Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti N.Á.Nazarbaev myrzagha

AShYQ HAT

Asa qúrmetti Núrsúltan Ábishúly! Sizding El ýshin atqaryp jýrgen júmysynyzdyng shash etekten ekenin biz jaqsy bilemiz. Solay bolsa da Sizge myna bir jaytty ashyq aitugha tura kelip túr. Óitkeni, bilip túryp bilmeu, kórip túryp kórmeu, ony der kezinde aitpau - adamgershilikke jatpaydy, әri elge de, Sizge de qiyanat jasau. Sondyqtan Sizge taza oiymyzdy aitu - bizding  boryshymyz bolmaq.

Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti N.Á.Nazarbaev myrzagha

AShYQ HAT

Asa qúrmetti Núrsúltan Ábishúly! Sizding El ýshin atqaryp jýrgen júmysynyzdyng shash etekten ekenin biz jaqsy bilemiz. Solay bolsa da Sizge myna bir jaytty ashyq aitugha tura kelip túr. Óitkeni, bilip túryp bilmeu, kórip túryp kórmeu, ony der kezinde aitpau - adamgershilikke jatpaydy, әri elge de, Sizge de qiyanat jasau. Sondyqtan Sizge taza oiymyzdy aitu - bizding  boryshymyz bolmaq.

Álemdi indettey jaylaghan, órttey qaulaghan diny ekstremizmning soyqandy sipattary songhy kezde bizding Elde de ashyq kórine bastady. Aqtaudaghy, Aqtóbedegi, Astanadaghy, Balqashtaghy jarylystar men Shúbarshi, Kenqiyaqtaghy atys-shabystar - sonyng aighaghy. Shetelderdegi bolghan kóptegen terrorlyq әreketter ýstinde oqqa úshqan, qaru-jaraqpen, lankestik mazmúndaghy paraqshalarmen qolgha týsken qazaq jastary qanshama! Múnyng bәri qoghamgha qaterli qara kýshting beleng alyp bara jatqandyghyn kórsetedi. Jaqynda Qaraghandy oblysy ziyaly qauymynyng «Uahabshylar uayym boldy.» degen taqyryptaghy Ózinizge arnalghan ashyq haty respublikalyq BAQ («Masa.kz» internet-gazeti jәne t.b.) betinde jaryq kórdi. Aqtóbe oblysynda oryn alghan qandy qyrghynnan keyin shildening 13-inde Qazaqstannyng músylmandar diny basqarmasy «Interfaks-Qazaqstan» aqparat agenttigi arqyly «salafiyany» eldegi qauipti diny aghym  dep eseptep, osy diny aghymnyng qyzmetine tyiym salu kerektigi jóninde arnayy mәlimdeme taratty... Sondyqtan:

Ár jerden oqta-tekte shu shyghady,

Búl shudy eskermese ushyghady.

Solardy estigende barlyq  qarttyn

Namysy ishte qozyp túnshyghady, Qúrmetti Núreke!

Qashan da qauym arasyna jayylghan kez kelgen qúbylystyng ýgit-nasihattan bastalary anyq. Ádette, lankestik nasihat jasyryn jýretindikten, búl әreket olardyng jedel damuyna kóp septigin tiygize almaydy. Al, bizdegi qazirgi jaghdaydyng qauiptiligi sonda - uahhabiylik baghyt nasihattyng qarqyndy, óte yqpaldy jәne ashyq týrine qol jetkizgendigi. Olar últtyq aitys ónerimizdi ózderining iydeologiyalyq qúralyna ainaldyryp aldy deuge tolyq negiz bar. Óitkeni, olar búl maqsatqa aitys aqyndaryna demeushilik jasap, qajylyqqa aparu arqyly qol jetkizip otyr. Jalghyz aqyndar ghana emes, qanshama óner adamdary, ghylym-bilim, sport, memlekettik qyzmet, BAQ, t.b. sala ókilderi qajylyqqa tegin baryp kelemiz dep, tegin satyp, uahhabiylerding shylauyna ilikti.

Ýstimizdegi jyldyng sәuir aiynyng ishinde bir mezgilde taghy 55 (!) aqyn demeushilikpen kishi qajylyqqa baryp keldi. Nәtiyjesi eki aptadan son, dәlirek aitqanda ýstimizdegi jyldyng 2 mamyry kýni, Almaty qalasyndaghy Joldasbekov atyndaghy Studentter sarayynda ótken aitysta anyq kórindi. Búl aitysta ata-baba dәstýrin mansúqtaudyn, saqal qondy, hidjab kiidi uaghyzdaudyng dóreki, júrtshylyqty basynghan týri kórinis tapty. Aqyndar birinen-biri qalyspay últtyq salt-dәstýrimizdi mansúqtap, qasiyetti Qara shanyraq, Ruhany astana - Týrkistandy tildep, halqymyzdy qorlap, esesine arabtardy maqtap, hidjab kiige, saqal qoigha ýndep, qajylyqty «júmaqqa berilgen joldama» dep dәriptedi. Aytystyng tórtinshi júbynda shyqqan Didar Qamiyev qasiyetti Týrkistandy «shirikstan» dep qorlady.

Sózimiz dәleldi boluy ýshin internet arqyly berilgen E. Qaynazarov pen D. Qamiyevting aitysynan ýzindi keltire ketkendi jón kórdik:

«- Ereke, kelgen jering Týrkistan ghoy,

Ángimem osy jerden bekimek pe.

Sol jerdi «Kishi Mekke» deytinder kóp,

Ony da aita keteyin osy rette.

Kishi qajy bolam dep talay qazaq,

Baryp jýr alty ret pe, jeti ret pe.

Qalannyng qasiyeti bar deydi ghoy,

Bedeudi jiberetin dekretke.

Kiyeli Týrkistandy «shirikstan» qyp,

Úyattyng qyzyly túr eki bette.

Jaqynda umragha baryp keldin,

Kishi qajylyqty óteuding reti kep te.

Kózinmen ózing kórip qayttyng be eken,

Álemde bolmaytynyn eki Mekke.

Osyny jerlesterine týsindirip,

Qalandaghy jaghdaydy tez rette.

«Týrkistan - kishi Mekke» degen sózdin,

Joq ekenin ne Qúran, ne sýnnette.

Kishi qajy bolmaytynyn Týrkistanda,

Qysy-jazy túrsang da óshirette.

Adamnyng adasuy bir-aq sәtte,

Iman kәmil bolmasa kókirekte.» - dep lepirdi.

Ondaghy kekesini - halqymyzdyng Týrkistandy kiyeli sanap, «Ekinshi Mekke» atauy jәne onda sansyz kóp halyqtyng ýzdiksiz ziyarat jasauy eken. Múndaghy ziyaratshylardyng kóptigine qarap, «Kópting oiy - kemenger», múnda bir jaqsylyq bar shyghar dep oilanudyng ornyna, ony «óshiret» dep kelekeledi. «Kishi qajy bolmaysyng Týrkistanda, Qysy-jazy túrsang da óshirette. Adamnyng adasuy bir-aq sәtte, Iman kәmil bolmasa kókirekte» dep, Týrkistangha - Áziret Súltangha ziyarat jasap kelushilerdi «adasushylar» dep aiyptady. Ánsheyinde arabsha sózding bir dybysyn sәl ghana tól tilimizge beyimdep aitugha ant búzghanday qinalatyn olar «shirk» sózin «shirik» («shirikstan») dep qasaqana ózgertip jetkizuinde de qúityrqy kekesin, óz halqyna qarsy yza, óshpendilik jatqanyn angharu qiyngha týspeydi. Al, «Qalannyng qasiyeti bar deydi ghoy, Bedeudi jiberetin dekretke»  degeni - arsyzdyqtyn, әdepsizdikting jәne óz halqyn mensinbegen menmendikting әbden asqynghandyghynyng aighaghy. Osylay auzyna kelgendi aitqan D.Qamiyev týrkistandyq qarsylasy Erkebúlan Qaynazarovqa «Osyny jerlesterine týsindirip, Qalandaghy jaghdaydy tez rette» dep tapsyrsa, E.Qaynazarov Mekke men Týrkistandy salystyra otyryp, Týrkistannyng ekinshi Mekke ekendigin joqqa shygharyp, eki jaqtyng úqsastyghy tek ystyqtyghy bolmasa, basqa esh úqsastyghy joq ekendigin aityp, «araptardy perishtedey pәk, qazaqtardy kәpirden beter kýnahar» dep sarnaydy...

Osylaysha, aityskerlerding deni qanshama ghasyr synnan ótip, haqtyghyna kóz jetip, kónil bekigen qasterli amaldy sógip, abyroydy tókti. Abyroy bolghanda, jeke basynyng emes, Elding abyroyyn. Áriyne, búl beybastaqtyqtyng týp negizi bilmestikten, nadandyqtan shyghatyny ayan. Búlar Týrkistannyng «Ekinshi Mekke» atanuy Qoja Ahmet Yasauiyding «Ekinshi Ahmet» (Birinshi Mәdinada - Múhammed Payghambarymyz s.gh.s.) esimimen baylanysty tughanyn, ol esimdi qazaqtar ghana emes, iysi músylman, sonyng qatarynda arabtar (olar «Ahmed sәni» degen) da qoldanghanyn; arqasyn pirge sýiegen qasiyetti halqymyzdyng «Óli riza bolmay, tirining jarymaytynyna» ruhaniy-laduny ilimi arqyly da, qanshama ghasyrgha sozylghan tәjiriybe arqyly da kóz jetkizgendigin bilse, múnday soraqy sózderdi aitpas edi.

IYә, osynyng týpki negizinde óz halqyn sýimeu jatyr. Olar halqyn sýise, onyng qalpyn da sýier edi, múnday qadamgha barmas edi. Búl - óte qauipti jaghday. Jastarymyzdyng patriottyq sezimin oyatugha shara tappay jýrgenimizde, antipatriottyq kesel aldymyzdan shyqty! Aytyskerlerding osy kemshiligin jazbay tanyp, olardy qoljaulyq qylyp, sol arqyly el ishine syna qaghyp, bәlening otyn órbitudi kózdep, ózderi tasada túrghan alpauyt kýshterding baryn býginde júrttyng bәri biledi. Biraq búl alpauyt kýshting zymiyandyghy ózining meken-jayyn tolyq jariya etpey túr.

Atalghan aitysta kónilge salqyn sóz aityp, kózge jat qylyq kórsetken tәjiriybesiz jastar ghana emes, júrtqa tanymaly bolghan Aybek Qaliyev siyaqty estiyar, ghylym kandidatynyng jogharydaghyday teris pighyldaghy sóz aitqanyna qatty renjidik. Ol tipti Sizding nauryz aiynda Týrkistan qalasynda ziyaly qauym ókilderimen kezdesu sәtinde hidjab jayyndaghy kózqarasynyzdy teristeytin, memleket sayasatyna qayshy, ar-namysqa tiyetin myna siyaqty:

«Hidjabqa qarsy ýkimet zang shygharmaq,

Apyray, sirә, iman bar ma olarda?

Hidjab kiygen qyzdargha tiym salu,

Aqyldynyng isi emes, andaghangha.

Áyelding kiyimimen arpalysyp,

Biylikte basqa júmys qalmaghan ba?» - dep, mysqyl sózder aitty. Erkebúlan Qaynazarovtyn, Jandarbek Búlghaqovtyn, Syrym Áueshannyng (Syrym Áueshan - onynshy synyp oqushysy) sózderinde de últymyzgha jat, radikaldyq oilar kórinis tapty.

Bizding qozghap otyrghan mәselemiz, aitystaghy halqymyz ben Elbasynyng ar-namysyna tiyetin, memlekettigimizge, últtyq mәdeniyetimizge, Sizding jýrgizip otyrghan sayasatynyzgha qarsy baghytta aitylghan sózderding bosqa qalyp qoymasy belgili. «Elemegen bútanyng kóz shygharatyny anyq» - dep, dana halqymyz aitqanday, «Aurudyng aldyn almasaq» bolmaydy. Sondyqtan kórgenderi men kónilderine týigenderi az D. Qamiyev siyaqty dóreki aitysker aqyndardyng oilanbay aitqan olqy sózderinen keleshekte ot shyghyp ketetini dausyz. Osyny ózderine moyyndatyp, olargha shúghyl shara kórmesek, keleshekte qoghamymyzgha teris yqpal etui әbden mýmkin. Biz bar shyndyqty qauip etkennen aitamyz. Al, anyq kórinip túrghan kemshilikti kórmeu, ony moyyndamau, bosqa býrkemeleu - «Auruyn jasyryp - aram ólgenmen» ten.

 

Qúrmetti Núrsúltan Ábishúly! Sizding Ekinshi Mekke, Ruhany Astana atanghan qasiyetti qara shanyraq - Týrkistan turaly jәne sol qasterli qalamyzdyng solay ataluyna birden-bir sebep bolghan Qoja Ahmet Yasauy babamyz turaly pikirinizding óte oryndy ekendigin biz jaqsy bilemiz. Ýstimizdegi jyldyng 11 nauryzy kýni Týrkistangha kelgen saparynyzda «Bizding óz jolymyz bar, ol - Yasauy joly» - dep, taghy da shegelep aittynyz. Sizding búl sózinizge aqyly sau, niyeti týzu qazaqtyng quanbaghany joq. Al, niyeti búzyqtardyng aragha ay salyp, eregiskendey bir mezgilde 55 aqyndy (búghan deyin qanshasyn ulaghanyn bir Qúday biledi) qajylyqqa aparyp, sanasyn әbden ulap әkelip, dýiim júrttyng aldynda Sizding sózinizdi, tipti sózinizdi ghana emes,  «Mәdinada - Múhammet, Týrkistanda - Qoja Ahmet, ...» dep 900 jyldan beri tanbay kele jatqan danyshpan ata-babalarymyzdyn, tútas halqymyzdyng sózin mansúqtap, mazaq etui - búl qasiret. Búl - tayap kele jatqan óte ýlken qauipting anyq kórinisi. Sonday-aq, aitys aqyndary aiynda-jylynda bir jinalyp, aitysyp qoya salmaytyndyghy belgili. Olar әr kýni әr auylda, әr audanda, әr qalada, mektepter men joghary oqu oryndarynda, týrli jiyndar men is-sharalardyng ayasynda, toy-tomalaqta, t.b. jerlerde dombyramen uaghyz aityp, sarnap otyrary anyq. Óitkeni, aqyndardy syilaytyn halqymyz qashanda olardy tórge ozdyryp, olardan ósiyet-nasihat tyndaghysy keledi. Dayyn tribuna, dayyn auditoriya. Biraq aqyndar oilaryna kelgendi ekshemey aita beredi. Sonday jaghdayda: «Áy deytin әje, qoy deytin qoja joq».

Mine, osydan keyin:

Kirip alyp halyqtyng arasyna,

Aram oiyn qúyady sanasyna.

Jón aitudyng ornyna aramylar

Túz sebedi ayamay «jarasyna»,- demeske esh amal joq, Qúrmetti Núreke.

Bәlening qúlaghy qyltiyp kóringennen attan salmaghan, aitarlyqtay qarsylyq jasamaghan elderding qanday kýy keship otyrghandaryn kórip te, estip te otyrmyz.

Sondyqtan, Qúrmetti Núrsúltan Ábishúly! Mәsele búdan da qatty asqynyp ketpey túrghanda, osy qoghamgha ýlken qauip tóndiretin dertti auyzdyqtaugha óziniz tikeley aralasyp, shúghyl pәrmen etuinizdi súraymyz!

Qúrmetti Núreke! Týrkistan qalasy men auyldyq jerlerde tap qazir 80 soghys ardageri jәne 1633 enbek ardageri túrady. Búl Ashyq hatty sol ardagerlermen kelisip, biz solardyng atynan qol qoyyp, joldap otyrmyz.

Nәlihan Shotaev: Soghys jәne enbek ardagerler

Kenesining tóraghasy, Týrkistan

qalasynyng Qúrmetti azamaty.

Eltay Bimahanbetúly «Qúrmet» ordenining iyegeri, Týrkistan

qalasynyng Qúrmetti azamaty,

Qazaqstan Jazushylar odaghy men

Qazaqstan Jurnalister odaghynyng mýshesi.

Abdulla Rismetov ÚOS ardageri, Týrkistan qalasynyn

qúrmetti azamaty.

 

Beysenov Jaqsybek Enbek ardageri, Týrkistan qalasynyn

qúrmetti azamaty.

 

Jambolova Dýisenkýl Týrkistan qalalyq Áyelder

kenesining tórayymy, Týrkistan

qalasynyng qúrmetti azamaty.

 

Handillә úly Myrzan Enbek ardageri, Týrkistan qalasynyn

qúrmetti azamaty.

 

Ismoldaev Shora Enbek ardageri, Týrkistan qalasynyn

qúrmetti azamaty.

 

Dýisekey úly Músahan Týrkistan qalasynyng «Qazaq tili»

qoghamynyng tóraghasy, zeynetker.

 

Badambaev Súltanbay Aughan soghysy ardagerleri kenesinin

tóraghasy.

 

Umarov Momyn zeynetker, Týrkistan qalasynyn

qúrmetti azamaty.

 

Eskertu!

Tómendegi viydeo www.youtube.com saytynan alyndy. Viydeoda kórsetiletin jayttardyng naqtylyghyna redaksiya jauap bermeydi.