Qazaqstannyng Qorghanys ministri Núrlan Ermekbaev Arystaghy apatqa qatysty pikir bildiripti. Áskery qoymadaghy eski-qúsqy qaru-jaraq pen oq-dәrining jarylghanyn "tabighy apat" dep baghalapty.

Qazaqstandyq jәne sheteldik aqparat qúraldary ministr myrzanyng sol bir sózin jarysa jazyp, jariyalap jatyr.

"Búl bizding kinәmiz deuge bolmaydy. Búl tabighy apat. Árbir arsenaldyng qauipi bar. Ázirge halyqtan keshirim súraudyng esh sebebin kórip túrghan joqpyn", depti (Nelizya govoriti, chto eto nasha vina. Eto prirodnoe yavleniye. U kajdogo arsenala esti opasnosti. Ya poka ne viju prichin prositi prosheniya u naroda).

Ministr Ermekbaev Mәjilisting dәlizinde jurnalisterge jolyghyp qalyp, Arystaghy apatqa qatysty birneshe saualgha jauap bergen eken. Sóitip, jogharydaghy pikirdi aitqan. Búghan qosa, Arys qoymasyndaghy oq-dәri men qaru-jaraqtardy kóshiru ýshin budjetting birneshe milliard tengesi qajet ekendigin jәne onyng naqty somasy eseptelip jatqanyn da aitqan.

Esterinizge sala keteyik, ótkende Arystaghy №44856 әskery bóliminde ornalasqan qoymada jarylys bolyp, 3 adam qaza tapqan edi.

Keybir derekterge sensek, Arystaghy әskery qoymada 90 tonnagha juyq zymyrandyq-artilleriyalyq qaru-jaraq, injiynerlik jabdyqtar, atys qarularynyng oq-dәrileri, qol granattary, tankige qarsy qolmen basqarylatyn zymyrandar, zenittik zymyrandar men týrli kalibrli snaryadtar, sonday-aq, Kenes ókimeti kezinen beri saqtalyp kele jatqan eski qaru-jaraqtar men oq-dәriler bolghan.

Jarylystyng saldarynan 45 myngha juyq túrghyny bar Arys qalasy tolyqtay evakuasiyalanyp, birneshe kýn qalany jarylghysh zattardan tazalau júmystary jýrgizilgen edi. Týrkistan oblysy әkimi aimaqta tótenshe jaghday jariyalaghan. Jarylystan Arystaghy 80 payyz ghimarat zaqymdanghan degen aqparat ta tarady.

Respublika boyynsha Arys qalasyna gumanitarlyq kómek keruenderi jóneltildi. Halyq jappay jylu jinady. Jergilikti basshylar qalany qayta qalpyna keltiru ýshin әli bir aiday uaqyt kerektigin aitty. Arystaghy aghayyn óz baspanalaryna oralghanymen, ondaghy jaghday әli búrynghy qalpyna kele qoyghan joq. Materialdyq jaghyn aitpaghan kýnning ózinde, sol jarylystan marqúm bolghan azamattardyng topyraghy da әli sughan joq.

Arystaghy shetin oqigha - tabighy apat emes. Ol adamy faktordan bolghan apat. Jarylys әskery qoymada boldy. Qoymagha jauapty adamdar bar. Ol qoymadaghy eski-qúsqy, paydalanugha jәne saqtaugha jaramsyz dep tanylghan qaru-jaraq pen oq-dәriler der kezinde joyyluy kerek edi. Utilizasiyalau júmystarynyng uaqytyly jýrgizilmeui de, oghan bólinui tiyis qarajattyng uaqytyly berilmeui de, qoymadaghy órt-qauipsizdik erejelerining saqtalmauy da - adamy faktor. Alayda ministr Ermekbaev ýshin búl faktorlar - tabighy qúbylys kórinedi.

Aytpaqshy, býgin Áskery prokuratura Arystaghy apattyng alghashqy sebepterin aitqan edi. Bas әskery prokuratura basshysynyng orynbasary Darhan Erjanov Arystaghy apattyng sebebi retinde birneshe núsqanyng qaralyp jatqanyn habarlaghan.

Sonymen, Bas әskery prokuratura aitqan núsqalar:

- Órt qauipsizdigin saqtamau;

- Elektr symdarynyng túiyqtaluy;

- Tez tútanghysh zattardyng órtenui (quraghan aghashtar, janar-jagharmay  materialdary);

- Lauazymdy qyzmettegi túlghalaradyng salghyrttyghy.

Búghan qosa:

- Oq-dәrileri bar qoymalardyng qauipsizdigin qamtamasyz etu boyynsha bólingen budjet qarajatyn paydalanudyng tiyimdiligi;

- Jarylghysh zattardyng dúrys jinaluy;

- qoymalarda anyqtalghan aqaulardy der kezinde joy.

Bas әskery prokuratura osy atalghan sebepter boyynsha tekseris jýrgizedi. Jogharyda atalghan erejeler saqtalmaghany anyqtalghan jaghdayda jauapty azamattar zang aldynda jauapqa tartylatyn bolady. Búl turaly Darhan Erjanov myrza aitty.

"QR qylmystyq kodeksining 462-baby 3-bóligine sәikes "abaysyzda eki nemese odan da kóp adamnyng ólimine әkep soqqan is-әreket, Qaru-jaraqpen, oq-dәrilermen, radioaktivti materialdarmen, jarylghysh nemese ainalasyndaghylargha asa qauip tóndiretin ózge de zattarmen jәne nәrselermen júmys isteu qaghidalaryn búzu, eger búl abaysyzda adamnyng densaulyghyna auyr nemese auyrlyghy ortasha ziyan keltiruge, әskery mýlikting joyyluyna ne ózge de auyr zardaptargha әkep soghu" boyynsha bes jyldan on jylgha deyingi merzimge bas bostandyghynan aiyru jazasy qarastyrylghan. Osy derekke qatysty IIM tәjiriybeli mamandarynan jasaqtalghan jedel tergeu toby qúryldy", - dedi Erjanov.

Ermekbaev kim?

Sonymen Ermekbaevqa oralayyq... Bile jýriniz...

Núrlan Bayúzaqúly Ermekbaev - Qazaqstannyng Qorghanys ministri. Búl qyzmetke 2018 jyldyng tamyzynda kelgen. Qazir 56 jasta. Áskery ataghy - General-mayor. Qazaq, orys, qytay, aghylshyn tilderin biledi. Biraz jyl biylikting әr satysynda lauazymdy qyzmetter atqarghan. 2016 jyly Din isteri jәne azamattyq qogham ministrligi qúrylyp, sol ministrlikti basqarghan. Qazir ol ministrlik joq.

Nagradalary:

1. Qúrmet ordeni,

2. Parasat ordeni,

3. Áskery barlaugha 100 jyl medali,

4. Lokalidi janjaldargha qatysushygha medali (Angola),

5. Oblys iygiligine atqarghan enbegi ýshin medali,

6. Syrtqy barlaugha qosqan ýlesi ýshin medali,

7. Qorghanys jәne aerogharysh ónerkәsibin damytugha qosqan ýlesi ýshin medali,

8. KSRO Qaruly Kýshterding 70 jyldyghy medali,

9. Áskery barlaugha 20 jyl medali,

10. Syrtqy barlaugha 20 jyl medali,

11. QR Qaruly Kýshterine 20 jyl medali,

12. QR Tәuelsizdigine 25 jyl medali,

13. QR Últtyq qauipsizdik komiytetine 25 jyl medali,

14. Elbasynyng alghysy tósbelgisi,

15. QR әskery barlauy aldyndaghy enbegi ýshin "Altyn ýki" tósbelgisi,

16. I dәrejeli ÚQShÚ qúrmet belgisi,

17. Qazaqstan polisiyasyna 25 jyl tósbelgisi,

18. birqatar mereytoylyq medalidar men tósbelgiler.

Týiin. Ermekbaev Qazaqstannyng Qorghanys ministri. Arystaghy órt shyqqan, jarylys bolghan әskery qoymagha tikeley jauapty ministrlikti basqaryp otyrghan lauazymdy túlgha. El-halyqty osynsha әbigerge týsirgen soyqan apat ýshin Ermekbaevqa sebep kerek pe, sonda?

Ermekbaevtyng osy pikiri qazir әleumettik jelide qyzu talqylanuda. Ózi basqaratyn ministrlikting qarauyndaghy qoymadaghy jarylystan zardap shekken halyqtan keshirim súraugha sebep súraghan Ermekbaevtyng otstavkasyn talap etip jatqandar az emes. Qalay aitsaq ta, biz ministr Ermekbaevtyng janaghy sózderin aqyl shenberine syighyza almadyq?

El aman, júrt tynyshta býkil qala qarsha boraghan oq pen ottyng jauynyn kórdi. Baspanalaryn tastap, bosyp ketti. Beybit kýnde azamattar oqqa úshty. Kisi ólimi boldy. Býkil Qazaqstan halqy qayghy keshti. Kómek úsynyp, jylu jinady. Basqasyn aitpaghanda, Ermekbaev osy ýshin halyqtan keshirim súrap qana qoymay, óz erkimen otstavkagha ketui kerek edi. Alayda Ermekbaev óitpedi. Kerisinshe, "keshirim súraytynday esh sebep joq" dep sóiledi.

Jyl basynan beri elimizde jýzge juyq miting ótipti. Júrt eldegi әleumettik problemalardy kóterip, kóshelerge shyqty.El-halyqtyng kónili alaghay da, búlaghay bolyp túrghan osy sәtte ministrding janaghyday sóileui -  onsyz da ashynyp otyrghan aghayyndy arandatugha sebep bolmasa iygi edi.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz