Mirziyeev jemqorlyqty joyyp, qazaq sportyn «nokdaungha» týsirdi
Songhy kezderi boks sportynyng basynan dau arylmay jýr. Ásirese әuesqoy bokstyng basynan baq taydy. Tóreshilerding búra tartuy men barmaq basty - kóz qystylyq әlemdik arenadaghy bokstyng bedelin tym tómendetip jiberdi. Tipti halyqaralyq Olimpiada komiyteti boksty 2020 jylghy Olimpiada oiyndarynyng baghdarlamasynan alyp tastau mәselesin de qarastyryp jatqan kórinedi.
Oghan qosa, qazaqstandyq boksshylardyng da nәtiyjesi nasharlap barady. Búryn Aziyada ghana emes, әlemdik dengeyde boks derjavasy sanalatyn Qazaqstan songhy eki-ýsh jylda qarqynyn bәsendetip aldy. Tipti 2018 jyly ótken Aziya oiyndarynda birde-bir altyn medali ala almady. Sonymen qatar, Býkilәlemdik boks seriyasynyng (WSB) segiz mausymyna qatysyp, barlyghynda jýldeli orynnan kóringen «Astana Arlans» komandasy taratyldy.
Al qazirgi sәtte Aziyanyng alyby Ózbekstan bolyp túr. Bizding boksshylar әlemdik dodalarda osy elding sportshylarynan jii jenilip jýr. Mәselen, 2017 jyly Tashkentte ótken Aziya chempionatynda qanday "qyzyq" bolghanyn bәrimiz bilemiz. Óz jerinde ótken chempionatta ózbek aghayyndarymyz 10 salmaqtyng 9-ynda altyn medali alyp, aidy aspangha shygharghan. Alang iyelerinen artylghan jalghyz bas jýlde bizge búiyrdy da, ózge 27 elding boksshylary "altynsyz" qalghan.
Búny bәrimiz ala shapandy aghayyndardyng búra tartuy dep bildik. Óz jerinde ótken qúrlyq birinshiligining bar "altynyn" alyp alghanyn kýlki etkenbiz. Sóitsek, búl elding boksshylary shynmen kýsh ala bastapty. Odan keyin ótken turnirlerde de biz ózbekterding aldyn oray almadyq. Mәselen, biyl 16-26 sәuir aralyghynda Tailand astanasy Bangkokta ótken HHH Aziya chempionatynda Ózbekstannan taghy jenildik. Bizding qúrama Tailandta 2 altyn, 2 kýmis, 3 qola medali aldy. Al ózbekter 4 altyn, bir kýmis, bir qola jýldege qol jetkizdi.
Elimiz boksshylary 2017 jyldan búrynghy ýsh kezekti Aziya chempionatynda da komandalyq esepte kósh bastaghan. Atap aitqanda, 2011 jyly Ontýstik Koreyanyng Inchhon qalasynda eki altyn medali, 2013 jyly Iordaniyanyng Amman qalasynda jeti altyn medali, 2015 jyly Tailandtyng Bangkok qalasynda bes altyn medali jenip alyp, jalpy esepte jeniske jetken. Al songhy eki birinshilikte "óz aghalarymyz" ýstemdik etip jýr.
2018 jyly Indoneziya elinde ótken XVIII Aziya oiyndarynda bizding boksshylar bar bolghany eki kýmis medalge qol jetkizdi.. Al ózbekstandyqtar 5 altyn, 2 kýmis jýlde jenip aldy. Kýmis alghan eki qazaqstandyq Aslanbek Shymbergenov (69 keli) pen Ábilhan Amanqúl (75 keli) ekeui de finalda ózbek boksshysyna ese jiberdi. Aqtyq synda Aslanbek Bobo Usman Baturovtan, al Ábilhan Israil Madrimovtan jenildi.
Osy sәtsizdikten keyin 12-18 qarasha aralyghynda Aqtau qalasynda ótken bokstan Qazaqstan chempionaty qorytyndysyna say últtyq qúrama qayta jasaqtaldy. Al jeltoqsanda bokstan Qazaqstan qúramasynyng bas bapkeri auysty. Bokstan bas komandany toghyz jyl jattyqtyrghan Myrzaghaly Aytjanovtyng ornyna Ghalymbek Kenjebaev taghayyndaldy. Úzaq uaqyt Qazaqstan jastar qúramasyn jattyqtyrghan Kenjebaev kelgeli bas qúramada biraz ózgeris bolghany ras. Biraq, búrynghy biyikke kóterilu ýshin әli kóp júmys isteu kerek.
Ghalymbek Kenjebaev sәuir aiynda Tailandta ótken Aziya chempionatyna myna boksshylardy apardy:
49 keli - Temirtas Jýsipov - qola medali
52 keli - Ánuar Múzaparov - 1/8 final
56 keli - Qayrat Erәliyev - shiyrek final
60 keli - Zәkir Safiullin - kýmis medali
64 keli - Sanatәli Tóltaev - qola medali
69 keli - Aslanbek Shymbergenov - shiyrek final
75 keli - Túrsynbay Qúlahmet - altyn medali
81 keli - Bek Núrmaghanbet - altyn medali
91 keli - Vasiliy Levit - qola medali
+91 keli - Qamshybek Qonqabaev - kýmis medali
Búl ótken jyly qarasha aiynda qayta jasaqtalghan Qazaqstan qúramasynyng birinishi nomerli boksshylary. Tek jaraqat alghan Ábilhan Amanqúldyng (75 keli) ornyna Túrsynbay Qúlahmet bardy. Qyzordalyq boksshy Bangkokta keremet óner kórsetti. Kәsipqoy boksshylarsha kósilte silteytin júdyryqtarynyng arqasynda altyn medali jenip aldy. Tipti 2018 jyly Aziya oiyndarynyng finalynda Ábilhan Amanqúldy jengen ózbek boksshysy Israil Madrimovty onay útty.
Aziya chempionatynan keyin, mamyr aiynyng basynda Qyzylordada bokstan erler arasyndaghy Qazaqstan Respublikasynyng V Spartakiadasy ótti. Syr boyynda 146 boksshy baq synady. Endi sol turnirding jenimpazdary men jýldegerlerin atay keteyik:
49 keli
1. Ashat Jýsipov (Núr-Súltan)
2. Jomart Erjan (Týrkistan oblysy)
3. Jandos Nesipjan (Almaty obl), Ermek Mәdiyev (Jambyl obl)
Búl salmaqta qazirgi tanda eng myqty boksshy Temirtas Jýsipov ekeni sózsiz. 2018 jyly elimizding "eng ýzdik boksshysy" atanghan Temirtas jaqyn arada birinshi nomerdi eshkimge bere qoymas. Biraq jasy 31-den asty. Bizding oiymyzsha, Jomart Erjan oghan bәsekeles bolugha layyqty boksshy.
52 keli
1. Sәken Bibosynov (Týrkistan oblysy)
2. Evgeniy Pavlov (SQO)
3. Abay Quandyqov (Aqtóbe obl), Azat Mahmetov (Núr-Súltan)
Búl salmaqta Ánuar Múzaparov negizgi qúramda óner kórsetip jýr. Biraq Sәken Bibosynovtyng (1997 jyl) qarqyny jaman emes. Ótken jyly ghana últtyq qúramagha alynghan týrkistandyq boksshy jaqsy ósip keledi.
56 keli
1. Núrbol Qaljanov (Manghystau)
2. Iliyas Sýleymenov (Núr-Súltan)
3. Orazbek Asylqúlov (Aqmola obl), Nyghmetulla Moldashev (ShQO)
Búrynghy bapker Aytjanovtyng sýiikti boksshylarynyng biri Qayrat Erәliyev "qartaya" bastady. Iliyas Sýleymenov te jas emes. Demek, búl salmaqta endi shyghyp kele jatqan jas boksshylardyng birine senim artu kerek shyghar. Últtyq qúramada ekinshi nomerli boksshy - Orazbek Asylqúlov (1998 jyly tughan).
60 keli
1. Samatәli Tóltaev (Manghystau)
2. Ádilet Qúrmetov (ShQO)
3. Ersúltan Bolat (Aqmola obl), Serik Temirjanov (Pavlodar obl)
Manghystaulyq egiz boksshylardyng jetistigi jaman emes. Samatәli Tóltaev búl salmaqta qazirshe ekinshi nomerli boksshy. 32 jastaghy Zәkir Safiullin Aziya chempionatynda jaqsy óner kórsetti. Biraq, 1999 jyly qarashada dýniyege kelgen Tóltaevting bolashaghy zor. Qyzlordada tәjiriybeli Ádilet Qúrmetovty jenip ketui tegin emes.
64 keli
1. Dilmúrat Mijitov (Almaty)
2. Núrjan Maqashbaev (Almaty oblysy)
3. Sabyrjan Bekbergenov (Aqmola obl), Sabyrjan Ábilov (Qyzylorda obl)
Búl salmaqta manghystaulyq egiz boksshylardyng synary Sanatәli Tóltaev kóshbasshy. Aziya chempionatynda qola jýldeger atandy. Sonymen qatar, týrkistandyq Bekdәulet Ibragimov te ýzdik boksshy.
69 keli
1. Talghat Shayken (Aqmola oblysy)
2. Ayatolla Tәkijanov (Pavlodar oblysy)
3. Stanislav Soy (Jambyl obl), Qanaghat Maralov (Núr-Súltan )
"Qazaqtyng salmaghy" atanghan 69 kelide ýzdikter az emes. Abylayhan Jýsipov bar, Aslanbek Shymbergenov bar. Biraq, songhysy iri turnirlerde "altyn" almaghaly kóp boldy. 2018 jyly Aziya oiyndarynda, biyl Aziya chempionatynda ózbek Bobo Usman Baturovtan jenildi. Eger Abylayhan men Aslanbek jalghasty sәtsiz óner kórsetetin bolsa jastargha mýmkindik bergen jón shyghar. 2018 jylghy jasóspirimder arasyndaghy Olmipiadanyng kýmis jýldegeri Talghat Shayken sekildi jastar ósip keledi.
75 keli
1. Timur Núrseyitov (Núr-Súltan)
2. Ermahan Jakpekov (ShQO)
3. Ersúltan Sovetov (Qaraghandy obl), Amandyq Manashev (Atyrau obl)
Búl salmaqtyng kóshbasshysy Ábilhan Amanqúl bolghanymen, jankýier qauym Túrsynbay Qúlahmetting ónerine tәnti boldy. Ábilhandy jengen ózbek boksshysyn Tailand jerinde qualap jýrip sabady. Biraq Ábilhan ózin moyyndatqan jas (21 jasta) әri myqty boksshy. Aldaghy uaqytta ekeuining arasynda qyzu tartys jýretin sekildi.
81 keli
1. Núrbek Oralbay (Núr-Súltan)
2. Erik Áljanov (Manghystau)
3. Quandyq Jýsip (Qyzylorda obl), Dinislam Ábdeshov (Týrkistan obl)
Búl salmaqtyng myqtysy - Bek Núrmaghanbet. 1998 jyly dýniyege kelgen Bek Aziya chempionatynda esh qiyndyqsyz jeniske jetti. Biraq, Jasóspirimder arasynda әlem chempiony Núrbek Oralbaydyng da qarqyny jaqsy. Qazaq boksyndaghy taghy bir egiz boksshylardyng synary Núrbek biyl Qyzlordada Spartakiada jenimpazy atandy. Finalda tәjiriybeli Erik Áljanovty jendi.
91 keli
1. Aybek Oralbay (Núr-Súltan)
2. Ontalap Rahmanov (Qyzylorda obl)
3. Bekzat Núrdәuletov (Manghystau), Abzal Qúttybekov (Týrkistan obl)
Últtyq qúrama sapynda óner kórsetip jýrgen egizderding qatarynda Aybek Oralbay da bar. 2000 jyly dýniyege kelgen Aybek pen Núrbek qazaq boksynyng basty ýmitteri. Aybek Oralbay jasóspirimder arasyndaghy Olimpiada oiyndarynyng jenimpazy. 91 kelide birinshi nomerli boksshy Vasiliy Leviyt. Biraq jasy 31-ge kelgen Levitti Tailandta kәris boksshysy nokautqa týsirip ketti. Demek, 19 jastaghy Aybekting Vasiliymen kýsh synasatyn kezi alys emes.
+ 91 keli
1. Núrbolat Sermahanov (Núr-Súltan)
2. Serjan Seytimbetov (Aqtóba obl)
3. Danil Semenov (Qostanay obl), Núrsúltan Amanjolov (Jambyl obl)
Búl salmaqta Qamshybek Qonqabaev kóshbasshy. Qazirishe, onyng ornyna talasatyn anyq favorit kórinbeydi. Biraq Núrlan Saparbay (1997 jyly tughan), Núrbolat Sermahanov syndy jaqsy boksshylar bar. Sonymen qatar, jasóspirimder arasyndaghy Olimpiadanyng kýmis jýldegeri Damir Toybay da tәuir boksshy.
Býginge deyin sportta kindik Aziyanyng kóshbasshysymyz dep jýrip Ózbekstannyng qalay ozyp ketkenin bayqamay qalyppyz. Endi sәp salyp qarasaq, ontýstiktegi kórshimizding búl jetistigi kezdeysoq emes eken. Qayta memleket tarapynan sportqa ong kózqaras qalyptasuynan bolsa kerek.
2018 jyly qantar aiynda Ózbekstan jastar qúramasy jastar arasyndaghy Aziya Chempionatynda top jardy. Aziya chempiony atanghan jas futbolshylardy marapattau rәsimine qatysqan Ózbekstan basshysy Shavkat Mirziyeev: «Biz sporttaghy jemqorlyqty joydyq. Mine, sonyng nәtiyjesi, jastarymyz qúrlyq chempiony atanyp jatyr», - dedi.
Ózbek Preziydentining osy sózi oryndy sekildi seziledi bizge. Sportty damytudyng joly dauryghyp dollar shashu emes kórinedi. Aqsha men sayasattyng әseri jýrgen jerde sporttyng kórer kýni dauryqpa úrandar men jeng úshynan jalghasqan jemqorlyq bolmaq.
Quanysh Qappas
Abai.kz