Júma, 29 Nauryz 2024
Átten... 9047 33 pikir 19 Jeltoqsan, 2018 saghat 11:27

Et óndirushiler qazaqtyng emes, hanzudyng qamyn jep otyr ma?

Jaqynda QR Auylsharuashylyq ónimderin eksporttaushylar qauymdastyghy Qytaygha myng tonna qoy etin jetkizudi josparlap otyrghanyn mәlimdedi. Atalghan qauymdastyqtyng aqparatyna sýiensek, qarasha aiynyng sonynda Qaraghandy oblysynan 20 tonnagha juyq qoy eti Qytaygha eksporttalghan.

Ayta keterligi, Qazaqstan Qytaygha túnghysh ret et ónimderin eksporttap otyr.

«2018 jyly 29 qarashada 16,3 tonna kóleminde múzdatylghan qoy etining konteyneri Qaraghandy qalasyndaghy temirjol vokzalynan Altynkól ótkizu beketi arqyly Ýrimji qalasyna qaray jol tartty. 12 jeltoqsanda konteyner Ýrimji-Batys temirjol stansasynda týsirildi. Veterinarlyq-zerthanalyq zertteulerden keyin konteyner Gansu provinsiyasyna jóneltiledi», - dep mәlimdedi QR Auylsharuashylyq ónimderin eksporttaushylar qauymdastyghynyng tóraghasy Bauyrjan Baqshylov.

Elimiz aqparat qúraldarynyng jazuynsha, etting alghashqy partiyasyn qarsy alu rәsimine QHR Shynjan-Úighyr avtonomiyalyq audanyndaghy «QTJ» ÚK» AQ ókildigi basshysynyng orynbasary Shynghys Esirkepov jәne Xinjiang KTZ International Logistics Co. Kliyenttermen júmys boyynsha menedjeri Seyitjanov Múhamedjan qatysqan.

«Qauymdastyqtyng jasaghan alghashqy kelisimshartynyng kólemi 300 tonnany qúraydy, olar jaqyn arada jetkiziletin bolady. Búdan basqa, osy shart boyynsha jetkizilimder ayaqtalghannan keyin Qytaygha myng tonna qoy eti eksporttalady», - dedi B.Baqshylov.

Búl janalyqty Qytay aqparat qúraldary da jazdy. Shyghystaghy kórshimizding aqparatyna sýiensek, qazaqstandyq tarap mәlimdegendey et 12 jeltoqsan kýni Ýrimjige jetken. Bizdegi aqparattan bir aiyrmashylyghy jetkizilgen 16,3 tonna etting jalpy baghasy 280 myng yuani ekeni aitylghan. Búl 15 million tenge degen sóz. Osy boyynsha eseptegende bizding elden túnghysh ret Qytay asqan qoy etining әr kelisining baghasy 920 tenge bolyp otyr.

Qazaqstandyq óndirushiler múzdatylghan qoy etining eksportyn tórt esege úlghaytqanyn aityp maqtanyp jýr. 2016 jyly 190 tonna qoy eti eksporttalsa, 2017 jyly eksport kólemi 900 tonnany qúrap, 4,2 esege ósken. Búl kórsetkish biyl da biraz óskeni sózsiz. Ózimizden artylyp jatsa ózge elge eksporttaghan әriyne jaqsy. Biraq ekspotqa shygharylatyn ónim el ishindegi baghadan joghary bolghany jón.

Mәselen, ótken jyly biz ózgelerdi jarylqap jatqanda, ishki naryqtaghy etting baghasy 6,1%-gha sharyqtap ketken. Salystyrmaly týrde aitqanda, Euraziyalyq ekonomikalyq qauymdastyqqa mýshe-memleketterding birde-birinde bagha dәl bizdegidey qúbylghan joq. Mysaly, Armeniyada etting baghasy 3,7, Qyrghyzstanda 3,2, Reseyde 0,1%-gha ghana kóterilgen. Etting baghasy biyl da ósti. Jeltoqsan aiyndaghy mәlimetke sýiensek, elde et baghasy 5-10 prosentke qymbattaghan. Múnda jylqy eti 10.5%, siyr eti – 5,9%, qoy eti 5,6%-gha ósken. Qoy etining baghasy 1500 tengege juyqtady.

Al endi súraq tuyndaydy. Qytaygha eksporttaghan múzdatylghan qoy etining baghasy 900 tenge. Óz elimizde 1500 tenge. Sonda bizding et óndirushiler qay halyqtyng qamyn jep otyr? Qazaqtyng ba, qytaydyng ba? Ónimdi eksportqa ózining qajetin qamtamasyz etip bolghan son, mol payda tabu ýshin shygharmay ma?! Óz halqy qymbatshylyqtan et satyp ala almay otyrghanda, shetelge óz elindegiden 40% arzan baghagha et satqany qay sasqany? Biz Qytaydyng óz elinde tiyn túratyn tauarlaryn 10-20 ese baghagha satyp alyp otyrghan joqpyz ba. Mәselen, býkil bazardy jaulap alghan Qytaydyng kez-kelgen tauary óz elinde bizdegiden әldeqayda arzan ekeni sózsiz. Al biz kerisinshe ózimizde qymbat etti, olargha arzan baghada satyp otyrmyz. Álde «Qazaqstansha biznes» degen osy ma?!

Songhy jyldary qytaylardyng mal etine degen qyzyghushylyghy qatty artqanyn aqparat qúraldary jazyp jýr. Sany milliardtan asatyn kórshimiz halqyn etpen qamtamasyz etu ýshin bizden et satyp aludy bastaghan eken. Biz ýshin jaqsy janalyq. Biraq osy mýmkindikti paydalanyp el qazynasyna qarjy týsire alsaq qana. Mәselen Qytayda et baghasy uday qymbat. Qytay aqparat qúraldarynyng jazuynsha, biyl Qytayda songhy bes jyldaghy eng joghary bagha tirkelgen. Qoy eti ótken jylghymen salystyrghanda 16.4%-gha deyin esken. Búl mólshermen 2000-da 3000 tengeni qúraydy. Demek, Qazaqstannan import etilgen et búdan ýsh ese arzan degen sóz.

Óz qazaghyna tastay qatty bolghanymen, jatty jarylqaghysh qazaq biyligi osylaysha Qytay kórshisin taghy bir quantty. Basta biz aitqan 16,3 tonna et Ýrimjide qajetti veterinarlyq-zerthanalyq tekseruden keyin Gansu provinsiyasyna jetkiziledi. Al ol provinsiyada Qazaqstannan barghan osy etting bazardaghy baghasy 2500 tengeden joghary bolatynyn Qytay aqparat qúraldary anyq jazyp otyr. Demek, kenqoltyq qazaq kórshilerinen satyp alghan qoy etin Qytay tarapy tura ýsh ese qymbat baghada saudagha salmaqshy.

Quanysh Qappas

Abai.kz

33 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1571
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2265
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3565