Búrnaghy kýni Mәjilis deputaty Saghynbek Túrsynov telearnalarda kórsetiletin kino, baghdarlama, klip ataulyny «qylmystyq-seksualidy» sipattary boyynsha sýzgiden ótkizsek dedi. Sodan eki-ýsh kýn búryn redaksiyamyzgha Almatydan ýshbu hat kelgen-di. Ásemgýl esimdi oqyrmanymyz «Astanadaghy atpalday azamattardyng nazaryna» dep bastapty bizge jazghan hatyn. Nazar audarmasqa bolmady...

- Mening balam 6-synypta oqidy. Oqu ozaty. Bilim aluyna qajet bolar dep, kompiuter alyp berdik, ony ghalamtorgha da qostyq. Birde osy balam ne qarap jýr eken dep, kompiuterin aqtaryp kórsem, almatinki.com degen sayt kózime ottay basyldy. Búl núsqamany Almaty kóshelerinde de jii kórushi edim. Kóringen qabyrghagha taygha tanba basqanday battityp jazyp ketken. Sóitsem...búl Almaty jezókshelerining sayty eken. Masqara! Mening balam osy saytty aqtaryp jýr. Ar-úyattan bezgenderding jalanash tәnderin jarnamalap, onyng baghasyn, qanday әdis-tәsildi biletinin ashyqtan-ashyq saudalaytyn búl ne qylghan bassyzdyq?! Álde, halyq qalaulylary múny zanmen bekitip, rúqsat berip qoyghan ba? Estuimshe, astaninki.com degen de sayt bar eken, elordanyng erkekterine arnalghan. Búl jayly bilmeuleriniz mýmkin de shyghar, biraq, tap osy kelensizdik Astanagha, ondaghy atqaminer azamattargha abyroy әkelmesi anyq. Sol sebepti osyghan tez arada tosqauyl qoysanyzdar! - deydi oqyrmanymyz.

Búrnaghy kýni Mәjilis deputaty Saghynbek Túrsynov telearnalarda kórsetiletin kino, baghdarlama, klip ataulyny «qylmystyq-seksualidy» sipattary boyynsha sýzgiden ótkizsek dedi. Sodan eki-ýsh kýn búryn redaksiyamyzgha Almatydan ýshbu hat kelgen-di. Ásemgýl esimdi oqyrmanymyz «Astanadaghy atpalday azamattardyng nazaryna» dep bastapty bizge jazghan hatyn. Nazar audarmasqa bolmady...

- Mening balam 6-synypta oqidy. Oqu ozaty. Bilim aluyna qajet bolar dep, kompiuter alyp berdik, ony ghalamtorgha da qostyq. Birde osy balam ne qarap jýr eken dep, kompiuterin aqtaryp kórsem, almatinki.com degen sayt kózime ottay basyldy. Búl núsqamany Almaty kóshelerinde de jii kórushi edim. Kóringen qabyrghagha taygha tanba basqanday battityp jazyp ketken. Sóitsem...búl Almaty jezókshelerining sayty eken. Masqara! Mening balam osy saytty aqtaryp jýr. Ar-úyattan bezgenderding jalanash tәnderin jarnamalap, onyng baghasyn, qanday әdis-tәsildi biletinin ashyqtan-ashyq saudalaytyn búl ne qylghan bassyzdyq?! Álde, halyq qalaulylary múny zanmen bekitip, rúqsat berip qoyghan ba? Estuimshe, astaninki.com degen de sayt bar eken, elordanyng erkekterine arnalghan. Búl jayly bilmeuleriniz mýmkin de shyghar, biraq, tap osy kelensizdik Astanagha, ondaghy atqaminer azamattargha abyroy әkelmesi anyq. Sol sebepti osyghan tez arada tosqauyl qoysanyzdar! - deydi oqyrmanymyz.

Sýiekti materialdyng sólin syghyp bergen osy hatty berip-aq qútylugha bolar ma edi. Biraq... «biraqsyz» mәsele bolmaydy emes pe? Birinshiden, qazaq internetinde zandy moyyndap, zang jýzinde qyzmet kórsetip jatqan birde-bir pornosayt joq. Tyrday jalanash sayt ashugha tyrashtansanyz, QR Qylmystyq Kodeksining 273-shi babymen qorqytamyz. Pornografiyalyq materialdardy taratty dep moynynyzgha qylmystyq jauapkershilikting qylyn tartyp, ýsh jyl abaqtynyng sorpasyn ýrip ishesiz. Jaza «shto-to» jenil siyaqty deysiz be? Qos qolymyzdy kótere qúptaymyz. Mәselen, Saud Arabiyasynda úyaly telefonnan telefongha pornorolik jiberseniz, 12 jylgha bas bostandyghynan aiyryp jiberedi. 100 myng real kóleminde aiyppúl salyp, jon arqanyzgha 1000 mәrte doyyr qamshymen dýre salady. Reseyde balalar pornografiyasyn taratqan azamattardy 15 jylgha deyin týrmege tyqsaq degen zang jobasy dayyn jatqan kórinedi. Al, Iranda, Qytayda, AQSh-ta.. biz de aitamyz-au, biraq «almatinkiyler» búl sanatqa kirmeydi. Sol ýshin jazadan qútyldy desek, jaza basarmyz...

Dәlirek bolsaq, almatinki.com, astaninki.com - erotikalyq mazmúndaghy kommersiyalyq sayttar bolyp sanalady. Solay boldy eken dep, solqyldaytyn zang bar ma? Biraq, «saytani» sayttardyng zannyng salqyny tiymeytindey etip jasaghan qalqasymen de sanasuynyz kerek. Aytalyq, «Almatinkiy», «Astaninkiyleriniz» Chehiyanyng serverlerinde jatyr. Búl elde erotikalyq jarnamalargha zang tyiym salmaydy. Qazaqstannyng «atyn shygharyp» jýrgen qos sayttyng mazmúnyna jauapty adam da Chehiyanyng azamaty.. Sondyqtan, Ishki ister ministrligindegi aqparattyq tehnologiyalardaghy qylmyspen kýres basqarmasy osy sayttargha anketasyn shygharghan jezókshelermen júmys jasaugha ghana shamasy keledi. Jezókshe degende, sayasy sauattylyqqa salsaq, olar kommersiyalyq seksting qyzmetkerleri. Endi múny da azsynghan aghayyn «Qyzdar» degen jalpaq ataumen jezókshelerdi ataugha kóshetin sekildi. Sebebi, songhy kezderi seks-qyzmetting assortiymenti keneyip, kz-sex.com, intimalmaty.com, kyzdar.kz sekildi sayttar da «júmysqa shyqty». Jaraydy, halyqaralyq «.som» domenimen tirkelip jatsa, «týsinistiktpen» qaraugha jarap qaldyq. Al, «Qyzdar» degen aryna daq týspegen qazaqtyng qasterli sózin alyp, «.kz» qúiyrshyghyn jalghau búryn-sondy bolmap edi.. Erinbey, «Qyzdardyn» tamyryn ýngip kórdik. Singapur shaharynda, Djon Friman degen azamattyng atyna tirkelipti. Sayttyng «búqaramen baylanysyna» jauap beretin Rabili degen qyzmetkerine habarlasa almadyq. Singapurdyng kodyn alsaq ta, «sotkasy» almady. Sonymen, biri Chehiyada, biri Singapurde tirkelgen sayttargha QR Zandarynyng qúryghy jetpey, shekaranyng syzyghynda sharshap qalady. Búl da mәselening bir qyry. Jezóksheler Internettegi «Moy miyr», «Vkontakte», «Mirtesen», «Odnoklassniki» sekildi tanymal әleumettik jelilerde jekeley profayldary arqyly da «qyzmetterin» jarnamalay bastady. Endi búl jelilerde tirkelgen milliondaghan mýshelerding arasyndaghy «týngi kóbelekterdi» jazbay tanyp, qanatyn kýidirip kóriniz! Olar «tәnin satamyn» dep ashyq jazbaydy, «ómirlik serik, dos izdeymin» degen spam-jazbalarmen poshtanyzgha sýikenedi. Omyrauyn sәl ashqan suretimen eliktiredi. Sonynan eritedi... Qysqasy, erotikalyq jarnama, seks-qyzmet úsynghan sayttaryng Qazaqstanda qauyz jaryp, «júpar» shashyp túr.

Oylap qarasaq, osynau sayttarmen kýresip jatqan jalghyz Almaty qalasynyng әkimshiligi. Qalay deseniz, qala kóshelerindegi beton qabyrghalargha boyaumen býrkip ketken sayttardyng jarnamalaryn әktep-sókteydi. Áktelgen taza qabyrghagha jazu onay tirlik emes pe? Ertenine-aq, «sýiikti» jarnamanyzdy ornynan tabasyz. Obaly ne, kýresip jatyr... Al, jezókshelikti zandastyryp qoyghan Batys elderinde erotikalyq kommersiyanyng sayttary tirkeuden ótip, salyghyn tóleydi. Qúryghanda, biz salyq ta óndirte almaymyz ghoy.. Sebebi, búl sayttardyng tirkeuden ótuine zang teris qaraydy. Biluimizshe, beyәdep sayttargha anketasy men sureti túrghany ýshin bir adam aiyna 100-300 dollardyng aralyghynda aqsha tóleui tiyis. Al, «almatinki.com» saytynda shamamen, 200-300 jezókshening anketasy bar desek, sayt aiyna shamamen 70 000-90 000 dollar payda tauyp jatyr degen sóz. Búghan, «jeztaban» jigitter men transseksualdardyng da anketasyn qosa ketiniz.

Qorytyp ta, qorqytyp ta aitqanda, erotikalyq jarnama internette býrshik atyp túr. IYelerine tabys, kliyentterine shattyq syilap.. al altynshy synyptyng balalaryn azghyndatyp jatyr. Tipten, mektep oqushylary referat kóshirip alatyn sayttarda «sandary jyltyrap», әlgidey sayttardyng jarnamasy kórinip qalady. Mәjilis otyrysynda Saghynbek Túrsynov joldaghan deputattyq saualdyng osyghan tiyip ketetin tústary bar. Túrsynov «Búqaralyq aqparat qúraldary turaly» Zanda pornografiyalyq hәm seksualidy-erotikalyq sipattaghy kino jәne beyneónimderding efirge shyqpauy anyq jazylsa da, telearnalarda erotikalyq sipattaghy beyneklipter men baghdarlamalardy kórsetip jatyr» dep ýstel toqpaqtady. Otandyq efirdi sýzgiden ótkizip otyratyn qoghamdyq komissiya qúrayyq dedi. Bizding de súranarymyz... qaytalau bolar, oqyrmanymyz Ásemgýl jazghan hatta aityldy ghoy. Mәsele dendemey túryp, deputattarymyz internettegi seks-qyzmetting iyirimin baqylasa degen tilek, talap, ótinish (qalay atasanyz da, jarasady)...

P.S. Maqala jazylyp bituge jaqyn qalghan. Tanymal jurnalist Jәnibek Sýleevpen sóilesip qaldyq. «- Ne jazyp jatyrsyn, inishek?» «Sol әlgi «Almatinkiyler» jayly..» «Eee, onyng toqtamay otyrghan sebebi, búl óte ynghayly dýnie ghoy. «Almatinkiydegi» qyzgha habarlasyp, bir saghatyna 150 dollar qaldyryp jatqan qay qazaqty kórdin? Oghan baratyndar, qaltalylar, aqyr ayaghy poliyseyler, prokuraturadaghylar. Endi oilashy, bala, jaghday osylay qalyptassa, sayt qalay jabyla salmaq? Sender «Almatinkiylerdi» soqqansha, nege qazaqtyng ruhany besigi - Týrkistanda kәmeletke tolmaghan shymkenttik qyzdar júmys isteytin jezóksheler ýileri bar dep jazbaysyndar ma? Eger olar internet qoldanudy bilmese, búl mәsele «Almatinkiyinnen» manyzdy emes degendi bildirmeytin shyghar. Dúrys pa?», - dep edi aghamyz. «Dúrys» dedim.

«Halyq sózi», №21