Soghysty balanyng sanasyna keremet meyram retinde siniru jaqsy emes
Sәbiylerge әskery forma kiygizu nelikten nashar iydeya?
Jenis kýni reseylikter ýshin shekten tys qasiyetti mereke bolsa, soghysqúmarlyqty nasihattaytyn әrtýrli tauarlar, kiyim-keshekter satatyn saudagerler ýshin de mereke. Dýrmekke ilesken tobyrgha tauarlaryn ótkizip, aqshagha qaryq bolatyn mereke. Qyzyl jalaular, alabajaq georgiy shýberekteri, pilotka, gimnasterka, soldat beldikteri, qysqasy melitaristik baghyttaghy týrli pәle satylady. Eng soraqysy - osynyng bәri kishkentay sәbiylerge arnalghan ólshemder.
Nege ekenin iytim bilsin, ata-analar songhy jyldary balalaryna seksen jyl búrynghy әskery kiyimder kiygizudi dәreje sanaytyn bolypty. Nege ekenin de týsinetin de siyaqtymyn. Áskery kiyim kiygen әp-әdemi sәbiyding suretin instagramgha salady. Áriptesterine kórsetip maqtanady. Ony kórgen júmystaghy bastyghy «Oypyrmay, keremet patriot eken!» dep qyzmet babynda ósirui de mýmkin. Múnyng bәri súrapyl soghysta qyrylghan ata-babasynyng ruhyna kók tiyn paydasy joq. Ásheyin pendeshilik pen beyshara maskarad qana.
Bir jamany, úrpaq sanasyn melitarizasiya jasaumen memleket ainalysuda. Mysaly, birneshe kýn búryn Pyatigorsk qalasynda «Mektepke deyinge balalardyng parady» ótti. Jo-joq, kýlmeniz, mýlde qaljyng emes. «Qala balabaqshalarynyng bes jýzden astam býldirshinderi jayau әsker, tankister, úshqyshtar, tenizshiler men medbiykeler kiyimin kiyip, mәngilik alau janynan sap týzep ótti. Sherudi qala әkimi Andrey Skripnik qabyldady».
Múnyng bәri kip-kishkentay «jauyngerdin» sanasyna qalay әser etedi, onymen eshkimning shataghy joq. Qajet dep tapsanyz, psiholog Elena Kuznesovanyng zertteuine mәn berseniz bolady. «Bala psihikasyn zerttep jýrgen maman retinde aitayyn, búlay jasaugha bolmaydy. Soghys - adam ómirindegi eng jeksúryn, eng qorqynyshty nәrse boluy kerek. Bala sanasynda ony keremet romantika, shattyq sezimmen kómkerilgen meyram retinde siniru jaqsy emes.
Ýlkenderding osynday «tәrbiyelik sharalary» bala ýshin «Soghys - jaqsy nәrse eken. Bәribir sonynda jeniske jetip, býkil halyq toylaydy ghoy» degen úghym qalyptastyrady. Búl dúrys emes. Soghys - qyrshynynan qiylghan ghúmyrlar. Myn-milliondaghan qabirler. Tuysqandar ziraty. Ár jerde qalghan tómpeshikter. Eki jaqtan da. Sonynda mýlde izdeushisi joq, kómusiz qalghan mýrdeler. Pendeler beybit ómir sýre almaytyn bolsa, jazasyn soghys beredi. Soghysta meyirim joq. Tútas әuletti de qyryp salady. Soghys dos-dúshpan dep tandamaydy. Shybyn janyndy shyrqyratyp qiya beredi. Mine, balalargha osyny týsindiru kerek.
Balalar әskery kiyimdi kiymeu kerek. Soghysta bolghan atalarymyz ýshin әskery kiyim әri kebenek, әri kebin edi.
Áskery kiyim - ólim sebushining kiyimi. Kóktey soldyratyn, ózi de kóktey solushy kiyetin kiyim. Basqan izinde qayghy-múng men zar qaldyratyn kiyim.
Balalardyng sanasyna ómirge qúshtarlyq pen jasampazdyq iydeyasyn sinirgen dúrys».
Iliya Varlamov, jurnalist, reseylik qogham qayratkeri.
Audarma jasaghan Ayshuaq Dәrmenúly
Abai.kz