Arystan bap Túran dalasyna kelgende ony eshkim tanymapty. Kiyimi tozyp, alba-júlbasy shyqqan edi. Temir etigi tengedey, temir ayaghy tebendey bolypty. Týrinen shoshyp, el-júrt ýiine qondyrugha qorqady eken. Kóp qayyrshynyng biri dep oilapty. Arystan bap Úly Dalany aralap, talay shahardy sharlapty. Kóbine dalada qonady eken. Onyng qonyp, týnegen jeri qadym jaygha, qasiyetti oryngha ainalady.
Bir kýni Otyrar dalasyna kelip, qalany aralady. Oghan eshkim mәn berip qaramady. Kesh batyp qalghan edi. Týnep shyghar jer izdedi. Qala shetindegi eski lashyqtan ótip bara jatqanda bir jigit aldynan jýgirip shyqty. Qariyagha sәlem berip:
- Ata, ýige týsip qonaq bolynyz, - dedi. Arystan bap:
- Balam, meni tanydyng ba? Beytanys jandy qalay ýige qondyrmaqsyn?-dedi.
- Ákem «Qyryqtyng biri – Qyzyr, mynnyng biri – uәli» dep aityp otyratyn. Qyzyr bolmasanyz da, sharapatty әulie shygharsyz. Jaqsy adam qartaysa aqsaqaldy abyzgha ainalady, jaman adam qartaysa, pispey qalghan qauyzgha ainalady deushi edi. Jýziniz jyly eken. Týsi iygiden týnilme degen. Onyng ýstine inir týsti. Qaranghyda qayda barasyz? Ýige qonyp, qonaq bolynyz. Baspanam lashyq bolghanymen, qabaghym ashyq. Jyrtyq ýiding de Qúdayy bar degen ghoy. Bizding ýige týsiniz!
- Bәrekeldi, balam! Bolayyn dep túrghan bala ekensin. Túrmysyng kedey bolghanymen, jan sarayyng bay eken. Degening bolsyn! Basta joldy, - dedi. Jigit esikti ashyp, Arystan bapty tórge shyghardy. Jigitting jary qonaq keledi dep oilamasa kerek-ti. Asuly túrghan eti bolmaghan song sasyp qaldy. Zyr jýgirip tórge kórpe tósedi. Qyryq jamau kórpesinen qysylyp ólip barady. Úyalghannan basyndaghy aq jaulyghyn kórpeshening ýstine tósedi de:
- Ata, múnda otyrynyz, - dedi. Arystan bap әielding niyetine riza bolyp:
- Balam, aq jaulyq basyndaghy baylyghyng ghoy. Ony maghan bola jerge tóseme. Men patsha emespin. Jay ghana qúdaydyng qarabet qúldarynyng birimin. Maghan jaman kórpe de jetedi. Niyetine rizamyn. Qúday tileuindi bersin, - dedi.
Jigit qoradan jalghyz laghyn kórsetip:
- Ata, bata beriniz. Qonaq kelmegeli kóp bolyp edi. Bizdi kedey dep mensinbey kóp kisi týspeytin. Mynau sizge ataghan malym. Bata qylynyz, - dedi. Arystan bap:
- Qúday ondasyn, payghambar qoldasyn. Baq qarasyn, Qyzyr darysyn. Niyetine Tәniri bereket bersin, - dep bata jasady. As jelinip, sorpa ishilgen song súhbat qylyp biraz otyrdy. Arystan bap sol ýide týnedi. Tanghy shaydan song jigit eki jasar úlyp әkelip:
- Aqsaqal, mynau túnghyshym edi. Esimi – Mansúr. Osyghan ata bolynyz. Batanyzdy berip, auzyna týkiriniz, - dedi. Arystan bap bata berip: «Mansúr Hallajday Tәnirge ghashyq bolsyn. Qoja Ahmetting shәkirti bolsyn!» - dedi. Shaydan song Arystan bap olarmen qoshtasyp, saparyn jalghady.
Osydan song jigitting basyna baq qonyp, Qyzyr daryp, dәuletti jangha ainalypty. Bayaghy Mansúr erjetken song Qoja Ahmet Yassauiyding eng alghashqy shәkirtterining biri bolypty. Arystan bap mandayynan syipaghan son, júrt ony Arystan baptyng balasy atap ketipti.
Arystan bap dýniyeden óterde Jebreyil perishte:
- Ua, Arystan sahaba, talay el kezdin, talay jer kezdin. Mekke-Mәdinada jýrdin. Qasiyetti Ál-Aqsada boldyn. Qoja Ahmet tughan Sayramdy da kórdin. Denendi qay jerge jerleyik, - dedi. Sonda Arystan bap:
- Otyrardaghy jany jomart bir jigit esimnen ketpeydi. Jalghyz laghyn soyyp qonaq qylyp edi. Kelinshegi astyma kiymeshegin tósegen. Solardyng adal niyeti men ystyq yqylasy esimnen ketpeydi. Bir kýn as bergenge qyryq kýn sәlem degen. Ólsem de peyilin úmytpayyn. Mәiitimdi solardyng ýiining irgesine jerlender. Tәnirim úlyqsat etse, olardy jelep-jebep jatayyn, - dedi. Onyng songhy sózi Jebreyil perishtening ózin erekshe әserge bóledi. Kәri sahabanyng jýregi mәngilikke toqtaghan song perishteler mýrdesin Otyrargha aparyp arulap jerledi.
Al Arystan baptyng dalada qonghan qadym jayyna da el-júrty qúrmet kórsetip, mazar soqty. Halyq onda da Arystan baptyng ruhy kelip, jebep jýredi dep senedi. Qoja Ahmet Yassauy da osy oqighadan tәlim alyp tarihattyng әdebine qonaqjaylyq tәrtibin engizgen eken desedi.

Jansaya Amanbekqyzynyng facebook paraqshasynan

Abai.kz