(syqaq әngime)

Semey uezi, Shynghys bolysynyng túrghyny Qúnanbayúly Abaygha. «Rektordyng ainasy» gazetining kenesshisi әri jurfaktyng dekany Jaybasar Myljynbaydan.

Qúrmetti Abay myrza! Redaksiyamyzgha «Qalyng elim qazaghym qayran júrtym» degen jalpy taqyryppen bir top ólenderiniz týsken eken. Ólenderding gazetimizge jariyalaugha jaramaghandyghyn mәlimdey otyryp, onyng sebepterin týsindirudi jón kórdik.

Siz «ólse óler tabighat, adam ólmes» - depsiz. Múnynyz endi shylghy ótirik. Oghan kim senedi. Tabighat ekologiyalyq jaghynan azyp-tozuy mýmkin. Al, ol ólmeydi. Adamnyn  jayyna kelsek, kýnde kórip jýrmiz ghoy. Avtokólik apatyna úshyrap, mezgilsiz qaza tauyp jatqandar qanshama. Al, әlgi spid degen pәlege úshyrasa tipti ýmit joq.

(syqaq әngime)

Semey uezi, Shynghys bolysynyng túrghyny Qúnanbayúly Abaygha. «Rektordyng ainasy» gazetining kenesshisi әri jurfaktyng dekany Jaybasar Myljynbaydan.

Qúrmetti Abay myrza! Redaksiyamyzgha «Qalyng elim qazaghym qayran júrtym» degen jalpy taqyryppen bir top ólenderiniz týsken eken. Ólenderding gazetimizge jariyalaugha jaramaghandyghyn mәlimdey otyryp, onyng sebepterin týsindirudi jón kórdik.

Siz «ólse óler tabighat, adam ólmes» - depsiz. Múnynyz endi shylghy ótirik. Oghan kim senedi. Tabighat ekologiyalyq jaghynan azyp-tozuy mýmkin. Al, ol ólmeydi. Adamnyn  jayyna kelsek, kýnde kórip jýrmiz ghoy. Avtokólik apatyna úshyrap, mezgilsiz qaza tauyp jatqandar qanshama. Al, әlgi spid degen pәlege úshyrasa tipti ýmit joq.

«Qalyng elim» - deysiz, taghy da. «Qalyn» degen syn esim ghoy. Onyng antonomi - júqa. Siz ony san esimning ornyna qoldanyp otyrghan sekildisiz. Múnynyzdyng óreskel qatelik ekenin men filfakty Kenes zamanynda syrttay oqyp bitirgen diplomymdy jәne tayauda ghana alghan professorlyq attestatymdy qolyma alyp túryp eskertemin. Onyng syrtynda tәuelsizdikting alghashqy jyldarynda ghalymdardyng bәri sauda-sattyq jasap júmystaryn tastap ketkende uniyversiytetti bitire salyp, studentterge dәris bere bastaghan adammyn. Yaghni, men bilemin. Demek, sonda siz qalyng yaghny tolyq, semiz degen maghynadaghy sózge elim degendi tirkep qoldanasyz. Onymen qoymay taghy «qazaghym» dep últshyldyqqa boy úrasyz. Biz kóp últty elmiz. «Qazaghym, qazaghym» - dey bersek, últaralyq arazdyq tuyndap, soghys bolyp ketui mýmkin. Saqtanu kerek.

Bizding gazet beri aitsaq rektordin, ary aitsaq elbasynyng sayasatyn jýrgizetin qazynalyq mekeme. Sondyqtan, qazaqshyldyqqa eshqashan jol bermeymiz. Onyng ornyna «ortaq Otanymyz», «kóp últymyz» sekildi sózderdi qoldanugha әbden mashyqtanu kerek. Sizding «ústarasyz auzyna týsti múrtyn» degeniniz shyndyqqa janaspaydy. Qazir ne kóp, ústara kóp. Múny bir deniz. Ekinshiden, býgingi tanda kavkazdyqtar men uahabbister bolmasa, bizding qazaq múrt qongdy úmytqaly qashan.

«Bas-basyna by bolghan ónkey qiqym,

Mineki, búzghan joq pa elding siqyn» - degen joldar jýr.

Siz múnda deputattargha, aksionerlik qoghamdardyng preziydentterine jәne sheteldik investorlargha tiyisip otyrsyz-au deymin. Qalay bolghanda da qazirgi zaman bas-basyna by boludy, ózin-ózi basqarudy talap etip otyr. Olay bolsa, halyq qalaulylaryn, salyq tóleushilerdi, jarnama berushilerdi «ónkey qiqym» dep sógu qisynsyz ghoy. Onyng ornyna retin tauyp maqtap-maqtap jiberseniz, men ony kezekti sandardyng birine qystyryp jibergen bolar edim.

«Birlik joq, bereke joq, shyn peyil joq,

Sypyryldy baylyghyng baqqan jylqyn» - dep kenshar, újymsharlardy taratyp, jekeshelendirgen ýkimetimizding ekonomikalyq sarabdal sayasatyn synaghan ekensiz. Ol endi, bolary bolyp, boyauy singen dýnie ghoy. Ótkendi synaudyng qajeti ne. Aqyn degen zamana jyrshysy emes pe. Sondyqtan, býgingi sharua qojalyqtaryn, fermerlerdi, shaghyn kәsipkerlikti madaqtasanyz bizding bas redaktor onyng suyn sorghalatyp otyryp jariyalap jiberer әri rektorymyzding de kónili marqayyp qalar edi.

Bireulerding ar-namysyna tiyetin auyr sózderdi kez-kelgen ólenderinizde jii qoldanady ekensiz. Mysaly, «Shu degende kóriner súlu artyq, kóbi kópshil keledi onday qanshyq», «Adam bir boq kótergen boqtyng qaby», «Týnlikbaydyng qatyny atyng Shәrip» t.s.s. jaman sózderden ayaq alyp jýru qiyn. Mәdeniyet, etika degen qayda? Bireuding joldasyna «qatyn» dep til tiygizesiz. Onynyz az bolghanday «qanshyq» deu tipti shekten shyghu ghoy. Eger óleninizdi jariyalaghan bolsaq, sizdi mening әriptesim Miyaugýl Qaghynovna dereu sotqa beretin edi. Onda bittim dey beriniz. Ol az degende sizden alpys myng tenge óndirip alady nemese on bes tәulikke qamatyp tastaydy. Ony bermeymin dep qarsylassanyz, sot oryndaushylaryn jiberedi de qoranyzdaghy azghana malynyzdy tartyp alady.

Myna qiyn zamanda azghana maldan aiyrylyp qalsanyz qalay kýn kóresiz?  Jalpy saqtanu kerek, ashy jazugha bolmaydy. Eger qalagha kóship kelseniz sizden әjeptәuir aqyn jasaugha bolatyn siyaqty. Al, auyldan jazyp ataqqa shyghamyn dep dәmelenbeniz.

P.S.Osynday bir hat qolgha týsti. Konvertting syrtynda eki týrli búryshtama bar. «Mekenjayy tolyq emes» - depti birinshisinde. Ekinshisinde, «Múnday adam Semey ónirinde túrmaydy» - delingen.

«Abay-aqparat»