«استانا» وڭايلىقپەن دۇنيەگە كەلە قويعان جوق. 90-جىلداردىڭ ورتاسىندا استانانى الماتىدان اقمولاعا كوشىرۋ تۋرالى شەشىم تالقىلانىپ، قابىلدانىپ جاتقان تۇستا ۇكىمەتتىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىن باسقاردىم. بار ماسەلە پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە شەشىلىپ جاتقاندىقتان، ۇكىمەتتەگى بىزدەر ينسايدەرلىك اقپاراتتىڭ ءبىر شەتىنە عانا قانىق بوپ جۇردىك.

بىراق پرەزيدەنت 1997 جىلى پارلامەنتكە كەلىپ، وسى ۇسىنىستى رەسمي تۇردە جاريا ەتكەندە، توبەدەن جاي تۇسكەندەي بولعانى راس. ءتىپتى، سول كەزدەگى ماجىلىستەگىلەر «پرەزيدەنتتىڭ تۋعان كۇنىنە سىيلىق بولسىن، قولداي سالايىق» دەگەن سىڭايدا پىكىر ايتىپ، ءتيىستى تىرلىك تانىتقانى دا ەسىمىزدە.

ايتپەسە، ەكونوميكا قۇلدىراپ، زاۋىت-فابريكالار توقتاپ، ەل ءىشىن كەدەيشىلىك جايلاپ جاتقاندا، باس قالانى ايدالاعا كوشىرۋ، ءسوزسىز، كوزسىز ساياسي اۆانتيۋراعا ۇقساپ ەدى.

وسىعان بايلانىستى ەستە قالعان ەكى جايت.

وسى ماسەلە 90-جىلداردىڭ ورتاسىندا تالقىلانىپ جاتقاندا ۇكىمەتتە جۇمىس توبىنىڭ وتىرىسى بوپ جاتتى.
.
پرەمەر-مينيستر اكەجان قاجىگەلدين ءوز ءسوزىن ويناقى باستاپ كەتتى:

«پرەزيدەنت ءوز تاڭداۋىن جاساپ جاتىر. ول دا دۇرىس بولار. بىراق، مەن بولسام، استانانى سەمەيگە كوشىرەر ەدىم. «الاش» تۋىن تىككەن جەر عوي!»، - دەپ جان-جاعىنا قارادى.

سول كەزدەگى توتەنشە جاعداي كوميسسياسىنىڭ توراعاسى ماكيەۆسكي:

«اقمولا باتپاقتىڭ ۇستىندە تۇر، قالاي بولار ەكەن؟ كوشىرۋ كەرەك بولسا، مىنا تۇرعان تالعار، قاسكەلەڭ نە قاپشاعاي جاقتا الماتىعا سەرىكتەس جاڭا قالا سالۋعا بولادى عوي » دەگەن سىڭايدا الاڭداۋشىلىق تانىتتى.

ۇستەل باسىندا وتىرعان ماعان قاراپ، پرەمەر:

«سەن نە ويلايسىڭ؟»، - دەدى.

مەن بولسام، تالقىلاۋ بەيرەسمي تۇردە ءوتىپ جاتقانىن ەسكەرىپ:

«قازاقتا استانا بولۋعا لايىقتى قالالار جەتكىلىكتى! ماعان سالساڭىز، اقتوبەگە كوشىرۋ كەرەك ەدى: مولادان گورى توبە جاقسى ەمەس پە؟»، - دەپ ماڭىزدى ساياسي شەشىمدى وسىلايشا، ءازىلى مەن قاعىتپاسى دا بار تالقىلاۋعا ءوز ۇلەسىمدى قوسۋعا تىرىسىپ كوردىم.

قازىر قاراپ وتىرسام، سول اڭگىمەنىڭ وسىلايشا، بەيرەسمي وربۋىندە ەرەكشە ءبىر ءمان بار سياقتى. ويتكەنى، سونشاما قارجىنى قاجەت ەتەتىن وسى كوش سول قىسىلتاياڭ كەزدە جۇزەگە اساتىنىنا ءوزىمىز دە سەنگەن جوقپىز. ءوز باسىم، شىنىمدى ايتسام، پرەزيدەنتتىڭ سول ۇسىنىسى ساياسي جوبا رەتىندە قالىپ، كەيىن، ەل اياققا تۇرعان سوڭ قايتا قارالاتىنداي سەزىلىپ تۇردى.

كەيىن سول جۇمىسشى توبىمەن بىرگە اقمولاعا بارىپ، سول جەردەگى تالقىلاۋعا قاتىستىم. اقمولانىڭ پىلدەي ماسالارىنا العاشقى رەت تالانعانىم بار. ءبىزدىڭ قىزىلوردا، قازالىنىڭ ماسالارى ولاردىڭ قاسىندا اينالايىن ەكەن عوي!

قاراوتكەلدە سالىنىپ جاتقان پرەزيدەنتتىڭ رەزيدەنتسياسىندا دا بولدىق، ارلەۋ جۇمىستارى ەندى باستالىپ جاتىر ەكەن...

مىنە، سويتكەن اقمولا قازاق ەلىنىڭ باس قالاسىنا اينالدى.

بيلىكتى سىنايمىز دەپ، ءبىز مەملەكەتىمىزدىڭ رەسمي سيمۆولدارىن تارك ەتە المايمىز!

مويىنداۋ كەرەك، استانا استانا بولدى. وعان قاتىستى ايتىلار سىن جەتەرلىكتەي، بىراق ەلىمىزدىڭ سولتۇستىگىن قازاقىلاندىرۋ تۇرعىسىنان مەن وسى جانە باسقا دا كوشتەردى قولدايمىن.

ارينە، ەل بيۋدجەتىنىڭ قوماقتى بولىگىن ازىپ-توزعان اۋىلعا ەمەس، ءدال وسى «ەركەتوتاي» قالاعا عانا جۇمساي بەرۋدى مەن قولدامايمىن. مەنىڭشە، ونداي  تاجىريبەنى دوعارۋ كەرەك: استانا 20 جىل بويىنا ەلىنە ەركەلەدى، قالاعانىن الىپ تۇردى، ەندى ءوز كۇنىن ءوزى كورسىن، كامەلەتكە تولدى عوي!

بالكىم، استانا تاقىرىبى توڭىرەگىندەگى تىم ورىنسىز داڭعازا مەن پافوستى دا ازايتۋ كەرەك پە؟ ايتپەسە، «استانا – دۇنيەنىڭ كىندىگى» دەگەن سىڭايداعى حالىقارالىق فورۋمدار استە رەتسىز ءارى ۇيات! استانا – الەمدەگى كوپ استانانىڭ ءبىرى عانا. الدىمەن سول مارتەبەسىنە لايىق بولىپ السىن، قالعانىن سودان كەيىن كورە جاتارمىز!

ارينە، ماسەلەنىڭ ساياسي، تۇلعالىق سيپاتى تاعى بار. ەلباسى استانانى ءوزىنىڭ جەكە جوباسى رەتىندە قاراستىرىپ جاتقاندا، وسى تاقىرىپتا سىن ايتۋدىڭ ءوزى كوپ ادام ءۇشىن كوزسىز باتىرلىقپەن پارا-پار. ەرتەڭ ول قالاعا ەلباسىنىڭ اتى بەرىلىپ جاتسا، سىن بىلاي تۇرسىن، بالاما ۇسىنىس ايتۋدىڭ ءوزى مۇمكىن بولماي قالار!

ءامىرجان قوسانوۆ، ساياساتكەر

Abai.kz