Memleket basshysy «Bolashaqqa baghdar: Ruhany janghyru» atty maqalasynda birtútas últ bolu ýshin qoghamdyq sanany janghyrtu, ol ýshin halyq sanasyna jalpyúlttyq qúndylyqtardy terendetu qajettigin kórsetken bolatyn.

Osy maqsatta elimizde «Qazaqstannyng kiyeli jerlerining geografiyasy» jobasy jasalyp, saq dәuirinen syr shertetin Esik qorghandary arheologiyalyq jәne tarihiy-mәdeny eskertkishterding bir nysanyna ainaldy. Búl әriyne quantarlyq jayt. Áytse de, tarihi, kiyeli mekendi qadirlep, onyng qúndylyghyn arttyru ýshin otandyq jәne sheteldik turisterding qyzyghushylyghyn oyatu basty maqsattarymyzdyng biri ekenin úmytpaghanymyz jón. Nege deseniz, býginde tarihy jәdigerler men kiyeli oryndar arqyly turizmdi damytyp otyrghan el kóp. Solardyng tәjiriybesin ala otyryp ishki turizmdi damytugha erekshe mәn berip, sol arqyly tarihiy-mәdeny múralarymyzgha mәn berip, olardy saqtap, nasihattap qana qoymay, bir jaghynan payda da tauyp jastaq jaman bolmas edi. Kózdegen múratymyzgha qol jetkizu ýshin elimizding erteni – bilimdi, tәrbiyeli, jýregi elim, jerim dep soghatyn, qaysar jastardy shyndau ýlken mindet. «Búlaq kórseng kózin ash» degen ata qazaq sózi bar. Al, búlaqtardan dariya, odan teniz qúralady.

Elbasy N.Á. Nazarbaev «Qazaqstannyng bolashaghy býgingi jastar. Sizder olargha qalay bilim bersenizder, Qazaqstan sol dengeyde bolady» dep atap kórsetken. Elimizding bolashaghy jastardyng enbekqorlyghyna, talap-tilegine, arman-múratyna baylanysty. Olar ata-babalarymyzdan múra bolyp qalghan qúndylyqtarymyzdy, tarihy dәstýrlerimizdi janghyrtyp, ony algha bastyryp qana qoymay, elimizding ekonomikasy men ghylymyn damytugha da, ter tóge enbektenuge de tәrbiyeleuimiz kerek. Endeshe jastar enbeksýigish bolghanda ghana qoghamdy órge bastyra alady. Otanshyl jastary bolmaghan, jastardyng qamyn oilamaghan elding bolashaghy qaranghy.

Elbasy N.Á. Nazarbaevtyng biylghy jylghy joldauy elimizding tiregi – jastar mәselesine jete mәn bergendigimen asa manyzdy dep sanaymyn. Sebebi, qoghamnyng damu ýderisin ilgeriletuding jetekshi kýshi jastar ekendigi aqiqat. Joldauda joghary oqu oryndarynan mamandyq alyp shyqqan jastardyng óz mamandyghy boyynsha júmysqa túryp, elimizge qyzmet etui mәselesi qoghamnyng damu tendensiyasyn anyqtaytyn faktor ekendigine zor mәn berilgen.

Bolashaq jastargha senim artqan elbasy iydeyasyn «Esik» memlekettik tarihiy-mәdeny qoryq-muzeyi de kýndelikti júmys barysynda iske asyruda. Mәselen, qoryq-muzeyimizde 2015 jyldan beri Esik gumanitarlyq-ekonomikalyq kollledjining «Turizm» jәne «Audarma isi» mamandyghy boyynsha bilim alushy studentteri óndiristik jәne diplom aldy tәjiriybeden ótude. Tәjiriybe barysynda kolledj studentteri alghan bilimderin qoryq-muzeyde shynday týsip, otandyq jәne sheteldik turistermen júmys jasaudyng qyr-syryn jetik mengerude. Tәjiriybe barysynda studentter qoryq-muzeyding ekspozisiyalyq zaldary boyynsha jazylghan mәtinderdi mengere otyryp, ekskursiya jýrgizuge beyimdeledi. Osy arqyly jastardyng bolashaghyna baghyt-baghdar beruge óz ýlesimizdi qosyp kelemiz.

Biylghy jyly Esik gumanitarlyq-ekonomikalyq kollledjining «Turizm» mamandyghy boyynsha bilim alushylary óndiristik jәne diplom aldy tәjiriybeden ótu barysynda qoryq-muzeyding «Tanbalar. Petrogliften oi órnekke deyin» atty taqyryptyq kórmening ekskursiyalyq mәtinimen tanysyp, kelushilerding nazaryn saq babalarymyzdyng tarihy men mәdeniyetinen, ghúryptyq jәne andyq stilde jasalghan búiymdarymen tanystyrudy,  týrli interaktivti oiyndar arqyly qyzyghushylyqtaryn oyatudy ýirendi. Studentterding talpynystaryna qarap, bolashaqtan zor ýmit kýtuge bolady.

Memleket tarapynan jasalynyp jatqan osynday mýmkindikterdi әrbir jas tiyimdi paydalanugha úmtyluy tiyis. Óitkeni, esken jeldey kóshken zamana kóshi kýnderding kýninde býgingi jasty ertengi qartqa ainaldyrary haq.  Jasynda týigeni joqtyng qartayghanda kórseter ónegesi joq. Qashan da, bolashaghyn alystan baghamdaytyn qazaq «qystyng qamyn jaz oila» demeushi me edi. Árbir jas órenderimiz osy bastan aldyna maqsat qoyyp soghan jete bilse, elimizding de damyghany dep bilemiz. Qazir qamsyz otyratyn uaqyt emes. Aynalanyng bәri gharyshtyq jyldamdyqpen damyp bara jatqanda ózge elding shanyn jútyp qalghymyz kelmese әlemdik kóshten qalmaytyn órenderimiz kóp bolugha tiyis.

«Elinning úly bolsan, eline janyng ashysa, azamattyq namysyng bolsa, qazaqtyng memleketin nyghaytyp, kórkeyi jolynda terindi tógip enbek et. Jerding de, elding de iyesi ekenindi úmytpa» - dep Elbasy aitqanday, kiyeli, әsem jerimizdi әlemge pash etu, nasihattau jastardyng qolynda. Jәne qazirgi jastarymyz da osy ýddeden shygha biledi dep senemiz.

D.S.Suataeva, «Esik» memlekettik tarihiy-mәdeny qoryq-muzeyi, Ghylymy qyzmetker

Abai.kz