Avtoritarlyq biylik aliternativalyq maqalalardy jәne hattardy oqymaydy, aqparat jetse de eshqanday reaksiya bildirmeydi. Qazaq avtoritarizminde ómir sýrip jatqan basshy adamdardyng eng basty kemshiligi – qarauyndaghy kómekshi apparatta qoghamdyq shyndyqtyng aitylmauy der edim. Múnday kezde ótirikshi ekspertter qaptaydy.

Olardyng ekinshi kemshiligi – últsyzdyghy, qazaq tilin jaqtyrmauy. Sol sebepti de biylikke hat jazghan tarapqa eshqanday jauap bermeydi , kóterilgen mәselerdi sheshuge tyryspaydy. Mәselen, qazaq ziyalylarynyng keyingi  haty memlekettik tilding qúzyryn kóterudi mәsele etip qoyghan edi. Biylik jaq ashpady. Demek, «bizde onday tauqymet joq» degendey hat mazmúnsyz bolyp qaldy. Búlay jalghasa berse, alda ózgeris bola qoyy ekitalay.

Biylikting negizgi manyzdy tizginin ústap otyrghandar orystildi elita ókilderi, olardyng qazaqsha bayandama oqy almaytynyn bylay qoyayyq, mýldem qazaq baspasózin oqymaydy deuge bolady. Múnday «orysjandy» sheneunikter ainalasyna sózsiz azamattyghy men qazaqjandylyghy kem sarapshylardy jinaydy.

Osyghan deyin Qazaqstanda bolghan sherulerding deni agrarlyq sipatta emes, últttyq sipatta bolghan edi. Últjandylyq keng óris alyp jatqanda olardyng beti qazaqqa búrylmasa, jastarymyz kóshege shyghyp ketui yqtimal. Ar jaghy ne bolatynyn aitpasa da bolady.

Sondyqtan da jaghdaydy eskalasiyadan saqtau ýshin birqatar úsynys jasaghym keledi.

• 1) "Habar" arnasyn tolyq qazaqshalau;
• 2) úzaq uaqyt memlekettik tildi qaltarysta qaldyrghany ýshin jauapty túlghalardy biylikten shettetu:
• 3) pozitivtik tildik diskriminasiya sayasatyn jýzege asyru - atalghan demokratiyalyq sharanyng iske asyryluy memlekettik tildi qoldau bolar edi. Búl sharalar halyqty tynyshtandyrar edi. Biylikting sakralidylyghy kóteriler edi.

Men sayasatker emespin, 40 jyldan astam qoghamtanushy boldym. 64 jasqa kelgen shal bolghandyqtan kórgenimdi, sezgenimdi , bilgenimdi aityp otyrmyn.

Ázimbay Ghaliy

Abai.kz