Júma, 29 Nauryz 2024
3217 7 pikir 14 Nauryz, 2019 saghat 10:34

Shynjang sheneunigi lagerilerde qamalghan adamdar sany turaly aitty

Nauryzdyng 12-si kýni Pekinde ótken últtyq halyqtyq kongress jiynynda Shynjan-Úighyr avtonomiyalyq ólkesi halyqtyq ýkimetining jetekshisi Shohrat Zakir halyqaralyq qauymdastyqta syngha úshyraghan dauly lagerilerding "birte-birte joyyluy mýmkin" ekenin aitqan.

"Jalpy alghanda búl ortalyqtardaghy adamdar sany barghan sayyn azayyp barady jәne eger qoghamgha qajeti bolmasa, múnday ortalyqtar birte-birte joyylady" dedi Shohrat Zakiyr.

Jiyn barysynda jurnalister oghan lageride otyrghan adamdar sany turaly súraq qoyghan. Ol qamau ortalyqtarynda qansha adam bar ekenin aitpaghan, biraq olardyng sany millionnan "әldeqayda az" degen.

"Olardyng sany tez ózgeredi. Múnday ortalyqtarda shamamen bir million adam otyr dep keybireuler úlghaytyp kórsetkendey emes, [olardyng sany] odan әldeqayda az" degen.

Shynjang aimaghyndaghy lageriler jayly alghash ret 2017 jyldyng kókteminde aityla bastaghan. BÚÚ Shynjandaghy "sayasy tәrbiyeleu ortalyqtarynda" milliongha juyq adam "erkinen tys" qamauda otyrghanyn mәlimdegen.

Qytay ýkimeti basynda búl ortalyqtardyng baryn joqqa shygharyp keldi. Keyin Pekin qysymdy "ekstremizmge qarsy shara" dep mәlimdedi jәne "qamalghandar til ýirenip, kәsip mengerip shyghatynyn" aitty. Al qúqyq qorghaushylar jәne lageride bolghan azamattar búl ortalyqtardyng bilim beru mekemesinen góri týrmege úqsaytynyn, onda azap pen qysym baryn aitqan.

Qamalghandar arasynda úighyr, qyrghyz, tatar, tәjik, ózbek últynyng ókilderinen bólek etnikalyq qazaqtar da bary aitylady.

Qytayda tuystary qamalghan azamattar Almatyda birneshe ret jiyn ótkizip, Qytaydaghy jaqyndarynyng jappay qamalyp jatqanyn aitqan. Olar Qazaqstan biyliginen, halyqaralyq úiymdardan kómek súraghan.

2018 jyly jeltoqsan aiynyng sonynda Pekin birneshe elding elshilerin Shynjangha aparyp, “sayasy tәrbiyeleu ortalyqtaryn” kórsetken. Lagerige barghandardyng arasynda Qazaqstan elshiligining qyzmetkeri de bolghan. Ol Shynjandaghy sayasy tәrbiyeleu ortalyghynda "jaghdaydyng jaqsy" ekenin aitqan.

Aqpannyng 10-y kýni Týrkiya Qytaydan Shynjandaghy lagerilerdi jabudy talap etip, onda "milliondaghan adam qysym kórip jatyr" degen. Qytay Týrkiyanyng búl mәlimdemesin "jalghan aiyptau" dep atady.

Abai.kz

7 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1582
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2281
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3616