«Astana» onaylyqpen dýniyege kele qoyghan joq. 90-jyldardyng ortasynda astanany Almatydan Aqmolagha kóshiru turaly sheshim talqylanyp, qabyldanyp jatqan tústa ýkimetting baspasóz qyzmetin basqardym. Bar mәsele preziydent әkimshiliginde sheshilip jatqandyqtan, ýkimettegi bizder insayderlik aqparattyng bir shetine ghana qanyq bop jýrdik.

Biraq preziydent 1997 jyly parlamentke kelip, osy úsynysty resmy týrde jariya etkende, tóbeden jay týskendey bolghany ras. Tipti, sol kezdegi mәjilistegiler «preziydentting tughan kýnine syilyq bolsyn, qolday salayyq» degen synayda pikir aityp, tiyisti tirlik tanytqany da esimizde.

Áytpese, ekonomika qúldyrap, zauyt-fabrikalar toqtap, el ishin kedeyshilik jaylap jatqanda, bas qalany aidalagha kóshiru, sózsiz, kózsiz sayasy avanturagha úqsap edi.

Osyghan baylanysty este qalghan eki jayt.

Osy mәsele 90-jyldardyng ortasynda talqylanyp jatqanda ýkimette júmys tobynyng otyrysy bop jatty.
.
Premier-ministr Ákejan Qajygeldin óz sózin oinaqy bastap ketti:

«Preziydent óz tandauyn jasap jatyr. Ol da dúrys bolar. Biraq, men bolsam, astanany Semeyge kóshirer edim. «Alash» tuyn tikken jer ghoy!», - dep jan-jaghyna qarady.

Sol kezdegi Tótenshe jaghday komissiyasynyng tóraghasy Makiyevskiy:

«Aqmola batpaqtyng ýstinde túr, qalay bolar eken? Kóshiru kerek bolsa, myna túrghan Talghar, Qaskeleng ne Qapshaghay jaqta Almatygha seriktes jana qala salugha bolady ghoy » degen synayda alandaushylyq tanytty.

Ýstel basynda otyrghan maghan qarap, premier:

«Sen ne oilaysyn?», - dedi.

Men bolsam, talqylau beyresmy týrde ótip jatqanyn eskerip:

«Qazaqta astana bolugha layyqty qalalar jetkilikti! Maghan salsanyz, Aqtóbege kóshiru kerek edi: moladan góri tóbe jaqsy emes pe?», - dep manyzdy sayasy sheshimdi osylaysha, әzili men qaghytpasy da bar talqylaugha óz ýlesimdi qosugha tyrysyp kórdim.

Qazir qarap otyrsam, sol әngimening osylaysha, beyresmy órbuinde erekshe bir mәn bar siyaqty. Óitkeni, sonshama qarjyny qajet etetin osy kósh sol qysyltayang kezde jýzege asatynyna ózimiz de sengen joqpyz. Óz basym, shynymdy aitsam, preziydentting sol úsynysy sayasy joba retinde qalyp, keyin, el ayaqqa túrghan song qayta qaralatynday sezilip túrdy.

Keyin sol júmysshy tobymen birge Aqmolagha baryp, sol jerdegi talqylaugha qatystym. Aqmolanyng pildey masalaryna alghashqy ret talanghanym bar. Bizding Qyzylorda, Qazalynyng masalary olardyng qasynda ainalayyn eken ghoy!

Qaraótkelde salynyp jatqan preziydentting reziydensiyasynda da boldyq, әrleu júmystary endi bastalyp jatyr eken...

Mine, sóitken Aqmola qazaq elining bas qalasyna ainaldy.

Biylikti synaymyz dep, biz memleketimizding resmy simvoldaryn tәrk ete almaymyz!

Moyyndau kerek, Astana astana boldy. Oghan qatysty aitylar syn jeterliktey, biraq elimizding soltýstigin qazaqylandyru túrghysynan men osy jәne basqa da kóshterdi qoldaymyn.

Áriyne, el budjetining qomaqty bóligin azyp-tozghan auylgha emes, dәl osy «erketotay» qalagha ghana júmsay berudi men qoldamaymyn. Meninshe, onday  tәjiriybeni dogharu kerek: Astana 20 jyl boyyna eline erkeledi, qalaghanyn alyp túrdy, endi óz kýnin ózi kórsin, kәmeletke toldy ghoy!

Bәlkim, Astana taqyryby tóniregindegi tym orynsyz danghaza men pafosty da azaytu kerek pe? Áytpese, «Astana – dýniyening kindigi» degen synaydaghy halyqaralyq forumdar әste retsiz әri úyat! Astana – әlemdegi kóp astananyng biri ghana. Aldymen sol mәrtebesine layyq bolyp alsyn, qalghanyn sodan keyin kóre jatarmyz!

Áriyne, mәselening sayasi, túlghalyq sipaty taghy bar. Elbasy Astanany ózining jeke jobasy retinde qarastyryp jatqanda, osy taqyrypta syn aitudyng ózi kóp adam ýshin kózsiz batyrlyqpen para-par. Erteng ol qalagha elbasynyng aty berilip jatsa, syn bylay túrsyn, balama úsynys aitudyng ózi mýmkin bolmay qalar!

Ámirjan Qosanov, sayasatker

Abai.kz