Olga Tokarsuk. Ortalyq Europada demokratiyanyng qúny týsip ketti
Olga Tokarsukti Shved akademiyasy «2018 jylghy Nobeli әdebiyet syilyghynyng iyegeri» dep jariyalaghannan keyin 15 minut ótkende Nobeli akademiyasynyng mediya qyzmetkeri Adam Smis telefon arqyly jedel súhbat ótkizdi. Ol osy súhbat barysynda atalghan әdeby syilyqtyng óz ómiri ýshin manyzdy ekeni, búl janalyqty estigende Germaniyada kitap kórmesinde jýrgenin, Ortalyq Europadaghy «demokratiyalyq daghdarys» turaly alandaytyndargha osy әdeby syilyqtyng ýmit úshqyny ekenin aitady.
Olga Tokarsuk. Ortalyq Europada demokratiyanyng qúny týsip ketti
– Sәlemetsiz be!
– Sәlemetsiz be! Esimim Adam Smiys, Nobeli mediyasynan qabarlasyp túrmyn. Ádebiyet salasyndaghy eng ýlken syilyqty enshileuinzben qúttyqtaymyn!
– Rahmet! Men qazir syrtta saparda jýrmin.
– Búl janalyqty qalay estidiniz?
– Óte qyzyq jaghday boldy, men dәl qazir Germaniyada jýrmin. Nobeli akademiyasynyng qyzmetkerleri 15 minut búryn maghan telefon shalyp, Nobeli әdebiyet syilyghyn alghanymdy aitty. Sol sәttegi quanyshymdy aityp sózben jetkize almaymyn. Shynymdy aitsam, qatty tolqyp túrmyn. Dәl osy sәttegi tebirengen kónil-kýiime qanday teneu tabarymdy da bile almay otyrmyn. Búl men ýshin tosyn әri ýlken janalyq boldy. Álemning әr qiyrynan myndaghan telefondar men qúttyqtaghan hattar kelip jatyr. Sol ýshin saparymdy dogharyp, bir jerge ornyghyp alayyn dep oiladym. Mýmin qonaqýige nemese basqa bir jayly jerge.
– Áriyne, múnday janalyqty, jan-jaqtan jetken qúttyqtaulardy jol jaghasynda túryp qabyldau da onay emes ekenin týsinemin.
– IYә, dúrys aitasyz.
– Shved akademiyasy «Ómir formasy retinde shekaralardy kesip ótu» turaly aityp edi, sizding dәl qazirgi sәtiniz osy sipattamany eske týsiredi...
– Ádeby jaghynan oilasaq, shynynda say keletin siyaqty.
– Dauysynyzdan quanyshtyng lebi esip túrghanday...
– Áriyne, múndayda quanudyng ózi baqyt emes pe! Onyng ýsitine men Petr Handkemen birge әlemdik alpauyt syilyqtyng sahnasyna kóteriletin bolamyn. Ol ekeumizde ortalyq Europalyqpyz, búny tarihy jaghday deuge bolady. Nobeli syilyghy ortalyq Europagha moynyn búrdy. Búl jaghdaydy jaqsylyqqa balau kerek.
– Ortalyq Europa әdebiyeti Batys Europa әdebiyetimen salystyrghanda nesimen erekshelenedi?
– Búl turaly kóp aitugha bolady. Biraq mening oiymsha, qazir Ortalyq Europada demokratiyanyng qúny týsip ketti. Sol ýshin biz óz jolymyzdy tabugha, bizding qogham dóp kelegen búl mәselege sheshim izdeuge úmtylys jasap kelemiz. Múnday әdeby syilyq qanday da bir jolmen әlemge jariya etuge bolatyn mәselelerdi aitugha mýmkindik beredi dep oilaymyn. Biz ózimizding әli de belsendi ekendigimizdi, әli de óz shyndyqtarymyzdy jahangha jariya etu qabiletimiz bar ekenin, әlemge týsinikti bir nәrse aita alatynymyzdy sezemiz. Sondyqtan osy әdeby syilyq mening ómirim ýshin óte manyzdy bolmaq. Bizding qoghamdaghy kelensiz jaghdaydan keyin men Nobeli syilyghynyng jana akademiyasy taghayyndaghan alghashqy Nobeli әdebiyet syilyghynyng iyegerimin.
– Taghy da qútty bolsyn aitamyn. Jeltoqsan aiynda Stokgolimda kezdeskenshe kýn jaqsy bolghay!
Súhbattasqan: Adam Smiys
Aghylshyn tilinen audarghan: Dýisenәli Álimaqyn
Abai.kz
