Memlekettik mәrtebesi biyik biyliktin  jauapkershiligin sezinip, el mýddesine qyzmet etuge jan-jaqty dayar ekenin bilgen Uәlihan Qaysarov preziydenttik saylaugha týsti. Emtihandy el kórdi. Qaysarov myrzagha lauazymy joghary qyzmet tansyq emes. Kezinde Senattyng deputaty  bolghan. Sonymen, bilimi men biligi tolysqan, biylikting týrli baspaldaqtarynan ótken, sayasatker Uәlihan Qaysarov konferensiya kezinde kelip týsken súraqtargha jauap qaytaruyn tәmәmdady.

«Abay-aqparat»

- Uәlihan agha,qazirgi biylikte otyrghandardyng jane biylikting ainalasyndaghylardyng ishinen kimderdi «halyqqa shyn,taza,adal qyzmet jasap jur» dep oilaysyz?

- Taza adamdar barshylyq. Biraq olar ózderining niyetin syrtqa shyghara almaydy. Óitkeni shyn, taza, adal qyzmet etu men sol jolda tabandylyq kórsetu eki basqa qúbylys.

- Uәlihan myrza, 1-preziydentten keyingi jaghdaydy qanshalyqty tegis ótkziu mýmkindigi bar? Sebebi, sol oryndy kózdep jýrgen talay top bar ghoy. Eldi qalay talatpau ssenarii bar sizde?

Memlekettik mәrtebesi biyik biyliktin  jauapkershiligin sezinip, el mýddesine qyzmet etuge jan-jaqty dayar ekenin bilgen Uәlihan Qaysarov preziydenttik saylaugha týsti. Emtihandy el kórdi. Qaysarov myrzagha lauazymy joghary qyzmet tansyq emes. Kezinde Senattyng deputaty  bolghan. Sonymen, bilimi men biligi tolysqan, biylikting týrli baspaldaqtarynan ótken, sayasatker Uәlihan Qaysarov konferensiya kezinde kelip týsken súraqtargha jauap qaytaruyn tәmәmdady.

«Abay-aqparat»

- Uәlihan agha,qazirgi biylikte otyrghandardyng jane biylikting ainalasyndaghylardyng ishinen kimderdi «halyqqa shyn,taza,adal qyzmet jasap jur» dep oilaysyz?

- Taza adamdar barshylyq. Biraq olar ózderining niyetin syrtqa shyghara almaydy. Óitkeni shyn, taza, adal qyzmet etu men sol jolda tabandylyq kórsetu eki basqa qúbylys.

- Uәlihan myrza, 1-preziydentten keyingi jaghdaydy qanshalyqty tegis ótkziu mýmkindigi bar? Sebebi, sol oryndy kózdep jýrgen talay top bar ghoy. Eldi qalay talatpau ssenarii bar sizde?

- Ol oryndy kózdep jýrgenderding óte kóp ekeni talassyz. Eldi talatpaudyng bir ghana joly-parlamenttik-preziydenttik respublika qúryp, preziydentting biyligin parlamentpen jәne ýkimetpen bólisu kerek. Biraz biylikti jergilikti atqarushy jәne ózin-ózi basqaru organdaryna beru kerek. Jergilikti deputattar partiyadan emes, jeke mandatpen saylanuy kerek, al parlamentting jartysyn partiyalyq tizimmen, jartysyn jeke mandatpen saylau kerek.

- Preziydent bolghanda 1-nshi jarlyghynyz ne bolar edi?

- 1-jarlyghym sayasy amnistiya, onyng ishinde Aron Atabekti, Ramazan Esirkepovty, Evgeniy Jovtisti jәne t.b abaqtydan bosatyp, Bolat Ábilovqa, t.b qozghalghan qylmystyq isterdi toqtatu

- Aldynghy synaqtan qúlap qalghan son, qoghamdyq pikir tughyzu ýshin M.Shahanovqa baryp emtihannan ótip kelemin dep baspasózde mәlimdeme jasadynyz. Sony tynysh qaldy. Álde teginde «OV» jalghauy bar aghanyz Sizdi qabyldamady ma? Ózinizding memlekettik tildi bilu dengeyinizge kýmәndandynyz ba? QaysarOV myrza!

- Negizi onday kelisim bolghan. Biraq olargha jogharydan qysym jasalghandyqtan olar meni qabylday almady. Odan keyin men de olardyng mazasyn almadym.

Qazaqstanda qashan últjandy oppozisiya payda bolady?

- Qazaqstanda últjandy oppozisiya bar ghoy. Olar Dos Kóshim basqaratyn «Últ taghdyry», Múqtar Shahanov basqaratyn «Ruh pen til», Janbolat Mamay, Qajymúqan Ghabdolla jәne t.b qúrghan «Qazaq eli» qozghalystar. Gerolid Beliger, Yrysbek Sәrsenbaev siyaqty jeke túlghalar da bar. Solardyng manyna toptasugha nege bolmasyn?!

- Elimizdegi paraqorlyq joyyluy mýmkin be? Qazir tender ainalasynda otkat 30 prosent ekenin bilesiz be?

- Paraqorlyqtyng joyyluy әbden mýmkin. Mysalgha Ukraina men Gýrjistandy (Gruziya) alsaq ta bolady. Tenderdegi otkattar turaly, әriyne bilemin. Ol qazir ashyq týrde isteledi emes pe?

- Ótken aptada obylys әkimshiligine bir sharuamen barghanmyn. Koridor boyy, bir bólmeden ekinshi bólmege qoldaryna ótirik qaghaz alyp, ótirik shapqylaghan qyzmetkerler. Ne bitirip jatqandaryn bir qúdaydyng ózi biler. Búryn Kenes zamanynda әkimshilik halyqqa kiyim toqyp tigudi, tagham ónimderin óndiriudi qadaghalap, úiymdastyrushy edi. Qazir bәrin komersanttar, saudagerler kórshi 3-4 memleketten tasyp әkelip, halyqtyng jaghdayyn jasauda. Ákimshiliktegi qalyng nópir ne bitiredi eken? 2 jyl búryn mektepte dene shynyqtyrudan sabaq bergenmin, Adal qyzmet mektepte eken. Biraq, ol jerdegi jalaqy mardymsyz. Sonda da múghalimder ayanbay enbek etude. Preziydent bolsanyz múghalim, dәriger jalaqysyn kóterer me ediniz?

- Preziydent bolghanda mindetti týrde, birinshi kezekte bilim beru jәne densaulyq saqtau salasynda júmys isteytinderding jalaqysyn kóterer edim.

- Syrtqy sayaasatta qanday josparlaynyz bar? Men qytayda túratyn Qazaqpyn, jalpy biylikke sizdey jana buyn jas qazaqtardyng keluin qalaymyn. Qytayda songhy 10 jylda jastardy biyliktegi manyzdy oryndargha qonda, nәtiyjesin kórip otyrsyzdar. Alla jar bolsyn Alash azamattaryna! Jasasyn Qazaq eli!

- Abylayhan siyaqty mәmileger, Qasym, Haqnazar handar siyaqty syrtqa aibatty bolam. Kenesary siyaqty qazaqtyng keudesin eshkimge bastyrmau jolynda arpalysamyn.

- Uәlihan myrza! Tegindegi «ovy» bar adamdardyng últtyq mýddege naqty qaramaytyndyghy retinde indikator etip alugha bola ma? Ol sizde de bar, Shahanovta da, Isabekovte de. Nege aiyrylmaysyzdar, qúldyq syrghadan?

- «ov» Alashtyng arystary Álihanda da, Ahmette de, Mirjaqypta da, Áliya men Mәnshýkte de, keyingi arystan Júmabekte de (Tәshenov) de bar. Olardyng bәrin qúldyq syrgha taghyndy dep aita alamyz ba, sonda?.

- Jerlesiniz, marqúm Núrbolat Masanovqa kózqarasynyz qalay? Onyng qazaqty týirep sóileytin sózderin qalay baghalaysyz?

- Masanovtyng ghylymy enbekterin moyyndaymyn. Qazaqty týiregen jeke kózqarasy kýiingendikten bolghan shyghar. Abay da qazaqty týirep sóiledi emes pe?. Negizi qazaq әruaqqa jaman sóz aitpaydy. Qazaqtyng ólisining jamany joq, tirisining jamandyqtan amany joq. Janylmaytyn jaq, sýrinbeytin túyaq bolmaydy.

- Qaraghandy qazaqtana bastady ma? Astananyng sol tústaghy ónirge qazaqylandyru jaghynan yqpaly qanshalyqty?

- Qaraghandy kenes kezine qaraghanda kóp qazaqylandy. Astananyng ainalasyn qazaqylandyrugha yqpaly zor dep oilaymyn.

- Preziydent N.Nazarbaev assambleya sessiyasynda songhy ret jergilikti ózin-ózi basqarudy damytudy «jaqtap otyr, senesiz be? Ony neden bastau kerek dep oilaysyz?

- NÁN-ning jergilikti ózin-ózi basqarugha tiyiskeni búghan deyingi, yaghny 1995 jyldan beri aityp kele jatqan tәtti ertegisining jalghasy. Oghan senbeymin. Óitkeni ol ózi otyrghan bútaqty ózi kesetindey aqymaq emes. Jergilikti ózin-ózi basqarudy әkimderdi saylaudan bastau kerek.

- Mamyrda qazaqtardyng qúryltayy bolmaq. Aldyn ala qalay baghalar ediniz, qalay ótedi, qanday sheshim qabyldaydy? Siz oghan qanday úsynys aitar ediniz? Qazaqtardyng tәuelsiz әlemdik úiymyn qúrsaq qoldaysyz ba?

- Qazaqtardyng qúryltayy ótkeni jaqsylyq. Qazaq qalay bolsa da birigu kerek. Óitkeni biz azbyz. Berer baghagha kelsek, Patshanyng ainalasyndaghy búlbúldar men jandayshaptar ol qúryltaydy da halyqtar dostyghyna zorlap tirkep «tәtti auyzdyng dәmin ketire me» dep qorqamyn. Úsynysym qaymaghy búzylmaghan qazaq ishinen kelgender bizderge «dala demokratiyasynyng dәnin» sepse. Ekinshi Qazaqstandaghy klassikalyq islamgha tóngen qauipti mәselelerdi talqylau. Qazaqtardyng tәuelsiz әlemdik úiymy qúrylyp jatsa qos qolymdy kótere qoldaymyn.

- Qazaqstandaghy partiyalardyng bәri oiynshyq siyaqty. Liyderleri shetinen әrtis. Naghyz oppozisiya joq. Bәri biylikting ssenariyimen júmys isteydi. Halyq osynday jalghan sayasattan sharshap bitti degenge qalay qaraysyz?

- Sizding oiynyzda shyndyq bar. Biylikting tapsyrmasymen qúrylghan quyrshaq partiyalar jeterlik.  Basynda biylikpen kýresu ýshin bilek sybanyp shyqqandardy biylik әrtýrli aila-sharghy jasap aldyn orap tastady. Qysym da jasady. Onyng tegeurinine shydamaghandar, qúrghan toryna týsip, qúityrqy әreketterining qúrbany bolghandar amalsyzdan biylikting aitqanyna kónip, ssenariyimen júmys isteuge mәjbýr boldy.  Al tipten kónbegenderdi jansyzdar arqyly ishtey iritip, әlsiretti. Olardyng qataryna búrynghy, kezindegi «Aqjol» partiyasy jatady. Halyqty oppozisiya emes, olardy osylay dinkeletumen býgingi biylik sharshatty.

- Uәlihan myrza, «Adamnyng qolynan neghúrlym is kelmese, soghúrlym demogog, myljyng keledi», degen tújyrymdy qoldaysyz ba?

- Qoldaymyn. Qolynan naqty is kelmeytin adam, ony basqagha ýiretuge tyrysady.

- Aslan Musinge kózqarasynyz qalay? Sarybaygha qalay qaraysyz? «Eki qoshqar» turaly ósek qaptap ketti. Biraq men Sarybay jaqta qalar edim. Aslan Musin rulasym, jerlesim bolsa da nege ekenin bilmeymin Sarybay Qalmyrzaevting qazaqylyghy, aqsaqaldyghy, qayratkerligi ol kisini on orap alady dep oilaymyn. Búl óz oiym. Sizding oiynyz?

- Menimshe Qalmúrzaev óz qyzmeti kezinde Nazarbaevqa yqpal jasaghan da siyaqty. Musinge kelsek ol tek Nazarbaevtyng aitqanyn oryndaushy ghana. Mýmkindigi kelgende qatyryp maqtaudy da úmytpaydy. Olardyng qolynda ózgeris jasay alatyn tolyq mýmkinshilik bar. Menimshe Nazarbaev ekeuine de senbeydi.

- Qazaq memleketqúraushy últ bolyp sanalghanymen, eng shúrayly, kórikti jerleri qoldy bolyp ketti, endi últtyq qúndylyghyng bolyp tabylatyn últtyq parkter de 49 jylgha jalgha berilmekshi. Bizding payymdauymyzsha, ol jerlerdi, aldymen, Qytay, sosyn Resey Qazaqstandaghy senimdi kisileri arqyly jalgha alady. Sosyn ondaghy meymanhanalardyn, Demalys ýilerinin, emdeu-sauyqtyru, sport mekemelerinin, týrli sharuashylyqtar men qyzmetterding kýzetshisine deyin qytay men orys qylyp, qazaqtyng súlu biykeshteri jәne aq jaghaly úlyqtary men bay-baghlandary bolmasa ózderin oq jeter jerge jolatpaydy. Al qytay men orysqa jarty ghasyrgha jalgha jer beru degen sóz olargha jerdi mardymsyz baghagha birjola basybayly beru degen sóz!

Jer mәselesine oray sizding pikiriniz qanday?

- Últtyq parkter mindetti týrde memlekettiki bolu kerek. Ol jerasty baylyqpen birdey baghaly. Sondyqtan sheteldik investorlar kelemin deytin bolsa, olargha tek ghimarattar salugha ghana rúqsat beru kerek. 49 jyldan keyin ol ghimarattar (qonaq ýiler, sauyqtyru keshenderi, t.b) memleketting menshigine ótu kerek. Arab memleketterining kóbisinde sonday qaghida bar. Sonyng ózinde sheteldik investorlar el ekonomikasyna bir-birimen jarysa aqsha saluda.

- Qazaqstan Músylmandar odaghynyng tóraghasy Múrat Telibekov meshitterge qos tildilikti: qazaq jәne orys tilderin engizu, meshitterge mәdeny mekemeler mәrtebesin beru jәne onda mәdeny sipattaghy sharalar: suret kórmesi men sprottyq sharalar úiymdastyryp, sabaq ótkizu jóninde mәsele kóterude. Onyng oiynsha, osy úsynysy jýzege assa, músylmandar diny basshylyghynyng bedeli kóteriledi eken. Búl bastamagha qalay qaraysyz?

- Meshitte arab tilin ýiretip, qazaq tilinde ghana uaghyz aitylu kerek. Al basqa sharalar basqa tilde de BAQ arqyly nasihattaluy tiyis. Adam jýzin beyneleuge islamda tyiym salynghan, sportqa kelsek meshitte qalay jartylay jalanash adamdar jýrmek?. Ol ýshin basqa arnayy oryndar bar emes pe? Týbegeyli qarsymyn.

- Uәlihan myrza!

1. Siz Senat deputaty boldynyz. Sol senator bolyp jýrgen kezde qanday mәseleler kóterip, qanday mәselerding sheshimin tabugha qol jetkizdiniz?

2. Qazirgi biylikke degen shynayy kózqarasynyz qanday?

3. Biylikte 1 ghana sayasatker bar, qalghany sayqamazaqtar degenge kelisesiz be?

4. Preziydent Nazarbaevtyng biylik etken kezenindegi eng ýlken jetistik jәne eng ýlken kemshilik dep neni aitar ediniz?

5. Nazarbaevtan keyingi Qazaqstannyng jaghdayy qanday bolady dep oilaysyz? Sayasatta (ishki, syrtqy), ekonomikada (makro, mikro), әleumettik mәselelerde.

6. Qazaqtyng basym kópshiligi auylda. Sol auyldardyng óz dengeyinde gýldenui ýshin qanday sharalar atqaryluy tiyis? Býgingi tanda auyldardy damytuda Ýkimet atqaryp jatqan sharalarda ne jetispeydi?

7. Qazaqstannyng qazirgi oqu-bilim, ghylym salasyna kózqarasynyz. Ne bar, ne jetispeydi? Sheshu joldary.

Súraqtaryma týgeldey derlik jauap alamyn dep ýmittenemin.

Aldyn-ala rahmet.

Qúrmetpen,

Sh. Qaysar

- Senator bolghan kezimde jerdi satugha qarsy boldym, últtyq qordy jartylay bilim beru, densaulyq saqtau salasyna júmsau, auyzsu mәselesi, zeynetkerlik jasyn (erkek 60, әiel 55, shahter men metallurgterdi 1,2 tizim boyynsha 50 jasta) tómendetu, әleumettik jәrdemaqy turaly, t.b mәselelerdi kóterdim. Ókinishtisi eshbirine qol jetkize almadym. Óitkeni biz az boldyq. Qalghandary «Núr Otandiki» boldy.

Biylikti biylikten ketiru kerek. Basqa oy da kózqaras ta joq

Joq. Biylikte 1 ghana sayqymazaq sayasatker bar. Onyng kim ekenin bәri de biledi.

Jetistik - әlem tanydy, kemshilik - taghy da «әlem tanydy».

Nazarbaevtyng sayasatynyng «jemisterin» jep, shetelge qaryzdarymyzdy óteumen ómirimizdi ótkizemiz. Odan mindetti týrde shyghamyz. Biraq bizge óte qiyn bolady. Ol qiyndyqtardyng bizding úrpaghymyzgha da jetui mýmkin. Alayda bәri ózimizge baylanysty.

Eng birinshi auyzsu mәselesin sheshu kerek, ekinshi әleumettik jaghday jasau, ýshinshi júmys oryndaryn úiymdastyru, tórtinshi auylsharuashylyghy tehnikalaryn alu ýshin qoljetimdi nesie beru. Ýkimet qazir tek ózderimen sybaylas iri sharuashylyqtardyng ghana jaghdayyn kýitteude. Halyqqa qúldyq qamytyn ózdiginen sheshe almastay kiygizu ýshin.

Bilim beru dengeyi tómendep ketti. Sapasyz joghary bilim beretin mekemeler tym kóp. Oghan qosa búl salany tolyq jemqorlyq jaylaghan. Búl býkil memlekettik problema. Jemqorlyq memlekettik dengeyde sheshilu kerek. Sonda ol bilim beru salasynda da sheshiledi. 2. Ony sheshetin bir-aq jol bar. JOO-lar memlekettiki bolu kerek jәne tegin bolu kerek.

- Qaysar myrza, sizding de biylikting adamy ekeninizdi bilemiz. Siz de spektaklde óz rólinizdi sәtti oinap shyqtynyz! Sony bilip qoyyp, oppozisiya sizdi qatarynan shygharyp tastady. Áytpese, sizdi ótkizbey, kópe-kórineu Ghany Qasymovty ótkizip jibergende siz eshqanday shu shygharghan joqsyz. Tek, halyqty aldap, kóz boyadynyz. Osylay siz de biylikke qyzmet ettiniz! Sonda biz endi kimge senemiz? Degenmen, sizden myqty artist nemese myqty kloun shyghady eken. Siz sayasatty qaytesiz, teatrgha barsanyzshy. Halyqty ótirikke sendire alatyn qabiletiniz bar eken!

- Baghytym aiqyn bolghandyqtan Sizding aldynyzda aqtalu oiymda joq. Bәrine uaqyt tóreshi. Tek uaqyty kelgende óz sóziniz ýshin úyalmasanyz bolghany.

- Qaysar myrza!

Siz memlekettik tilden bergen emtihanda «qazaq klassikterin atanyz» degende, eshkimdi atay almapsyz. Onyng ornyna portfelinizdegi Á.Qaydaridyng kitabyn kórsetipsiz. Búl sizding qazaq ruhaniyatynan qol ýzgeninizdi kórsete me, joq tilshi-ghalym Á.Qaydaridy Ahmet Baytúrsynúlynan da «joghary» qoyghanynyzdy angharta ma?

- Olardyng menen súraghany «Qazir qay klassikti oqyp jýrsiz?» boldy. «Men qazir Á. Qaydardyng kitabyn oqyp jýrmin» dep jauap berdim.  Biraq mәsele onda emes. Mәsele lingvistikalyq komissiyanyng Á. Qaydardy mensinbegeninde.

- «Aqjolda»sizding pozisiyanyz qanday? Qazaqstannyng syrtyndaghy qayratkerlerden kimge senesiz?

- «Aqjolda» eshqanday pozisiyam joq. Eshkimge.

- Han Kenege baylanysty kózqarasynyzdy bilgimiz keledi? Naqty ne istep jatyrsyz? Biluimizshe, qordy basqarasyz. Qazir Vanga aitty, anau aitty degen qyzyq-qyzyq sózder shyghyp jatyr. Jalpy bas sýiekting bir jerde túrghanyna senesiz be?..

- Búl súraqqa jogharyda tolyq jauap berdim dep oilaymyn.

- Qaysar! Men Kenesary hannyng bas sýiegin kórgen adammyn. Moyyn omyrtqasynan eki ret shabylghan bolu kerek. Óitkeni, júqa omyrtqa sýiek yrsiyp qayyrylyp túrghan. Ýlken kolbadaghy formalinge salynghan. J. Quanyshbaev bata oqyp betin sipaghan. Qúlaghy, bas terisi bәri býtin. Spataydyng túqymy jazushy Baqtiyar jazghanday qyrghyzdar pisirip jegen joq. Podvalda etajarkanyng ekinshi qabatynda túrghan bolatyn. Aghybay batyrdyng da suretin sol joly Jazekeng aqsha berip týsirttirip alghan. Kenesarynyng basyn týsirtip alugha rúqsat bermedi. Qasyndaghy kisiler de qarsy boldy. Ol bastyng joghaluy mýmkin emes. Basqa mekemeler alsa tilhat nemese týbirtek qaghazy qalady.

- Meken-jayynyzdy, telefondarynyzdy tolyq berseniz dúrys bolar edi. Sizben habarlasyp, sóilesuim kerek.

- Familiyanyzdan «-ov» degen jalghaudy nege alyp tastamaysyz? Sebebi ol jalghau orys iydentichnostin bildiredi ghoy. Estondyqtardan,latyshtardan, litvandardan, gruzinderden jәne t.b. ýlgi alugha bolady ghoy. Olar múnday jalghaudy paydalanbaydy ghoy.

- Búl súraqqa jogharyda tolyq jauap berdim dep oilaymyn.

- Al, Siz «-ov»-tan ne úttynyz? Mashkevich siyaqtylardyng moralidyq qúly boludy ghana ma?

- Keshirersiz. Súraghynyzdy tolyq qoysanyz.

- Nazarbaevtan keyin qazaq Staliyni keledi degen boljam bar, ony júrt TAS dep jýr. Sizding pikiriniz? TAStyng qolynan keletin siyaqty. Jer sonyng qolymen satyldy, «Shanyraqtaghy» qyrghyn, «Astana» telearnasynda Tastyng banker jiyenining Rahatty qaralaghan mýmkindigi, yaghny bir jarym saghat boyy telearnany basyp alu mýmkindigining bolghandyghy. Qazaq intellegentterin qaltasyna salyp alu sheberligi, qazaqshyl imidjining barlyghy - múnyng bәri TAStyng әleuetinen habar beretn úsaq qana jayttar. Ol bolsa, qazaqqa qanday payda, qanday ziyan? Úmytpasam, Baqay men Shanyraq auyldaryn jer betinen syryp, qazaq túrghyndaryn qangha batyryp túryp: «Ih nado jechi kalenyy jelezom!» - dep aqyrghan osy Tasmaghambetov emes pe edi?

- Jazghanynyzben kelisemin. Tasmaghambetovting qarym-qabileti jetkilikti. Biraq ol qazaqqa da ózine de óte qauipti. Óitkeni ol bәrin tek qara kýshke salyp sheshuge qúmar.

- Adamdy meyli jayshylyqta bolsyn, biylik pen baylyqta adamgershilik pen әdildikte ústap túratyn ne dep oilaysyz ?

- Iman. Iman adam boyyndaghy nәpsining tejeuishi. «Qazannan qaqpaq ketse, itten úyat ketedi» deydi ghoy qazekem. Imany joq adam-aqyldy hayuan.

- Qazaqy salt-sanamen islamgha kózqarasynyz jeke ústanymynyz qalay ? Namaz oqisyz ba , joq oqymaysyz ba? Basqarudyn, biylikting әdil boluy mýmkin be, әdil boluy ýshin ne kerek dep oilaysyz?

- Islam - babamyzdyng dini. Salt-sana bolsa qazaqtyng bolmysy. Yaghny men óz bolmysyma, babama eshqashanda qarsy shyqpaymyn. Ázirge namazgha jyghylghan joqpyn. Biraq Qúran-Kәrimdi jii oqimyn. Islam dinin ýnemi zerdelep jýremin.

- Basqarudyn, biylikting әdil boluy mýmkin be, bolsa ne kerek dep oilaysyz?

- Ábden mýmkin. Tek niyet týzu bolsa bolghany. Las sayasat taza jýrekpen tazalansa, biylik әdil bolady.

- Bizdegi oppozisiyanyng kózdeytini ne? Nege olar berekesiz?

- Bizdegi keybir oppozisiyanyng kózdeytini biylik ýshin biylik. Olardyng berekesizdigi ózderi kýresuge tiyisti biylikting aitqanynan shyqpauy, tipti solarmen aqyldasuynda jatyr.

- Olarda da biylikte bolghandary bar, sol kezde nege «halyq» «әdilet», dep aighaylap kózge týspegen? Saylaugha qatysyp kórdiniz artyq, kem ne bayqadynyz? Bizding qoghamdaghy sayasy bәsekege baghanyz?

- Olardyng kóbisi oppozisiyagha biylikke renjigendikten bardy.

- Obiyasnu sistemu na priymere obychnoy semii. Esti otes (el basy), esti mati (premier), esti ded (sud) esti babka (parlament) y dety (narod). Zadacha semiy - vytyanuti repku.

Avtor: Tanirbergen BERDONGAROV, deputat majilisa. Deputattyn osy sózine kalay qaraysyz?

- Orys ertegisining jelisimen ómir sýrip jýrgen, parlamentke bayqausyzda, adasyp kirip ketken, ózining qayda qyzmet isteytinin әli de týsinbeytin múrnynyng dymy keppegen balanyng sandyraghy. Degenmen, ol qay qojayyny ýshin tartylyp jatqan shalqan?. Ol shalqannan balalarynyng (halyq) auzyna birdeme tie me eken?

Sony

«Abay-aqparat»