ارىستان باپ تۇران دالاسىنا كەلگەندە ونى ەشكىم تانىماپتى. كيىمى توزىپ، البا-جۇلباسى شىققان ەدى. تەمىر ەتىگى تەڭگەدەي، تەمىر اياعى تەبەندەي بولىپتى. تۇرىنەن شوشىپ، ەل-جۇرت ۇيىنە قوندىرۋعا قورقادى ەكەن. كوپ قايىرشىنىڭ ءبىرى دەپ ويلاپتى. ارىستان باپ ۇلى دالانى ارالاپ، تالاي شاھاردى شارلاپتى. كوبىنە دالادا قونادى ەكەن. ونىڭ قونىپ، تۇنەگەن جەرى قادىم جايعا، قاسيەتتى ورىنعا اينالادى.
ءبىر كۇنى وتىرار دالاسىنا كەلىپ، قالانى ارالادى. وعان ەشكىم ءمان بەرىپ قارامادى. كەش باتىپ قالعان ەدى. تۇنەپ شىعار جەر ىزدەدى. قالا شەتىندەگى ەسكى لاشىقتان ءوتىپ بارا جاتقاندا ءبىر جىگىت الدىنان جۇگىرىپ شىقتى. قارياعا سالەم بەرىپ:
- اتا، ۇيگە ءتۇسىپ قوناق بولىڭىز، - دەدى. ارىستان باپ:
- بالام، مەنى تانىدىڭ با؟ بەيتانىس جاندى قالاي ۇيگە قوندىرماقسىڭ؟-دەدى.
- اكەم «قىرىقتىڭ ءبىرى – قىزىر، مىڭنىڭ ءبىرى – ءۋالي» دەپ ايتىپ وتىراتىن. قىزىر بولماساڭىز دا، شاراپاتتى اۋليە شىعارسىز. جاقسى ادام قارتايسا اقساقالدى ابىزعا اينالادى، جامان ادام قارتايسا، پىسپەي قالعان قاۋىزعا اينالادى دەۋشى ەدى. ءجۇزىڭىز جىلى ەكەن. ءتۇسى يگىدەن تۇڭىلمە دەگەن. ونىڭ ۇستىنە ءىڭىر ءتۇستى. قاراڭعىدا قايدا باراسىز؟ ۇيگە قونىپ، قوناق بولىڭىز. باسپانام لاشىق بولعانىمەن، قاباعىم اشىق. جىرتىق ءۇيدىڭ دە قۇدايى بار دەگەن عوي. ءبىزدىڭ ۇيگە ءتۇسىنىز!
- بارەكەلدى، بالام! بولايىن دەپ تۇرعان بالا ەكەنسىڭ. تۇرمىسىڭ كەدەي بولعانىمەن، جان سارايىڭ باي ەكەن. دەگەنىڭ بولسىن! باستا جولدى، - دەدى. جىگىت ەسىكتى اشىپ، ارىستان باپتى تورگە شىعاردى. جىگىتتىڭ جارى قوناق كەلەدى دەپ ويلاماسا كەرەك-ءتى. اسۋلى تۇرعان ەتى بولماعان سوڭ ساسىپ قالدى. زىر جۇگىرىپ تورگە كورپە توسەدى. قىرىق جاماۋ كورپەسىنەن قىسىلىپ ءولىپ بارادى. ۇيالعاننان باسىنداعى اق جاۋلىعىن كورپەشەنىڭ ۇستىنە توسەدى دە:
- اتا، مۇندا وتىرىڭىز، - دەدى. ارىستان باپ ايەلدىڭ نيەتىنە ريزا بولىپ:
- بالام، اق جاۋلىق باسىڭداعى بايلىعىڭ عوي. ونى ماعان بولا جەرگە توسەمە. مەن پاتشا ەمەسپىن. جاي عانا قۇدايدىڭ قارابەت قۇلدارىنىڭ ءبىرىمىن. ماعان جامان كورپە دە جەتەدى. نيەتىڭە ريزامىن. قۇداي تىلەۋىڭدى بەرسىن، - دەدى.
جىگىت قورادان جالعىز لاعىن كورسەتىپ:
- اتا، باتا بەرىڭىز. قوناق كەلمەگەلى كوپ بولىپ ەدى. ءبىزدى كەدەي دەپ مەنسىنبەي كوپ كىسى تۇسپەيتىن. مىناۋ سىزگە اتاعان مالىم. باتا قىلىڭىز، - دەدى. ارىستان باپ:
- قۇداي وڭداسىن، پايعامبار قولداسىن. باق قاراسىن، قىزىر دارىسىن. نيەتىڭە ءتاڭىرى بەرەكەت بەرسىن، - دەپ باتا جاسادى. اس جەلىنىپ، سورپا ىشىلگەن سوڭ سۇحبات قىلىپ ءبىراز وتىردى. ارىستان باپ سول ۇيدە تۇنەدى. تاڭعى شايدان سوڭ جىگىت ەكى جاسار ۇلىپ اكەلىپ:
- اقساقال، مىناۋ تۇڭعىشىم ەدى. ەسىمى – مانسۇر. وسىعان اتا بولىڭىز. باتاڭىزدى بەرىپ، اۋزىنا تۇكىرىڭىز، - دەدى. ارىستان باپ باتا بەرىپ: «مانسۇر حاللاجداي تاڭىرگە عاشىق بولسىن. قوجا احمەتتىڭ شاكىرتى بولسىن!» - دەدى. شايدان سوڭ ارىستان باپ ولارمەن قوشتاسىپ، ساپارىن جالعادى.
وسىدان سوڭ جىگىتتىڭ باسىنا باق قونىپ، قىزىر دارىپ، داۋلەتتى جانعا اينالىپتى. باياعى مانسۇر ەرجەتكەن سوڭ قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ ەڭ العاشقى شاكىرتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپتى. ارىستان باپ ماڭدايىنان سىيپاعان سوڭ، جۇرت ونى ارىستان باپتىڭ بالاسى اتاپ كەتىپتى.
ارىستان باپ دۇنيەدەن وتەردە جەبرەيىل پەرىشتە:
- ۋا، ارىستان ساحابا، تالاي ەل كەزدىڭ، تالاي جەر كەزدىڭ. مەككە-ءمادينادا ءجۇردىڭ. قاسيەتتى ءال-اقسادا بولدىڭ. قوجا احمەت تۋعان سايرامدى دا كوردىڭ. دەنەڭدى قاي جەرگە جەرلەيىك، - دەدى. سوندا ارىستان باپ:
- وتىرارداعى جانى جومارت ءبىر جىگىت ەسىمنەن كەتپەيدى. جالعىز لاعىن سويىپ قوناق قىلىپ ەدى. كەلىنشەگى استىما كيمەشەگىن توسەگەن. سولاردىڭ ادال نيەتى مەن ىستىق ىقىلاسى ەسىمنەن كەتپەيدى. ءبىر كۇن اس بەرگەنگە قىرىق كۇن سالەم دەگەن. ولسەم دە پەيىلىن ۇمىتپايىن. ءمايىتىمدى سولاردىڭ ءۇيىنىڭ ىرگەسىنە جەرلەڭدەر. ءتاڭىرىم ۇلىقسات ەتسە، ولاردى جەلەپ-جەبەپ جاتايىن، - دەدى. ونىڭ سوڭعى ءسوزى جەبرەيىل پەرىشتەنىڭ ءوزىن ەرەكشە اسەرگە بولەدى. كارى ساحابانىڭ جۇرەگى ماڭگىلىككە توقتاعان سوڭ پەرىشتەلەر مۇردەسىن وتىرارعا اپارىپ ارۋلاپ جەرلەدى.
ال ارىستان باپتىڭ دالادا قونعان قادىم جايىنا دا ەل-جۇرتى قۇرمەت كورسەتىپ، مازار سوقتى. حالىق وندا دا ارىستان باپتىڭ رۋحى كەلىپ، جەبەپ جۇرەدى دەپ سەنەدى. قوجا احمەت ياسساۋي دا وسى وقيعادان ءتالىم الىپ تاريحاتتىڭ ادەبىنە قوناقجايلىق ءتارتىبىن ەنگىزگەن ەكەن دەسەدى.

جانسايا امانبەكقىزىنىڭ facebook پاراقشاسىنان

Abai.kz