Ály OMAR. Ádiletsizdik әielderdi atqa qondyrdy
Astananyng jemqorlyqqa qarsy siltegen «on soqqysyna» ilinip, el aman, júrt tynyshta qylmysker atanghan «Qazatomónerkәsibi» kompaniyasynyng eks-basshysy Múhtar Jәkishevting anasy men әieli jәne qamaugha alynghan basqa da segiz azamattyng júbaylary ýstimizdegi dýisenbide Almatyda baspasóz ókilderining basyn qosyp, «ÚQK tarapynan qozghalyp jatqan zansyz әreketterge» toqtau boludy súrap Preziydentke ashyq hat joldady.
«Osy uaqytqa deyin úlymmen bir auyz tildese almadym. Júbayy men ýiindegi 5 balasy da ne isterin bilmey otyr. Gazetterdi oqysaq, sonau 37-shi jyldaghy qughyn-sýrgin bastaldy dep jazady. Ótken jyly ghana «Qúrmet» belgisin alghan adam, endi býgin qylmyskerge ainalghanday. Ne isterimizdi bilmeymiz. Memleket basshysy da demalysqa ketipti. Bilesizder me, úmytpasam búghan deyin osynday jaghday bolghan. Bireudi ústaghan kezde Preziydent taghy da elden ketip qalghan-tyn», - dep egiledi Múhtardyng anasy Raisa Jәkisheva.
Qúday qosqan qosaghynyng qazirgi jaghdayynan beyhabar Jәmila Jәkisheva da arnauly qyzmet toby jasaghan «arnayy» operasiyagha kýdikpen qaraydy. Hanymnyng aituynsha, últtyq atom kompaniyasy jetekshilerin ÚQK adamdary jasyryn bir jerde kýshpen qamap ústap otyr.
Astananyng jemqorlyqqa qarsy siltegen «on soqqysyna» ilinip, el aman, júrt tynyshta qylmysker atanghan «Qazatomónerkәsibi» kompaniyasynyng eks-basshysy Múhtar Jәkishevting anasy men әieli jәne qamaugha alynghan basqa da segiz azamattyng júbaylary ýstimizdegi dýisenbide Almatyda baspasóz ókilderining basyn qosyp, «ÚQK tarapynan qozghalyp jatqan zansyz әreketterge» toqtau boludy súrap Preziydentke ashyq hat joldady.
«Osy uaqytqa deyin úlymmen bir auyz tildese almadym. Júbayy men ýiindegi 5 balasy da ne isterin bilmey otyr. Gazetterdi oqysaq, sonau 37-shi jyldaghy qughyn-sýrgin bastaldy dep jazady. Ótken jyly ghana «Qúrmet» belgisin alghan adam, endi býgin qylmyskerge ainalghanday. Ne isterimizdi bilmeymiz. Memleket basshysy da demalysqa ketipti. Bilesizder me, úmytpasam búghan deyin osynday jaghday bolghan. Bireudi ústaghan kezde Preziydent taghy da elden ketip qalghan-tyn», - dep egiledi Múhtardyng anasy Raisa Jәkisheva.
Qúday qosqan qosaghynyng qazirgi jaghdayynan beyhabar Jәmila Jәkisheva da arnauly qyzmet toby jasaghan «arnayy» operasiyagha kýdikpen qaraydy. Hanymnyng aituynsha, últtyq atom kompaniyasy jetekshilerin ÚQK adamdary jasyryn bir jerde kýshpen qamap ústap otyr.
«Qazatompromda» barlyq kelisimder jaydan-jay jasalmaydy. Ol ýkimette maqúldanyp, energetika ministrliginde qattalyp, oghan premier-ministr men memleket basshysynyng qoly qoyylady. Barlyq kelisimder memleketaralyq dengeyde atqarylady. Olardyng jabyq týrde jasaluy mýmkin emes. Búghan qosa halyqaralyq úiymdar kelisimning zandylyghyn jәne dúrystyghyn tekseredi. Sondyqtan búl isti jabyq týrde jýrgizu shyndyqqa syimaydy. Múnyng bәri bizding kýieulerimizdi jalghan qaralau. Eger naqty búltartpas derekteri bolsa nege ashyq jariyalamaydy?» - deydi Jәmila Jәkisheva.
Qamauda otyrghan viyse-preziydentterding biri Malhaz Sosoriyanyng әieli Mariykanyng pikirine qúlaq týrsek, qylmystyq isting jariyasyz, «qúpiya» jýrgizilui, biliktiligi joghary qorghaushy mamandardyng kómegine jýginuge kedergi keltirgen.
«Biz kýieulerimizge zandyq túrghyda sapaly kómek kórsete alatyn qorghaushylardy shaqyra almaymyz. ÚQK tarapynan úsynylghan qorghaushylardyng qyzmetin ghana paydalanugha mәjbýrmiz. Sebebi, is jabyq týrde qaralyp jatyr», - dep kýiingen ol, kýieui men ózge qyzmettesterin Múhtar Jәkishevke qarsy kuәgerlik jasaugha mәjbýrlegendigine esh shýbә keltirmeydi.
Sonday-aq, Sosoriya hanym bir sózinde arnauly qyzmet oryndary jibergen qorghaushymen kezdesip, Malhazdyng basqa әriptesterimen birge jasyryn pәterde qamalyp otyr degen habardy estigendigin aitty. Hanymnyng sózinshe, kezdesu barysynda әlgi qorghaushynyz beti býlk etpesten 20 myng dollar aqsha talap etken kórinedi. Kýieuining kýrmeui qiyn mәselesin sheship beru ýshin, әriyne. Bizding biluimizshe, múnday iske bekitilgen qorghaushylar memleket qorjynynan qarjylandyryluy tiyis-tin.
«Ótken aptada ÚQK bekitken qorghaushy menimen kezdesip, qylmys qúramynyng bolmauyna baylanysty kýieuimdi shúghyl-tergeu tobynyng basshysy Shaykenning búiryghymen uaqytsha tergeu izolyatorynan bosatqandyghyn aitty. Mening oiymsha, «Qazatompromnyn» ózge viyse-preziydentterimen de solay jasaghan boluy kerek», - dep týsindiredi óz pikirini Sosoriya hanym.
Osy jerde aitpaugha bolmaytyn jәne bir jayt, qorghaushygha qatysty әngime. Elimizding Ata Zanyna sәikes, basyna is týsken әrbir aiyptalushy ózining qúqyn qorghaytyn qorghaushyny tandaugha qúqyly delingen.
Búl turasynda qorghaushy Daniyar Qanafinnning uәji mynaday: «Memlekettik qúpiya sanalatyn qylmystyq iske qorghaushylardy qatystyru jaghdayy, ókinishke oray, kýrdelenip ketken. Sondyqtan eldegi kópshilik advokattar múnday iske qatysa almaydy. Osy týitkilge sәikes dәl qazir aiyptalushylardyng tuystary shaqyrtqan qorghaushylar iske aralasa almauda. Alayda, atalmysh tәjiriybe qylmystyq isti әdiletti jýrgizu turaly Qazaqstannyng halyqaralyq mindettemelerine ghana emes, sonymen birge qoldanystaghy qylmystyq-prosessualdy zannamalargha da qarama-qayshy keledi. Meninshe, búl adamdar, onyng ishinde Jәkishev myrza kәsiby bilikti jәne eng bastysy qylmystyq isti jýrgizushi oryndardan tәuelsiz qorghaushyny tandau qúqyn paydalana almady».
Jurnalistermen bolghan kezdesu ýstinde Avstriyadaghy adam úrlaghysh kýieuding «Qazatomprom» kompaniyasynyng búrynghy basshysymen arada qatysy bar-joghy aityldy. Esterinizge sala ketsek, búghan deyin ýlken ýiding búrynghy kýieu balasy Rahat Áliyev Internet betindegi Jәkishevti sayasy qughyndalushy, әri ózining dosy retinde kórsetken. Alayda, múnday mәlimetting shyndyqqa tompaq keletindigin eskertken Jәmila hanym: «Jalghan sóz. Mening kýieuimning eks-elshi Rahatpen tuystyq ta, basqa da eshqanday baylanysy joq», - dep qysqa qayyrdy.
Qalay degenmen de jaqyn adamdary ýshin janyn salyp kýresuge bekingen әiel azamattardyng aryny kýshti. Eger Preziydent NAZRBAEV ózining atyna joldanghan hatqa mәn bermey, «Qazatomprom» tónireginde tuyndaghan baybalamdy eleusiz qaldyratyn bolsa, olar kómekke halyqaralyq úiymdardy shaqyrmaq. Europalyq qauipsizdik jәne yntymaqtastyq úiymynyng tórine otyrugha ynghaylanyp jatqan bizderge bóten әngimening esh keregi joq.