Senbi, 23 Qarasha 2024
5537 7 pikir 12 Tamyz, 2018 saghat 23:35

Suvorov noghaylardy qalay qyrdy?

1783 jyly patshanyng pәrmen beruimen Suvorov noghay memleketin joyyp jiberu ýshin joryqqa attanady. Eng aldymen imperator sarayynda noghaylardy Oral ónirine jer audaru jospary jasalghan.

Patshanyng ontýstiktegi orynbasary knyazi Potemkin búl júmysty Suvorovqa senip tapsyrady. Biraq tútas bir últty túrghylyqty jerinen jer audarugha baghyttalghan әreketting sony Qanaqay myrza, Tau súltan, Núraddiyn, Músa men Qara Smayyldyng basshylyghymen bolghan ýlken kóteriliske úlasyp ketedi. Al jazalaushy jasaq orayyn tauyp, tanghy namazgha jyghylghan kóterilisshilerding ýstinen týsedi.

Múnday úrymtal sәtti qoldan shygharghysy kelmegen Suvorov birden shabuylgha shyghugha búiryq berdi. Keskilesken shayqas kýni boyy jalghasady. Tek kesh qarayghanda ghana noghaylar úrys sala otyryp yghysa bastaydy. Osy úrysta shegingenderdi óksheley qughan bir ghana Niyjegorod polky bala-shagha demey 10 mynnan astam noghaydy ayausyz óltirgen. Búdan arghy shayqasta kóterilisshilerdi bastap shyqqan bir kezdegi qúdiretti noghay myrzalarynyng barlyghy maydan dalasynda shәHit bolady. Úlysyn qorghaymyn dep basyn bәigege tikken qaHarman batyrlardyng ataqty ýrim-bútaghy da kóp úzamay týgel qylyshqa ilindi. Keyin búl soghystyng sony barlyq noghaylardy jappay qyryp-joygha úlasyp ketti.

Búl genosidke Soltýstik Qapqazdaghy әskerler men kazaktardyng barlyghy qatystyrylady. Qandy qasap kezinde 500 mynnan astam noghay qyrghyngha úshyrap, millionnan astamy Týrkiyagha bosyp ketuge mәjbýr boldy. Osy oqighany bayandap bergende Ekaterina ekinshi «Noghay mәselesin» týbegeyli sheshtik dep qatty quanghan kórinedi.

Týrkilerden «tazarghan» alyp aimaqqa keyin ol slavyandar men nemisterdi qonystandyrady. Eng ókinishtisi, biz әli kýnge deyin Suvorovtyng osynday «kózsiz erlikterine» tamsanudan tanbay kelemiz.

Jolymbet Mәkishev

Abai.kz

7 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1465
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3233
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5354