz, óitkeni, tura osy tengelerding ózderi mediko-әleumettik mekemelerde ómir sýrip jatqan mýgedek jandardyng ózderin qamtamasyz etuge baghyttalady...»

Mine, «ne bolsa – o bolsyn» nemese eki de bir bolsyn» degen maghynadaghy osynday taghy bir «jarymjan janalyq» kýni keshe ghana halyq qalaulylarynyng qarauyna berildi. Ózgertuler men tolyqtyrulargha toly osynau joba әzirge qabyldana qoyghan joq. Al qabyldanyp ketse she?

Oylaudyng ózi qorqynyshty!

Marat MADALIMOV.

Abay.kz