Qúday qay tilde sóileydi?
Osy qarapayym súraq meni mazalaydy. Eger Qúday adamzatty әr týrli nәsilge bólse, qarym-qatynas ýshin әr týrli til berse, ólgennen keyin sol óz ana tilinde súralady degen shyghar. "Qúday barlyq tildi biledi! Oghan qay tilde sóileseng de, seni týsinedi, tek jýreging taza bolsa bolghany" degen sózdi 50% ghana qabyldaymyn. Áriyne Jaratushy týrli-týstini, kóptikti jaqsy kóredi delingen. Áytpese, barlyghymyz bir tilde, bir nәsilde, bir dinde bolar edik qoy.
Jaratushy últ pen tilderdi jaratqany haq, alayda ózimning logikalyq tújyrymym boyynsha, әr adam ózining ana tilinde súralatyn siyaqty. Keybir "Critical Thinking" qasiyeti darymaghan adamdardyng "Qúran arab tilinde týsti, yaghny Qúday tek arab tilinde súraydy, qabyrda jatqanynda Nәnkir men Mýnkir kelip "mәn rabbuk?" (Qúdayyng kim?), "mәn nabiuk?" (Payghambaryng kim?), "mәn dinnuk?" (Dining qanday?) dep súraghanda, jauap beru kerek" degen dogmatikalyq senimderi bar.
Jaqsy, men týsinermin ol sózderdi. Jaman-jaqsy 5 jyl arab tilin oqydym. Student kezimde Mysyr mәdeniyet ortalyghynda "arab kýnderin" ótkizip, arab mәdeniyetin ishtey týsinuge tyrystym.
Al arab tilin bilmeytin 6 milliard halyq tozaqilyq bola ma? Olar Nәnkir men Mýnkirdi týsinbey, "translate please" dep túrsa ne isteydi? Mening oiymsha perishteler-poliglot bolu kerek. Qytaymen - qytaysha, botsvanalyqty -botsvanasha, italiyandy - italiyansha, eskimosty - eskimossha "dopros" jasau kerek. Óz oiym endi.
P.S.
Aytpaqshy úmytyp baramyn, men adamzattyng payda bolu mәselesinde, myna surettegi "krasavchiktyn" ýlesi bar degenge senemin. Búl ýlken atamyzdan Úly Azog ruy taraydy. Biz endi sol Azogtyng Orta jýzinen bolamyz...
Samat Núrtaza
Facebook-tegi paraqshasynan
