Chital ya sladostnyy Koran

                                                 ******
Mujaysya j, preziray obman,
Stezey pravdy bodro sleduy,
Luby sirot, y moy Koran
Drojashey tvary propoveduy

                                                                                              A.S.Pushkiyn

Biz islamdy berik ústanghan, sharighattyq el emespiz, Konstitusiyalyq normalar  boyynsha demokratiyalyq, zayyrly elmiz. Adamzat tirshiligi  barysynda jaqsy men jamannyn, aq pen qaranyn, adal men aramnyng arasynda kýresip keledi, ol kýres qazirde jalghasuda. Ruhany dýniyelerding ishindegi eng qúdyrettisi – adamnyng  senimin, onyng ruhyn qalyptastyratyn ilimder sanalady.

Islam dinining Kiyeli Qúran Kәrim kitaby adamdy zúlymdyqtan, súrqiyalyqtan, kýnәdan, qatelikterden, kemshilikterden saqtandyratyn ilimder jinaghy. Qúran  Kәrimnin  qazaqsha audarmasyn jasaghan Halifa Altay: «Qúran Kәriym. Qazaqsha maghyna jәne týsinigi»  alghy sózinde: Qúran Kәrim Alla taghalanyng sózi. Haziret Múhammedke (Gh.S.) Jebireyil (Gh.S) arqyly býkil adam balasyna tura jol kórsetu ýshin arap tilinde bólim – bólimmen  jiyrma ýsh jylda týsken bolatyn. Baqara sýresining ekinshi ayatynda: «Rasynda búny arapsha Qúran týrinde týsirdik. Áriyne týsinersinder» delingen. Taghy Isra sýresining jýz altynshy ayatynda: «Qúrandy adamdargha kidirip, oquyng ýshin bólim-bólimmen  týsirdik» delingen beynedegi basqa da osy tәrizdi ayattardan kóruge bolady», - dep jazady.

Músylman balasy  ýshin arab tilindegi Qúran mәtini kiyeli, basqa tildegi audarmasy maghynasyn tolyq týsindire almaydy, jetkize almaydy (Islamda Qúran audarmasy sheshilmeytin ýlken mәsele) dep sanalady.

Qazir islamgha búrylghan adamdardyng bәri derlik onyng basty ústanymdaryn,  Qúran Kәrimning negizgi maghynalary men týsinikterin arabsha oqy almauy mýmkin, múnday shektelu, Alla taghalanyng aitpaq oiyna tereng ene almaydy degennen tuyndasa kerek. Sondyqtanda Qúrandy qazaq tili audarmasynda  týsinip oqyghan  haram sanalmaytyn shyghar.

Músylman qazaq  balasy retinde  Qúran Kәrimdi (Halifa Altay audarmasynda) qazaq tilinde oqimyn, Qúran oqyghanda sýre ayattaryn jazyp oqityn kezderim de bolady, onday sәtterim shattyqqa bólenedi. Qúran Kәrimnen  kóshirip  jazghandarymdy  Sizdermende  bóliskendi jón kórdim.

Asa qamqor, erekshe meyirimdi Allanyng atymen bastaymyn.

Alla tym jarylqaushy, erekshe meyrimdi!

Sonday Alla senderdi topyraqtan, sosyn mәniyden, sosyn úiyghan qannan jaratyp, keyin bóbek qyp shygharyp, sonynda erjetkizip kәrtәitedi.  Keybireulerindi (erjetuden búryn) óltiredi. Keybiring belgili merzimge jetersinder. Áriyne oilanarsyndar.

Alla da óte taza bolushylardy jaqsy kóredi.

Alla kimdi tura jolgha salsa, onda ol tura jol tapqan bolady. Jәne kimdi adastyrsa, sonda olar ziyangha úshyraghandar.

Alla ýkim bergenge deyin sabyr etinder. Ol ýkim berushilerding jaqsysy.

Ol sonday Alla, tiriltedi әri óltiredi.

Qashan bir isti búiyrghysy kelse, shyn mәninde oghan: «bol» deydi. Sonda ol bola qalady.

Alla kimdi adastyrsa oghan tura jol kórsetushi bolmaydy.

Alla kimdi qalasa adastyrady da kimdi qalasa tura jolgha salady.

Beynetke sabyr etip, nyghmetke shýkirshilik etushiler ýshin ónegeler bar.

Alla qalaghanyn óshiredi de qaldyrady.

Rasynda Alla kimdi qalasa adastyrady da ózine búrylghandy tura jolgha salady.

Negizinde auyrlyqpen birge jenildik bar.

Shyn mәninde qiynshylyqpen birge onaylyq bar.

Kónilindi ashpadyq pa?

Jýgindi týsirmedik pe? Sonday belindi qayystyrghan.

Sening abyroyyndy kótermedik pe?

Alla óte ýstem, ósh alu kýshine iye

Alla tәubeni qabyl etushi.

Negizinde Alla, әrnәrseni estushi, bilushi.

Eger mýmin bolsandar Alladan qorqyndar.

Allanyng әrnәrsege tolyq kýshi jetushi.

Rasynda Alla iygilik isteushilerdi sýiedi.

Allagha senip oghan jabysqandardy  óz tarapynan mәrhamet  jәne iltipatqa bóleydi de, ózine baratyndy  tura jolgha salady.

Alla qasynda kóptegen oljalar bar.

Rasynda Alla asa keshirimdi, tym jarylqaushy.

Alla әrnәrseni  baqylaushy.

Negizinen Alla  tәuekelshilderdi jaqsy kóredi.

Alla  shýkirlikti baghalaushy, óte júmsaq.

Kómesti de kerneudi de bilushi. Ýstem hikmet iyesi.

Qashan bireuding ajaly kelse, Alla ony әste keshiktirmeydi jәne Alla istegenderdi tolyq biledi.

31 –LÚQMAN SÝRESI

«Adamdardy pansyp, qyryndama da, jerde kerdendep, jýrme. Rasynda Alla, býkil dandaysyghan maqtanshaqty jaqsy kórmeydi» (18) Jýrisinde ortasha bol da,  dausyndy bәsendet.. Sóz joq, dauystardyng eng jamany esekting dauysy» (19). Adamdargha  ata – anasyna qaraylasudy  búiyrdyq. Maghan  jәne әke sheshene shýkir et. Qaytar ornyng Men jaq (14).

43- ZÚHRAF SÝRESI

Kýdiksiz Qúran, sen ýshin әri eling ýshin bir ýgit. Keleshekte súralasyndar. (Ony baghalau, ardaqtau jәne onyng shýkirligin oryndaugha jauapkersinder) (44)

57 –HALID SÝRESI

Bilinder! Shyn mәninde  dýnie tirshiligi bir oiyn, ermek, sәn jәne maqtanysu, sonday-aq maldardy, balalardy kóbeytu ghana. (3-S.14-A)

61 –TAGhABÝN SÝRESI

Sózsiz әielderinnen, balalarynnan ózderine dúshpan bolatyndar da bar. Olardan saqsynyndar. Eger olardy keshirim etsender, shyghyssyndar, jarylqasandar, sheksiz Alla  óte jarylqaushy, erekshi meyirimdi (14). Shyn mәninde maldaryn, balalaryng bir synaq. Ýlken syilyq Allanyng qasyndaghy.

68 - QALAM SÝRESI

Endi tayauda sende kóresin, olar da kóredi (5)  Jyndylyq qaysylarynda eken? (6) Kýdiksiz Rabbyng kimning jolynan adasqanyn jaqsy biledi. Jәne Tura joldaghyna da biledi. (7) Endeshe, ótirikshilerge boy úsynba. Eger sen bosasang sonda olardyng bosaghylary keledi. (Olardy búttardan tyimasang sonda olarda júmsaydy B.M.) (9) (Múhammed Gh.S.) әrbir kóp ant ishken ynjyqtargha boy úsynba; (10) Óte aiyptaghysh, ósek tasyghyshqa da, (11) Jaqsylyqqa  tyiym salushy, shekten shyghushy kýnәkarlargha da, (12)  Sotqar, sonday-aq teksizge de, (Múghaiyara úly Uәlid) boy úsynba (13).

 103  - GhASYR SÝRESI

Zamanagha sert. (1) Negizinen adam balasy ziyanda. (2) Biraq sonday iman keltirip, izgi is istegender, bir–birine shyndyqty ýgittesip, sabyrdy ýgitteskender; olar ziyangha úshyramaydy. (3)

Islam tәrbiyesindegi eng basty mәsele - adamdardyng adaldyghy men jýrekterining  tazalyghy.  Payghambarymyz Múhammed (Gh.S.)  Qúran  ayattarynda Alla taghala aldynda adaldyqqa shaqyryp:  «Olargha bir Allagha adal qyzmet etip, qúlshylyq etu búiyryldy», - deydi. Qúran  әrkimge jýregin taza ústau ýshin, ruhyn týsirmeu ýshin kerek. Qúrandy oqyghan sayyn onyng túnghiyghyna enip, qúdyretine  bas iyemiz, janymyz ruhany tynyshtyq tauyp, ózimizdi  retke keltiremiz, kýsh - quat jinaymyz.

Islam dәiekshilerining biri  Ábu Hamid әl –Ghazali: «Shyraghym, adam kelemej ýshin, ne kezdeysoq jaratylmaghan.... Adam mәngilerden bolmasa da, osy kýnge deyin tiri, sondyqtanda mәngi. Onyng tәni topyraqtan, qara jerden jaratylsa da, onyng ruhy biyik, ol Qúday jaratqanday keremet», - dep jazdy.

Qúran Alla taghalanyng sózi  adamdargha oqu ýshin týsirildi.

Salauat Kәrim

Abai.kz