Alda orystyng tól aqshasy devalivasiyagha úryna beretin bolady. Resey túrghyndarynyng túrmys dengeyi búrynghydan da tómendey týsedi. Shet eldik tauarlardy tútynu reseylikter ýshin qymbatqa týspek. Resey úzaq uaqyttyq daghdarysqa tap boldy. Búl daghdarys 2007 jyly aiqyndalyp edi. Sodan beri kórshimiz qatelikting ýstine qatelik jasap keledi.

Aldymen sol qatelikterding birneshe alghysharttaryn keltireyik:

1. Resey naryqtyq liyberaldyq, qúqyqtyq , sayasy erkindik jolynan taydy.

2. Imperiyalyq әskeriy-sayasy ekspansiyalyq joldy tandady. Batys elderi (AQSh pen Europalyq Odaq jәne NATO) birlestikterimen konfrontasiyagha týsti. Ekonomikany militarizasiya jolyna týsiru, Reseyding ishki sayasatyn totaldyq poliyseylik kýshtik qúrylymdardyng qadaghalau jolyna auystyru, Resey ekonomikasyn әkimshilik jolmen baghyndyryp, әlemdik finanstyq-naryqtyq prinsipterge jýginbeu beleng aldy.

3. Resey iydeologiyasy – qúndylyqtar jolynan tayyp, ashyq shovinizm men imperialistik pighylgha baylanyp qaldy. Aldymen Resey postkenestik egemen elderdi baghyndyryp, olardy KSRO – Resey imperiyasyna ainaldyrudy kózdedi. Búl maqsatpen Resey Ukrainagha auyz salyp, Qyrymdy tartyp aldy. Shyghys Ukrainada jasap jatqan lankestik әreketi әli tolastaghan joq.

Atalghan alghysharttar Reseyde naryqshyldar (Kudriyn, Nabiullina ) men naryqsyzdar komandasy (Katasonov, Delyagiyn, Glaziev) arasynda kýresti kýsheytip otyr. Putinning sayasy bedeli tómendep keledi. Demek, biylikten naryqshyl (Kudriyn, Nabiullina ) ekonomister toby tayyp, olardyng ornyn naryqsyzdar komandasy (Katasonov, Delyagiyn, Glaziev) basuy mýmkin.

Putinning biyligining birneshe nәtiyjesi bar:

1. Reseyding geosayasy yqpaly yqshamdaldy. Resey yqpaldy «Segizdikte» mýshe emes. Resey – «izgoy» - shapqynshy memleket dep ataldy. Reseyge ekonomikalyq, finanstyq, tehnologiyalyq sanksiyalar salyndy.

2. Reseyde protestik potensial kýsheydi. Protestik qozghalystardy bas serkelerining biri – Aleksey Navalinyi. Reseyde Putinge qarsy әskery tónkeris boluy yqtimal.

3. Reseyding Ishki Jiyntyq Ónim reytinginde әlem boyynsha 6 orynnan 13 oryngha tómendedi. Búl jaghday Reseyding kembaghal memleketter qataryna qosty. Resey AQSh-tyng rúqsatynsyz Europa qúrylyghynyng ortasyndaghy Ukrainanyng Qyrymyn tartyp alyp, Donbasta gibridtik, diyversiyalyq soghys jýrgizip keledi.

Reseyge salynghan sanksiyalar Resey-Qazaqstan ekonomikalyq qatynastarynyng tómendeuine әkeledi. Búryn kelisilgen ekonomikalyq kelisimderding de oryndaluy ekitalay. Bizding shala bilimdi analitikter men shala bilgir boljaushylar taghy da bizding ekonomikany qara jerge otyrghyzdy. Alghashqy AQSh pen Europalyq Odaq tarapynan Reseyge berilgen sanksiyalar bastalghan tústa Reseymen ekonomikalyq josparlardy dogharu kerek edi. Bizding orystildi jәne orysshyl ókimetting ekonomikalyq sektor basshylary әli Reseyden at basyn tartyp, Euraziyalyq ekonomikalyq Odaqty is jýzinde dogharu kerektigin týsinbey otyr.

Ekonomister arasynda «Reseydi jaqyn uaqytta kýireydi» deytinder kóp.  Eger de olar aitqanday Resey kýirese – bizding kýiimiz ne bolady? Resey qúrysa ol qanday aurudan ketedi? Qazaqstan Reseymen jaqyn jýrdi, onyng auruy bizge júqqan joq pa? Egerde Reseyding auruy Qazaqstangha júqsa,  onda Resey men Qazaqstan bir aurumen auyrghany ghoy. Onda eki memleketting zaualy birdey. Qúday saqtasyn!

Ázimbay Ghaliy

Abai.kz