Sәrsenbi, 24 Sәuir 2024
Pikir 4734 42 pikir 18 Mamyr, 2019 saghat 14:40

«Qazir biylik belgili bir dәrejede liyberilizasiyagha baryp jatqany anyq»

Aldaghy saylau dúrys ótetin bolsa, ony shyn mәninde Qazaqstannyng qoghamy moyyndasa onda búl qoghamnyn, elding birligin pash ete alatyn jaghday. Búl turaly sayasattanushy Aydos Sarym Almatyda ótken saraptamalyq otyrysta aitty.

Onyng aituynsha, biylghy saylau ózgeshe, óitkeni 2005-2006 jyldan beri eshbir demokratiyalyq kýshterdin, últtyq kýshterding ókilderi saylaugha jiberilgen joq.

«Qazir jaghday ózgeshe, jeti kandidat úsynylyp otyr. Múnyng ózi de - ýlken janalyq. Bir әiel adam shyghyp jatyr, búl da - Qazaqstan tarihynda bolmaghan janalyq. Elding bolashaghy túrghysynan qaraytyn bolsaq, qyz-kelinshekter ýshin jaqsy mýmkindik», - deydi ol. 

Sonymen qatar ainalamyzda әrtýrli dәrejedegi oqighalar bolyp jatqanyn aita kele, bireuler Ukrainany aityp Zelenskiymen salystyryp jatqanyn, endi biri Armeniyadaghy Posheniyandy mysal etip jatqanyn jetkizdi.

«Jalpy liyberilizasiyanyng artyqshylyghymen qatar qauip-qaterleri de bolady. Mәselen elestetip kórinizshi, kishkentay qapyryq bólmede otyrsyz deyik, onda bireu temeki shegip otyr, taghy bireui tamaq pisirip otyr, endi biri qoryldap úiyqtap jatyr. Ishinde tynys alu mýmkin bolmay qalghanda bireu keldi de kishkentay terezeni ashyp qaldy, bәri topyrlap terezege qaray jýgirdi. Sonday effekt bolmau kerek», - deydi Aydos Sarym.

Sayasattanushynyng payymdauynsha,  qazir biylik belgili bir dәrejede liyberilizasiyagha baryp jatyr. Júrt ta, qogham da biylikting pәrmeni qashangha deyin jetedi eken, bizding erkindigimiz qay jerge deyin barady eken dep teksergisi keledi. Ekinshi jaghynan búl jerde qauip-qaterde bar kórinedi.

«Mysaly, bireulerding sandyraghyna ilesip, basqa da jaghdaylargha baryp jatsaq búl qiyanatqa apara ma, aparmay ma degen súraq tuyndaydy. Búl - biylikting ózine de ýlken tireu. Mysaly jeltoqsan oqighasy alayyq. Kezinde Sovet odaghynyng biyligi «bizde betbúrys bastaldy, jenildikter bolady» dedi. Soghan qazaq jastary shynymen ilandy. Onyng arty qandy oqighagha alyp keldi.  Ábden qorqyp, búrynghy dәstýrden  shygha almaghan  rejim ainalyp kelip ony qangha bóktirdi. Bir jaghynan osynday mәselelerden saqtanuymyz kerek. Sondyqtan qanday shara bolsyn bәrin bayybymen, esimizdi saqtay otyryp, jan-jaghymyzgha qarap ótkizgen dúrys», - deydi ol. 

Sonday-aq, ol 19 nauryz ýlken ózgeristerdi alyp kelgenin, ýmitter payda bolghanyn aitty.

«Eshkim oilamaghan jerden biylikting tranziyti bastalyp ketti. Búl - biylikting tranziyti. Sosyn Nur Otan partiyasynyng sezi ótti, biylik ózining kandidaturasyn birauyzdan úsyndy, eshqanday talas bolghan joq. Yaghny biylik ózining bir ekenin dәleldey aldy. Endi 9 mausymnan kýtetin mәsele óte kóp. Ol kezde saylau dúrys ótetin bolsa, ony shyn mәninde Qazaqstannyng qoghamy moyyndasa. Búl búrynghy saylaudan ózgeshe, rasymen de ózgerister bolady eken degen payym bolsa, saylaugha týsken kandidattar «biz barynsha júmys istedik, alghan dauys ózimizdiki, bizding dauys  esh úrlanghan joq» dese, biylik búrynghyday 90% emes, ózining kópshil dauysyna ie bolyp jatsa, onda búl qoghamnyn, elding birligin pash ete alady», - deydi ol.

Ádilet Músahanov 

Abai.kz

42 pikir