Býgingi aqparattandyru zamanynda qazirgi ómirdi aqparattyq tehnologiyalarsyz elestetu mýmkin emes. Aqparattyq revolusiyanyng ekpindi damuy nәtiyjesinde aqparat memlekettik basqarudyng basty resursyna ainaldy. Tipti aqparattyq memleket degen jana termin payda boldy. QR Preziydentining jarlyghymen 2013 jyly 8 qantarda «Aqparattyq Qazaqstan -2020» Memlekettik baghdarlamasy bekitildi. Osy maqalada biz onyng negizgi mindetteri men baghyttaryn tolyq anyqtaugha tyrysamyz.

Aqparattyq qoghamda basty resurs aqparat bolyp tabylady, dәl osy aqparatqa ie bolu negizinde әr týrli prosester jәne qúbylystar turaly kez kelgen qyzmetti tiyimdi jәne ontayly qúrugha bolady. Aqparattyq qoghamdy damytudyng negizgi belgileri kompiuterlerding boluy, kompiuterlik jelilerdi jәne sonday-aq kýndelikti qyzmette aqparattyq jәne kommunikasiyalyq tehnologiyany paydalanatyn, aqparattyq salada qamtylghan halyqtyng sanyn damytu dengeyi bolyp tabylady.

Aqparattyq qogham damyghan jәne qol jetimdi innovasiyalyq jәne aqparattyq tehnologiyalardyng infraqúrylymy esebinen halyqtyng hal-ahualynyng joghary dengeyine jetuge baghyttalghan. Qazaqstan óz kezeginde jahandyq aqparattyq qoghamnyng qalyptasu prosesine barynsha ýles qosuda. Sol sebepti barlyq qajetti sharttardy tudyru ýshin «Aqparattyq Qazaqstan - 2020» memlekettik baghdarlamasy әzirlengen. Búl baghdarlama bizding elding aqparattyq qoghamgha tolyqqandy auysuyn jýzege asyrugha mýmkindik beredi. Baghdarlamanyng basty mindetteri mynalar: Memlekettik basqaru jýiesining tiyimdiligin qamtamasyz etui; Aqparattyq - kommunikasiyalyq infraqúrylymnyng qoljetimdiligin qamtamasyz etu; AKT-ny engizu  arqyly tirshilik etu sapasyn jәne sharttaryn arttyru;  Otandyq aqparattyq kenistikti damytu.

qparattyq kommunikasiyalyq tehnologiyalar qoghamdy janghyrtudyng manyzdy faktorlary adamdardyng ómir sýru saltyna, ekonomikalyq kórsetkishterge yqpaly AKT qazirgi Qazaqstan azamattarynyng ómiri men ekonomikasy ýshin AKT damu manyzdylyghyn sipattaydy. Songhy jyldary AKT sektorynda Qazaqstan manyzdy serpin jasady. Pochta baylanysy, telekommunikasiya salasy jәne internetke rúqsat belsendi damyp keledi.

Halyqqa jәne bizneske úsynylatyn qyzmetterding sapasyn arttyru ýshin «Azamattargha arnalghan ýkimet» KAQ qyzmetin jaqsartu boyynsha ýlken júmys jýrgizildi, memlekettik organdardyng internet-resurstary, virtualdy qabyldau, internet-konferensiyalar arqyly halyq pen memleketting keri baylanysy men dialogynyng mehanizmderi iske asyryldy. Biraq aqparattyq qoghamdy qúru osymen ayaqtalmaydy, ýzdiksiz júmys jýrgizilude.

Baghdarlamada qol jetimdi elektrondy densaulyq saqtaudyng qyzmetterin alugha, qashyqtyqtan júmys isteuge, ómirlik oqu jәne dayyndyq, elektrondyq bilim arqyly aqparattyq tehnologiyalarmen júmystardyng daghdylaryn alugha jәne mengeruge azamattargha mýmkindikter tudyru ýshin sharttar kózdelgen. Sonday-aq bizding elding neghúrlym ashyq, qol jetimdi jәne bәsekege qabiletti ekonomikasyn qúru maqsatynda Baghdarlamamen ekonomikanyng negizin qalaytyn saladaghy ziyatkerlik jýielerdi barynsha kóp engizu kózdeledi.

«Aqparattyq Qazaqstan-2020» memlekettik baghdarlamasyn  iske asyrudyn  nәtiyjensinde  elimiz  myna kórsetkishterge qol jetkizudi maqsat etip otyr: 1.  Qazaqstan 2020 jylgha deyin Dýniyejýzilik Bankting «Doing Business» reytinginde alghashqy 35 memleketting tizimine enui qajet; 2.  «Elektrondyq ýkimet» indeksinde ( BÚÚ-nyng әdistemesi boyynsha) 2020 jylgha deyin alghashqy 25 memleketting tizimine enui qajet; 3.  Qazaqstan Respublikasynyng ýy sharuashylyqtarynyng aqparattyq-kommunikasiyalyq infraqúrylymynyng qoljetimdiligi - 100%; 4.  Internet jelisin qoldanushylar sany 2020 jyly - 75 %; 5.  Qazaqstan halqyn efirlik sifrlyq teleradiohabarlardy taratumen qamtu – 95%; 6.  Elding JIÓ-gi AKT salasynyng ýlesi  – 4%; 7.  Densaulyq saqtaudyng birynghay jelisine qosylghan densaulyq saqtau úiymdarynyng ýlesi – 100%; 8.  Birynghay últtyq ghylymiy-bilim beru jelisine qosylghan ghylymiy-bilim beru mekemelerining ýlesi – 100%; 9.  Kompiuterlik sauattylyq dengeyi - 80 %; 10. Qazaqstanda tirkelgen BAQ-tyng jalpy sanyndaghy elektrondyq BAQ-tyng ýlesi – 100%. 11. Elektrondyq týrde tólenetin tauarlar men qyzmetterding jalpy ainalymyndaghy qazaqstandyq internet-dýkenderding ainalym ýlesi – 40%. 12. Elektrondyq týrde úsynylatyn memlekettik qyzmetterding ýlesi - 50%. 13. Jalpy qyzmet kórsetulerdin  80  payyzyn -  elektrondyq  memlekettik qyzmetterding ýlesi qúraydy.

Negizgi mindetter  - memlekettik basqaru jýiesining tiyimdiligin, innovasiyalyq jәne aqparattyq-kommunikasiyalyq infraqúrylymnyng qol jetimdiligin qamtamasyz etu, qoghamnyng әleumettik-ekonomikalyq jәne mәdeny damuy ýshin aqparattyq ortany qúru, sonday-aq otandyq aqparattyq kenistikti damytu. Baghdarlamany iske asyru merzimi –  1-kezen: 2013-2017 jyl, 2-kezen: 2018-2020 jyl.

Memlekettik organdardyng barlyq dengeylerinde aqparattyq tehnologiyalardy qoldanu baqylau tәrtibin qamtamasyz etedi, derekterding qosarlanuyn joyady, ol budjet shyghynyn qysqartugha mýmkindik beredi jәne úsynylatyn qyzmetterding sapasyn arttyrady.

Taghy bir aita ketetin jayt, búl baghdarlama boyynsha búqaralyq aqparat qúraldaryn tehnikalyq janartu sharalary qarastyrylyp otyr. Osynyng arqasynda 2017 jylgha qaray Qazaqstan halqy 100% sandyq habar taratu signaldaryn qabyldau mýmkindigine ie bolsa, 2020 jyly 1 mln. adam últtyq sputniktik jelige qosylady.

Jospar boyynsha, 2020 jylgha qaray «kz» jәne «kaz» domenderindegi internet-sayttardyng sany 2012 jylmen salystyrghanda 50% artatyn bolady. Búdan bólek, qazaqstandyq telearnalar 110 memleketting aimaghynda taralatyn boldy. Al baspa elektrondy BAQ internet betinde 95 payyzgha kóteriledi eken.

Abai.kz