Елімізде жазасын өтеушілердің діни сауаттылығын арттыру бойынша үлкен жұмыстар жүргізілуде. Бұл өте дұрыс қадам. Себебі жазасын өтеушілер күнәсін тек заң алдында емес, Жаратушының алдында да жуып-шаю, кешіртуін дұрыс қадам санап, дінге берілетін сәттері аз емес. Сенім әр адамның жеке мәселесі болса да, дін мемлекеттік бақылауда болғаны абзал. Себебі иман іздеп барып, теріс діни бағыттың қақпанына түсіп, Таяу Шығыстан бір-ақ шыққандар жетерлік.

Қазақстанның қылмыстық-атқару жүйесі сотталғандар арасында діни сауаттылықты арттыру бойынша тұрақты жұмыс жүргізуде. Қазан айының басында Қостанай облысында сотталғандар арасында діни сауаттылықты арттыру мақсатында семинарлар өтті. Олармен тергеу изоляторы мен қатаң режимдегі колонияда республикалық ақпараттық-түсіндіру жұмысының өкілдері кездесті. Бағдарламада топтық және жеке әңгімелер болды. Дәріскер сотталғандармен діни сауаттылықты арттыру аясында өзекті мәселелер төңірегінде әңгімелесіп, оларды толғандыратын мәселелерді түсіндірді. Діни сауаттылықты арттыру – сотталушыны ойдағыдай түзеудегі басты тармақтардың бірі болып табылады.

Арнайы контингенттердің діни ағарту жұмыстарына Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы мүшелерінен бөлек, құқық қорғау органдарының өкілдері қатысып, тиісті меморандумға қол қойылған. Мысалы, Ш.Қабылбаев атындағы академия базасында қызметкерлерге теологиялық және оңалту жұмыстары бойынша оқыту семинарын өткізіп, онда бас бостандығынан айыру орындарында діни экстремизмнің алдын алу бойынша жұмыстың әдістемесі талқыланып тұрады.

Діни радикализм бүкіл әлемде проблемаға айналды, бұл әсіресе соңғы жылдары байқалуда. Деструктивті күштер қоғамды тұрақсыздандыруға, ұлтаралық және дінаралық араздықты қоздыруға, бейбітшілік пен келісімді бұзуға бағытталған. Қазақстанда діни экстремизм мен терроризмге қарсы күрес тиісті заңнамамен реттеледі.

Экстремизм мен терроризм үшін сотталғандардың әлеуметтік деңгейі әртүрлі. Олардың арасында негізінен қаржылық жағынан қамтамасыз етілген немесе керісінше, материалдық жағдайы төмен адамдар бар. Олардың арасында айтарлықтай табысты адамдар бар, мысалы, бизнесмендер, мемлекеттік қызметкерлер, әскерилер, сондықтан радикалды идеология адамның материалдық жағдайына байланысты деп айтуға болмайды. Бұл көбінесе сана мен қабылдау деңгейіне байланысты. Міне, сотталушылар арасындағы діни сауаттылықты жүргізу осы мақсатта тиімді болып отыр.

«Сотталғандармен жұмыс жасау барысында олардың арасында жоғары білімі бар және білімі жоқтармен кездестім. Бұлар да, басқалары да ақ пен қараны жақсы ажыратып, қылмыстың не екенін түсінді. Бірақ деструктивті идеологиядан қорғану үшін жоғары білім әрқашан жеткіліксіз. Осылайша, радикализмге ұшырау қалтаңыздың немесе дипломыңыздың толықтығына байланысты емес. Саралауды білмейтін, психологиялық тұрақтылығы жоқ адамға ешқандай білім көмектеспейді», - дейді сарапшылар.

Бостандыққа шыққан сотталғандардың қоғамға сәтті бейімделуі және қайталама діни радикалдануға ұшырамауы үшін олармен Нұр-Сұлтан қаласындағы Дін мәселелерін зерттеу орталығында түсіндірме жұмыстары, оның ішінде діни сауаттылығын арттыру мақсатында тұрақты түрде жүргізілуде.

Соңғы жылдары Қазақстанда экстремизм мәселесі өзекті болып отыр. Ғалымдар, саясаткерлер, қоғам қайраткерлері экстремизмге қарсы тұрудың түрлі жолдары мен әдістерін ұсынады. Алайда оның барлығын қабылдай беру де қателік.

Сарапшылардың айтуынша, радикалданудың бастапқы кезеңінен өткен діндарлар экстремистік және террористік ұйымдардың қатарына қосылуда. Ал пікірлестерін тапқанда жағдай қиындайды. Сондықтан діни радикализмнің бастапқы кезеңіне тап болған жандарды да арнайы оқытудан өткізген дұрыс болады. Әсіресе абақтыда отырған жандар үшін діни сауаттың жоғары болуы маңызды. Ұзақ уақыт бойы бір ілімге кеңінен беріліп, оны терең зерттеу мүмкіндіктері бар, дей-тұра ол зерттеулері өте зиянды теріс бағыттағы ақпараттарды беруі де мүмкін.

Дін саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыруда, конфессияаралық диалог пен келісімді нығайтуға ықпал етуде бұқаралық ақпарат құралдарының рөлі зор. Ал абақтыдағылар арасында оның маңызы тіпті жоғары. Орта және ұзақ мерзімді перспективада басқарудың алдында мемлекеттік органдармен, дәстүрлі діндер институттарымен және азаматтық қоғаммен бірлесіп, жастарды экстремистік ұйымдар қатарына тартуға жол бермеу міндеті тұр. Сотталушылар арасында діни сауаттылықты жоғарылату міндетін оңтайлы шешу жұмыстары да жасалуда.

Осындай жүйелі жұмыс қана діни экстремизмнің таралуына тиімді тосқауыл қоя алады. Сондықтан бүкіл қоғам өз мүддесін қорғап, азаматтардың санасы үшін «идеологиялық соғыста» біртұтас майдан болып әрекет етуі керек. Ол «майдан» бостандықта да, жазасын өтеуші жандар арасында да іске асуы міндетті.

Abai.kz