Núr-Súltan qalasy әkimdigining Tilderdi damytu jәne arhiv isi basqarmasy, «Ruhaniyat» ortalyghynyng úiymdastyruymen L.N.Gumiylev atyndaghy Euraziya Últtyq uniyversiytetinde «Alash alqasy» ghylymiy-tanymdyq intellektualdy jastar klubynyng kezekti otyrysy ótti. «Ruhany janghyru» maqalasy ayasynda jýzege asyp jatqan jobanyng búl jolghy kezdesui «Abay jәne Alash» taqyrybyna arnaldy. Sharanyng maqsaty – últ múraty, memleketti qalyptastyru jolynda eren enbek etip, qazaq ruhaniyatynyng әdebiyeti men mәdeniyetining damuyna sýbeli ýles qosqan hakim danamyz ben Alash qayratkerlerining taghylymdy jolyn óskeleng úrpaqqa ýlgi-ónege retinde jetkizu, dәripteu.

Jiyngha qatysushylardyng qarasy kóp boldy. Onyng ishinde abaytanushy ghalymdar, alashtanushy zertteushiler, jas etnograftar men student-oqushy jastar «Abay jәne Alash» taqyrybynda oy qozghap, pikir almasty.

Filologiya ghylymdarynyng doktory, abaytanushy Túrsyn Júrtbay ózining zertteulerinde kezdesken tyng derektermen bólisip, jastardyng kókeyinde jýrgen súraqtaryna jauap berdi. Al, Almahan Múhametqaliqyzy býgingi abaytanushy ghalymdardyng azayyp bara jatqanyna qynjylys bildirip, óskeleng úrpaqqa Abay múrasynyng jetuine alandaushylyq bildirdi.

Óz kezeginde sóz alghan әlihantanushy-ghalym Súltanhan Jýsip Alash iydeyasynyng basy Abaydan bastalatynyn jetkizdi.

Súltanhan Jýsip, әlihantanushy-ghalym:

- Alash qayratkerleri halyqqa arnaghan sózinde nege Abaydy alyp otyr? Aldymen, qazaq baspasózining basynda túrghan «Týrkistan uәlayaty», «Dala»,«Serke»  syndy basylymdarda patsha jarlyqtary, resmy mәlimetter, odan ózge aitysymyz, halyq auyz әdebiyetining jazbalary shyqsa, keyinnen «Qazaq» gazeti shyqqannan keyin qazaqtyng oiy jaryqqa shygha bastady, Alash iydeyasy halyqqa osylay taray bastady. Búny Alash qayratkerleri Abaydyng oiynan, Abaydyng sózinen aldy. Sony damytyp, últ-azattyq qozghalystyng negizgi tiregine ainaldyrdy. «Oyan, qazaqtyn!»  ózi Abaydyng syny shygharmalarynyng sabaqtasyp jatqan jalghasy. Sondyqtan býgin jastargha taghylymdy oy aita aldyq dep oilaymyn.

Kezdesuge kelgen jastar da Abay, Alash qayratkerining shygharmashylyghyndaghy keybir týsinbestik tughan tústaryn býkpesiz súrap, aldynghy buyn aghalarynyng oilaryn ózderine týiip aldy.

Kenjebek Serjanúly – Qazaqstan jurnalister odaghynyng mýshesi, jas qalamger:

- Býgingi ótken «Abay jәne Alash» taqyrybyndaghy jiynda shynymen ruhany týlep shyqtyq. Kezdesuden mol taghylym aldyq. Abaydy tanu - aldymen ózindi tanu sosyn kýlli qazaqty tanu. Al, Alash degen bizding býgingi ruhany salamyzdyng ajyramas bóligi. Osy eki taqyrypty bir arnada toghystyryp, jastardyng pikirin tyndap, súraqtarymyzgha tolyq әri naqty jauap bergen aghalarmyzgha myng alghys! Búnday ruhany jiyndar kóptep úiymdastyrylsa deymiz.

Kezdesu sonynda Hakim Abaydyng 175 jyldyq mereytoyynyng joghary dengeyde atalyp ótiluine týrli úsynystar aityldy. Atap aitqanda, qogham belsendisi Ernat Melsúly Abaydyng jýrip ótken izimen velosheru úiymdastyru jóninde úsynys bildirse, ghalym Dihan Qamzabekting Elordadaghy «Jastar» shaghyn audanynda boy týzegen jana mektepke Abay Qúnanbayúlynyng esimin beru jónindegi oiyn kópshilik birauyzdan qoldady.

Abai.kz