Мен жайлы...

 

Ерке едім..

Әлі де еркемін.

Кеудемді кеулейді көркем үн.

Талайды тәлкекке түсірген,

Тағдырды маңдайдан шертемін.

 

Назды едім..

Әлі де наздымын.

Арзанға арбалмас аз күнім.

Сыбызғы үн - самал жел, содан соң

Сырлас қып алғанмын жаз гүлін.

 

Аңғал ем..

Әлі де аңғалмын.

Өзгерте алмады заңдар мың.

Ақынды әулие екен деп,

Әуелде алданып қалғанмын.

 

Шүбәлі шындығым Хаққа әйгі,

Ақиқат арымды ақтайды.

Алалы-құлалы адамның,

Айыбы арқама батпайды.

 

Жылағым келсе егер күлемін,

Қуансам бұзылар реңім.

Әркімдер әлдене дегенмен,

Мен жайлы мен ғана білемін.

 

Өлеңді өзім деп ұғынды,

..Сезім - от, біресе суынды.

Алланың өзіне ғана аян,

Мен жайлы...

 

Ерке едім..

Әлі де еркемін.

Кеудемді кеулейді көркем үн.

Талайды тәлкекке түсірген,

Тағдырды маңдайдан шертемін.

 

Назды едім..

Әлі де наздымын.

Арзанға арбалмас аз күнім.

Сыбызғы үн - самал жел, содан соң

Сырлас қып алғанмын жаз гүлін.

 

Аңғал ем..

Әлі де аңғалмын.

Өзгерте алмады заңдар мың.

Ақынды әулие екен деп,

Әуелде алданып қалғанмын.

 

Шүбәлі шындығым Хаққа әйгі,

Ақиқат арымды ақтайды.

Алалы-құлалы адамның,

Айыбы арқама батпайды.

 

Жылағым келсе егер күлемін,

Қуансам бұзылар реңім.

Әркімдер әлдене дегенмен,

Мен жайлы мен ғана білемін.

 

Өлеңді өзім деп ұғынды,

..Сезім - от, біресе суынды.

Алланың өзіне ғана аян,

Әр әлем өзгеше туынды!

 

..Пендені періште етпейді,

Жаралсын ақылды боп мейлі.

Адамның бағасын беруге,

Адамның өресі жетпейді!

 

Мен сендікпін...

 

Аңсарым, аспаннан түс бері,

Мен жүрген шаһарға жақында.

..Қуаты басымдар күштеді,

Тағдырым алып жүр тақымға..

 

Сенделтіп.. сең соғып жүргенін,

Көкірек көзі бар көрмеді.

Сезімім сүйретіп сүлдерін,

Күндерім өте ме өлмелі?!

 

Көргеннің болар ма бәрі ұмыт,

..Мақұлық миықтан қарады..

Тірлікте тынысым тарылып,

Кеудемде күн сөніп барады.

 

Жалғанды барамын жақтырмай,

Әзірге серік қой жаныма ар.

Қабаған иттерге қаптырмай,

Кешікпей тезірек тауып ал..

 

Арысым - армансың ұғынғам,

Айналам көк мұздақ аппақ қар..

Мендегі жүрекке тығылған,

Кішкене жылуды сақтап қал.

 

Әдемі әлемді бар қылып,

Есердің есінде қалып кет.

Жанымды жанына жар қылып,

Ақ көйлек кигізіп алып кет

Мен сендікпін..

 

ҰМЫТШЫ МЕНІ

 

Шыбын жаныңды шырыл қақтырып нәресте,

Дегбіріңді алып, түсіп жүрмін бе тағы еске?

Көз қуанышың бола алмаймын деп, сөзімнің,

Ашығын айттым емес пе?

 

Байғазы атап.. Бағаңа сенің жетем деп,

Сезім мен сөзді шығындамашы бекер көп.

Кермені үзіп кете алмаймын ғой, бір жігіт,

Ғашық боп қалды екен деп.

 

Сенбеймін бізге арнайды десең аспан ән,

Елес ғұмырды ертерек сүріп тастағым.

Ханшайымым деп төңіректей берме түндікті,

Ханзадам менің басқа адам.

 

Тағдырым салды, көндігіп бірақ кетпедім,

Сен-сағым құштың, мен-сыңарыммен сертті едім.

Ықтиярды бұзып, ықыластының ығына,

Жығыла кетер деп пе едің?

 

Көлденең келіп, кес-кестей берме көкбестім,

Бұйырмаса егер бұйдалай алмас бақты ешкім.

Шарқ ұрып жүрсің.. өзің де білер шындықпен,

Келмей жүр ме екен беттескің?

 

Жүректің емес дегені болсын сананың,

Жауапсыз қалған сөндірші сезім алауын.

Сел болып ағып, сең бұзып қайта келсең де,

Жалғыз-ақ менің жауабым -

Ұмытшы мені!

 

Менің сырым - өлеңде!

 

Мен сыйлаған кітаптар,

Қаттаулы тұр сөреңде.

Сағындырсам.. жиі ақтар,

Менің сырым - өлеңде!

 

Өзекті жан емеспін,

..Кінәлайсын босқа сен.

Өмір деген елестің,

Өлең болған нұсқасы ем.

 

Жалт беретін ғұмырда,

Жарқ ететін - жасын жыр!

Құздан тартып тұғырға,

Бауырына басып жүр.

 

Жайым болды белгілі,

Жаннан сыңар таппасым.

..Елес еншім ендігі,

Күпірлікке жатпасын.

 

Таусылса да төзімің,

Мойындамай жүргенсің.

Жан сыздатар сезімің,

Ақылыңа күрмелсін.

 

Мен алыстап кеткем жоқ,

Қасыңдамын үнемі.

Жыр жазылған беттер боп,

Жаным өмір сүреді.

 

Мен сыйлаған кітаптар,

Қаттаулы тұр сөреңде.

Сағындырсам.. жиі ақтар,

Менің сырым - өлеңде!

 

АҢСАР

 

Сенің шерткенің домбыра,

Менің шеккенім шер ме екен?

Бір ғұмырды екі сорлыға,

Ортақ қып неге берді екен?

 

Сенің көңілің аспанда,

Менің өңірім - қара жер.

Аңсарың ауған асқарға,

Қош айтыспай-ақ бара бер.

 

Сен ұста бұлттың етегін,

Сүрлеуім менің.. мың сынақ.

Көрерге көніп кетермін,

Жүремін кімнен құн сұрап?

 

Күн боп шық алаң-елеңнен,

Жақсыға жоқ қой таласым.

Деліғұлылау.. дегенмен,

Желмен де табам жарасым.

 

Кетсең кет енді желікпе,

Көк болсын сенің тұрағың.

Сорымды сүйген кейіпте,

Сары бел болып тұрамын.

 

Жұлдыз өмір деп лайық,

Үздіге бермей бар енді.

Бұдан соң мекен қылайық,

Екеуміз екі әлемді.

 

Сенің көңілің аспанда,

Менің өңірім - қара жер.

Аңсарың ауған асқарға,

Қош айтыспай-ақ бара бер.

 

Өкінбе

 

Көніп келем

Көшкен шақта күн алға,

Уақыт сырғып мұңымды ілді мұнарға!

Жүрегіңде жанартау боп жарылсам,

Жанарыңнан бір тамшы жас шығарма!

 

Барсың.. Жоқсың.. бұлдыр-бұлдыр бірдеңе,

Қиялыңда ғажап өмір сүр деме.

Үлбіреген үмітімнің соңғысын,

Үп еткен жел үзіп кетсе

Үндеме!

 

Ілгері озған ілесе алмай нөпірге,

Дел-сал болсаң дүлей дауыл өтінде!

Өткен күннің өзекті өртер елесі,

Өміріңді өрт қып кетсе

Өкінбе!

 

Жылы жүрек жасқа оранды.. мұз дене,

Жақын жүріп жат боп кеттік біз неге?

Көк тәңірі қолын созып бір күні,

Көк әлемге алып кетсе

Іздеме!

 

Көндіктім..

 

Сүрінтті сынақ сан қырлы,

(..Жай сұрағыш жақынсың).

Түсінгің келсе тағдырды,

Таңдайыңа дәм татырсын.

 

Жанымның ар ед сүйгені,

Жетпедім.. несін жасырам?

Әзәзіл әлем биледі,

Айламды қалай асырам?!

 

Бақыт құшам деп қалайда,

Тоғышар көңіл топшылар?

Бақытсыздықтың алайда,

Себебі мүлде жоқ шығар?

 

Жығылған емен жолымнан,

..Парықты өзі пайымдар.

Оң жүрсем дағы оңымнан,

Туылмай қалған айым бар.

 

Жұмбағы көптеу жалғанда,

Мағыналы болар мендік мұң.

Баспақщыл.. басқа салғанға,

Көне беруге көндіктім.

 

Ата аманаты

 

Көтеремге қайсар жаның кекті ме ед?!

Екі ойыңның бола берді-ау, бірі мұң.

Ақынсымақ ардан безіп кетті деп,

Лағыл жырға лағнет айтпа, құлыным!

 

Ғазиз жанда ғазал жырдың асылы,

Құдыретті Қасым үнмен қайымдас.

Алақұйын айқайшының асыры,

Ақ өлеңге бола алмайды айырбас!

 

Сал-серінің астарлы ғой сыры әлі..

..Күн астында гүлсіз қалды көп қырат..

Пір тұтқаның асқарынан құлады,

Өлең шіркін, өліп кеткен жоқ бірақ!

 

Құм астында күңіренді құба бел,

Алақанда ақық өлең, ақырғы үн!

Алты алашқа әкелер деп мұрагер,

Қалқам, саған аманаттап жатырмын!

 

Мұқағали, Мағжан көшін табарсын,

Жүдә, жақсы Жүмекенге жолықсаң.

Еншіңді алып ескі жұртта қаларсың,

Қара өлеңнің киесінен қорықсаң!

 

Сабыр, сабыр сәл-сәл тағы төзім қыл,

Жанардағы отты өшірме, жарай ма?

Құнсыз ғұмыр құрықтаса өзің біл,

Жырсыз жаның жетімек қой алайда.

 

Күн секілді көктен ғана көрініп,

Ақ дидарлы айда болғың келеді!

Өр көңілдің өзегінде өріліп,

Өлең болып туылғансың себебі!

 

Жанашырың жарым ес боп жолықты,

Жұмыр басқа бақ секілді сор да сын.

Саналығы сабыр жолдас болыпты,

Ал, соқпағың сапарыңды оңдасын.

Бара ғой..

 

Дос бола алмаспыз..

 

Көктемде күлімдеп таң атпай,

Көңілім күпті боп кезді күз.

Ақылым арымды ағартпай,

Жүргенін сездіңіз.

 

Құшаққа ап, қойнына баспады,

Жанымды жатырқап желді күз.

Махаббат мұңға орап тастады,

Оны да көрдіңіз.

 

Бәрібір баз кешіп жүргенім,

Қуалай берсінші күзді күз.

Адаспай ақ жүргім келгенін,

Сіз ғана білдіңіз.

 

Дәт жетпей үмітті үрлеуге,

Екеуміз доспыз ғой дедіңіз.

Қысқа жіп келмеді күрмеуге,

Тірегім едіңіз.

 

Әуелде қалсам да иланып,

Өмірім.. Өлеңім құнарсыз.

Кеудеме сағым боп жиналып,

Тағылған тұмарсыз..

..Байқаған шығарсыз..

 

Сіз барсыз...

 

Жалқы жанымды жұбатамын деп,

Таңда тербейді өлең кеп!

Көктем көңілде бүр атамын деп,

Сізді іздей берем елеңдеп!

 

Әлдекімдердің айтақ ұлындай,

Өктем сөйлейді өресіз!

Қасіретімнің қайтарымындай,

Есіме түсе бересіз..

 

Етектен тартты.. етпейін күпір,

Фәни күн өтпес ызғарсыз..

Бақытым болып бұйырған шүкір,

Өлеңім.. және Сіз барсыз!

 

АЛДАНУ

 

Кімге өкпелеп, кімге кінә артасың?

Санды соғып, сабырыңды сарқасың!

Өзіңменен өзің қалып бір ауық,

Болмысыңнын сызып көрші картасын.

 

Бетке басып, айта бермей бекер сын,

Өз күнәсін әркім өзі көтерсін.

Ар алдында айыбым жок деп көрші,

Өзіңді өзің алдай алар ма екенсің?

 

Әз жаныңның жыр боп жүр ме қорғаны,

Сері сезім сайқалға еріп сорлады..

Адамдарды алдай салу тым оңай,

Өзіңді өзің сендіре алсаң болғаны.

 

Үр көңілден үзілсе де күдер шын,

Күңгірттенген көмескі ойға кім ерсін?

Жанның жары ары ғана екенін,

Өзіңді өзің тапқан күні білерсің.

 

Қасиетті құрбан қылған күні үшін,

Құмды құшқан көп көлшіктің бірісің.

Жігеріңді жасыптып ап.. күмілжіп,

Өз өзіңнен қашқан түрің құрысын!

 

Автор туралы: Салтанат Смағұлова 1982 жылы Қарағанды облысы, Ақтоғай ауданында дүниеге келген. Облыстық, республикалық жыр мүшәйраларының жүлдегері. Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік университетінде аға оқытушы болып қызмет атқарады.

"Абай-ақпарат"

Мен жайлы...

 

Ерке едім..

Әлі де еркемін.

Кеудемді кеулейді көркем үн.

Талайды тәлкекке түсірген,

Тағдырды маңдайдан шертемін.

 

Назды едім..

Әлі де наздымын.

Арзанға арбалмас аз күнім.

Сыбызғы үн - самал жел, содан соң

Сырлас қып алғанмын жаз гүлін.

 

Аңғал ем..

Әлі де аңғалмын.

Өзгерте алмады заңдар мың.

Ақынды әулие екен деп,

Әуелде алданып қалғанмын.

 

Шүбәлі шындығым Хаққа әйгі,

Ақиқат арымды ақтайды.

Алалы-құлалы адамның,

Айыбы арқама батпайды.

 

Жылағым келсе егер күлемін,

Қуансам бұзылар реңім.

Әркімдер әлдене дегенмен,

Мен жайлы мен ғана білемін.

 

Өлеңді өзім деп ұғынды,

..Сезім - от, біресе суынды.

Алланың өзіне ғана аян,

Мен жайлы...

 

Ерке едім..

Әлі де еркемін.

Кеудемді кеулейді көркем үн.

Талайды тәлкекке түсірген,

Тағдырды маңдайдан шертемін.

 

Назды едім..

Әлі де наздымын.

Арзанға арбалмас аз күнім.

Сыбызғы үн - самал жел, содан соң

Сырлас қып алғанмын жаз гүлін.

 

Аңғал ем..

Әлі де аңғалмын.

Өзгерте алмады заңдар мың.

Ақынды әулие екен деп,

Әуелде алданып қалғанмын.

 

Шүбәлі шындығым Хаққа әйгі,

Ақиқат арымды ақтайды.

Алалы-құлалы адамның,

Айыбы арқама батпайды.

 

Жылағым келсе егер күлемін,

Қуансам бұзылар реңім.

Әркімдер әлдене дегенмен,

Мен жайлы мен ғана білемін.

 

Өлеңді өзім деп ұғынды,

..Сезім - от, біресе суынды.

Алланың өзіне ғана аян,

Мен жайлы...

 

Ерке едім..

Әлі де еркемін.

Кеудемді кеулейді көркем үн.

Талайды тәлкекке түсірген,

Тағдырды маңдайдан шертемін.

 

Назды едім..

Әлі де наздымын.

Арзанға арбалмас аз күнім.

Сыбызғы үн - самал жел, содан соң

Сырлас қып алғанмын жаз гүлін.

 

Аңғал ем..

Әлі де аңғалмын.

Өзгерте алмады заңдар мың.

Ақынды әулие екен деп,

Әуелде алданып қалғанмын.

 

Шүбәлі шындығым Хаққа әйгі,

Ақиқат арымды ақтайды.

Алалы-құлалы адамның,

Айыбы арқама батпайды.

 

Жылағым келсе егер күлемін,

Қуансам бұзылар реңім.

Әркімдер әлдене дегенмен,

Мен жайлы мен ғана білемін.

 

Өлеңді өзім деп ұғынды,

..Сезім - от, біресе суынды.

Алланың өзіне ғана аян,

Әр әлем өзгеше туынды!

 

..Пендені періште етпейді,

Жаралсын ақылды боп мейлі.

Адамның бағасын беруге,

Адамның өресі жетпейді!

 

Мен сендікпін...

 

Аңсарым, аспаннан түс бері,

Мен жүрген шаһарға жақында.

..Қуаты басымдар күштеді,

Тағдырым алып жүр тақымға..

 

Сенделтіп.. сең соғып жүргенін,

Көкірек көзі бар көрмеді.

Сезімім сүйретіп сүлдерін,

Күндерім өте ме өлмелі?!

 

Көргеннің болар ма бәрі ұмыт,

..Мақұлық миықтан қарады..

Тірлікте тынысым тарылып,

Кеудемде күн сөніп барады.

 

Жалғанды барамын жақтырмай,

Әзірге серік қой жаныма ар.

Қабаған иттерге қаптырмай,

Кешікпей тезірек тауып ал..

 

Арысым - армансың ұғынғам,

Айналам көк мұздақ аппақ қар..

Мендегі жүрекке тығылған,

Кішкене жылуды сақтап қал.

 

Әдемі әлемді бар қылып,

Есердің есінде қалып кет.

Жанымды жанына жар қылып,

Ақ көйлек кигізіп алып кет

Мен сендікпін..

 

ҰМЫТШЫ МЕНІ

 

Шыбын жаныңды шырыл қақтырып нәресте,

Дегбіріңді алып, түсіп жүрмін бе тағы еске?

Көз қуанышың бола алмаймын деп, сөзімнің,

Ашығын айттым емес пе?

 

Байғазы атап.. Бағаңа сенің жетем деп,

Сезім мен сөзді шығындамашы бекер көп.

Кермені үзіп кете алмаймын ғой, бір жігіт,

Ғашық боп қалды екен деп.

 

Сенбеймін бізге арнайды десең аспан ән,

Елес ғұмырды ертерек сүріп тастағым.

Ханшайымым деп төңіректей берме түндікті,

Ханзадам менің басқа адам.

 

Тағдырым салды, көндігіп бірақ кетпедім,

Сен-сағым құштың, мен-сыңарыммен сертті едім.

Ықтиярды бұзып, ықыластының ығына,

Жығыла кетер деп пе едің?

 

Көлденең келіп, кес-кестей берме көкбестім,

Бұйырмаса егер бұйдалай алмас бақты ешкім.

Шарқ ұрып жүрсің.. өзің де білер шындықпен,

Келмей жүр ме екен беттескің?

 

Жүректің емес дегені болсын сананың,

Жауапсыз қалған сөндірші сезім алауын.

Сел болып ағып, сең бұзып қайта келсең де,

Жалғыз-ақ менің жауабым -

Ұмытшы мені!

 

Менің сырым - өлеңде!

 

Мен сыйлаған кітаптар,

Қаттаулы тұр сөреңде.

Сағындырсам.. жиі ақтар,

Менің сырым - өлеңде!

 

Өзекті жан емеспін,

..Кінәлайсын босқа сен.

Өмір деген елестің,

Өлең болған нұсқасы ем.

 

Жалт беретін ғұмырда,

Жарқ ететін - жасын жыр!

Құздан тартып тұғырға,

Бауырына басып жүр.

 

Жайым болды белгілі,

Жаннан сыңар таппасым.

..Елес еншім ендігі,

Күпірлікке жатпасын.

 

Таусылса да төзімің,

Мойындамай жүргенсің.

Жан сыздатар сезімің,

Ақылыңа күрмелсін.

 

Мен алыстап кеткем жоқ,

Қасыңдамын үнемі.

Жыр жазылған беттер боп,

Жаным өмір сүреді.

 

Мен сыйлаған кітаптар,

Қаттаулы тұр сөреңде.

Сағындырсам.. жиі ақтар,

Менің сырым - өлеңде!

 

АҢСАР

 

Сенің шерткенің домбыра,

Менің шеккенім шер ме екен?

Бір ғұмырды екі сорлыға,

Ортақ қып неге берді екен?

 

Сенің көңілің аспанда,

Менің өңірім - қара жер.

Аңсарың ауған асқарға,

Қош айтыспай-ақ бара бер.

 

Сен ұста бұлттың етегін,

Сүрлеуім менің.. мың сынақ.

Көрерге көніп кетермін,

Жүремін кімнен құн сұрап?

 

Күн боп шық алаң-елеңнен,

Жақсыға жоқ қой таласым.

Деліғұлылау.. дегенмен,

Желмен де табам жарасым.

 

Кетсең кет енді желікпе,

Көк болсын сенің тұрағың.

Сорымды сүйген кейіпте,

Сары бел болып тұрамын.

 

Жұлдыз өмір деп лайық,

Үздіге бермей бар енді.

Бұдан соң мекен қылайық,

Екеуміз екі әлемді.

 

Сенің көңілің аспанда,

Менің өңірім - қара жер.

Аңсарың ауған асқарға,

Қош айтыспай-ақ бара бер.

 

Өкінбе

 

Көніп келем

Көшкен шақта күн алға,

Уақыт сырғып мұңымды ілді мұнарға!

Жүрегіңде жанартау боп жарылсам,

Жанарыңнан бір тамшы жас шығарма!

 

Барсың.. Жоқсың.. бұлдыр-бұлдыр бірдеңе,

Қиялыңда ғажап өмір сүр деме.

Үлбіреген үмітімнің соңғысын,

Үп еткен жел үзіп кетсе

Үндеме!

 

Ілгері озған ілесе алмай нөпірге,

Дел-сал болсаң дүлей дауыл өтінде!

Өткен күннің өзекті өртер елесі,

Өміріңді өрт қып кетсе

Өкінбе!

 

Жылы жүрек жасқа оранды.. мұз дене,

Жақын жүріп жат боп кеттік біз неге?

Көк тәңірі қолын созып бір күні,

Көк әлемге алып кетсе

Іздеме!

 

Көндіктім..

 

Сүрінтті сынақ сан қырлы,

(..Жай сұрағыш жақынсың).

Түсінгің келсе тағдырды,

Таңдайыңа дәм татырсын.

 

Жанымның ар ед сүйгені,

Жетпедім.. несін жасырам?

Әзәзіл әлем биледі,

Айламды қалай асырам?!

 

Бақыт құшам деп қалайда,

Тоғышар көңіл топшылар?

Бақытсыздықтың алайда,

Себебі мүлде жоқ шығар?

 

Жығылған емен жолымнан,

..Парықты өзі пайымдар.

Оң жүрсем дағы оңымнан,

Туылмай қалған айым бар.

 

Жұмбағы көптеу жалғанда,

Мағыналы болар мендік мұң.

Баспақщыл.. басқа салғанға,

Көне беруге көндіктім.

 

Ата аманаты

 

Көтеремге қайсар жаның кекті ме ед?!

Екі ойыңның бола берді-ау, бірі мұң.

Ақынсымақ ардан безіп кетті деп,

Лағыл жырға лағнет айтпа, құлыным!

 

Ғазиз жанда ғазал жырдың асылы,

Құдыретті Қасым үнмен қайымдас.

Алақұйын айқайшының асыры,

Ақ өлеңге бола алмайды айырбас!

 

Сал-серінің астарлы ғой сыры әлі..

..Күн астында гүлсіз қалды көп қырат..

Пір тұтқаның асқарынан құлады,

Өлең шіркін, өліп кеткен жоқ бірақ!

 

Құм астында күңіренді құба бел,

Алақанда ақық өлең, ақырғы үн!

Алты алашқа әкелер деп мұрагер,

Қалқам, саған аманаттап жатырмын!

 

Мұқағали, Мағжан көшін табарсын,

Жүдә, жақсы Жүмекенге жолықсаң.

Еншіңді алып ескі жұртта қаларсың,

Қара өлеңнің киесінен қорықсаң!

 

Сабыр, сабыр сәл-сәл тағы төзім қыл,

Жанардағы отты өшірме, жарай ма?

Құнсыз ғұмыр құрықтаса өзің біл,

Жырсыз жаның жетімек қой алайда.

 

Күн секілді көктен ғана көрініп,

Ақ дидарлы айда болғың келеді!

Өр көңілдің өзегінде өріліп,

Өлең болып туылғансың себебі!

 

Жанашырың жарым ес боп жолықты,

Жұмыр басқа бақ секілді сор да сын.

Саналығы сабыр жолдас болыпты,

Ал, соқпағың сапарыңды оңдасын.

Бара ғой..

 

Дос бола алмаспыз..

 

Көктемде күлімдеп таң атпай,

Көңілім күпті боп кезді күз.

Ақылым арымды ағартпай,

Жүргенін сездіңіз.

 

Құшаққа ап, қойнына баспады,

Жанымды жатырқап желді күз.

Махаббат мұңға орап тастады,

Оны да көрдіңіз.

 

Бәрібір баз кешіп жүргенім,

Қуалай берсінші күзді күз.

Адаспай ақ жүргім келгенін,

Сіз ғана білдіңіз.

 

Дәт жетпей үмітті үрлеуге,

Екеуміз доспыз ғой дедіңіз.

Қысқа жіп келмеді күрмеуге,

Тірегім едіңіз.

 

Әуелде қалсам да иланып,

Өмірім.. Өлеңім құнарсыз.

Кеудеме сағым боп жиналып,

Тағылған тұмарсыз..

..Байқаған шығарсыз..

 

Сіз барсыз...

 

Жалқы жанымды жұбатамын деп,

Таңда тербейді өлең кеп!

Көктем көңілде бүр атамын деп,

Сізді іздей берем елеңдеп!

 

Әлдекімдердің айтақ ұлындай,

Өктем сөйлейді өресіз!

Қасіретімнің қайтарымындай,

Есіме түсе бересіз..

 

Етектен тартты.. етпейін күпір,

Фәни күн өтпес ызғарсыз..

Бақытым болып бұйырған шүкір,

Өлеңім.. және Сіз барсыз!

 

АЛДАНУ

 

Кімге өкпелеп, кімге кінә артасың?

Санды соғып, сабырыңды сарқасың!

Өзіңменен өзің қалып бір ауық,

Болмысыңнын сызып көрші картасын.

 

Бетке басып, айта бермей бекер сын,

Өз күнәсін әркім өзі көтерсін.

Ар алдында айыбым жок деп көрші,

Өзіңді өзің алдай алар ма екенсің?

 

Әз жаныңның жыр боп жүр ме қорғаны,

Сері сезім сайқалға еріп сорлады..

Адамдарды алдай салу тым оңай,

Өзіңді өзің сендіре алсаң болғаны.

 

Үр көңілден үзілсе де күдер шын,

Күңгірттенген көмескі ойға кім ерсін?

Жанның жары ары ғана екенін,

Өзіңді өзің тапқан күні білерсің.

 

Қасиетті құрбан қылған күні үшін,

Құмды құшқан көп көлшіктің бірісің.

Жігеріңді жасыптып ап.. күмілжіп,

Өз өзіңнен қашқан түрің құрысын!

 

Автор туралы: Салтанат Смағұлова 1982 жылы Қарағанды облысы, Ақтоғай ауданында дүниеге келген. Облыстық, республикалық жыр мүшәйраларының жүлдегері. Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік университетінде аға оқытушы болып қызмет атқарады.

"Абай-ақпарат"

Мен жайлы...

 

Ерке едім..

Әлі де еркемін.

Кеудемді кеулейді көркем үн.

Талайды тәлкекке түсірген,

Тағдырды маңдайдан шертемін.

 

Назды едім..

Әлі де наздымын.

Арзанға арбалмас аз күнім.

Сыбызғы үн - самал жел, содан соң

Сырлас қып алғанмын жаз гүлін.

 

Аңғал ем..

Әлі де аңғалмын.

Өзгерте алмады заңдар мың.

Ақынды әулие екен деп,

Әуелде алданып қалғанмын.

 

Шүбәлі шындығым Хаққа әйгі,

Ақиқат арымды ақтайды.

Алалы-құлалы адамның,

Айыбы арқама батпайды.

 

Жылағым келсе егер күлемін,

Қуансам бұзылар реңім.

Әркімдер әлдене дегенмен,

Мен жайлы мен ғана білемін.

 

Өлеңді өзім деп ұғынды,

..Сезім - от, біресе суынды.

Алланың өзіне ғана аян,

Әр әлем өзгеше туынды!

 

..Пендені періште етпейді,

Жаралсын ақылды боп мейлі.

Адамның бағасын беруге,

Адамның өресі жетпейді!

 

Мен сендікпін...

 

Аңсарым, аспаннан түс бері,

Мен жүрген шаһарға жақында.

..Қуаты басымдар күштеді,

Тағдырым алып жүр тақымға..

 

Сенделтіп.. сең соғып жүргенін,

Көкірек көзі бар көрмеді.

Сезімім сүйретіп сүлдерін,

Күндерім өте ме өлмелі?!

 

Көргеннің болар ма бәрі ұмыт,

..Мақұлық миықтан қарады..

Тірлікте тынысым тарылып,

Кеудемде күн сөніп барады.

 

Жалғанды барамын жақтырмай,

Әзірге серік қой жаныма ар.

Қабаған иттерге қаптырмай,

Кешікпей тезірек тауып ал..

 

Арысым - армансың ұғынғам,

Айналам көк мұздақ аппақ қар..

Мендегі жүрекке тығылған,

Кішкене жылуды сақтап қал.

 

Әдемі әлемді бар қылып,

Есердің есінде қалып кет.

Жанымды жанына жар қылып,

Ақ көйлек кигізіп алып кет

Мен сендікпін..

 

ҰМЫТШЫ МЕНІ

 

Шыбын жаныңды шырыл қақтырып нәресте,

Дегбіріңді алып, түсіп жүрмін бе тағы еске?

Көз қуанышың бола алмаймын деп, сөзімнің,

Ашығын айттым емес пе?

 

Байғазы атап.. Бағаңа сенің жетем деп,

Сезім мен сөзді шығындамашы бекер көп.

Кермені үзіп кете алмаймын ғой, бір жігіт,

Ғашық боп қалды екен деп.

 

Сенбеймін бізге арнайды десең аспан ән,

Елес ғұмырды ертерек сүріп тастағым.

Ханшайымым деп төңіректей берме түндікті,

Ханзадам менің басқа адам.

 

Тағдырым салды, көндігіп бірақ кетпедім,

Сен-сағым құштың, мен-сыңарыммен сертті едім.

Ықтиярды бұзып, ықыластының ығына,

Жығыла кетер деп пе едің?

 

Көлденең келіп, кес-кестей берме көкбестім,

Бұйырмаса егер бұйдалай алмас бақты ешкім.

Шарқ ұрып жүрсің.. өзің де білер шындықпен,

Келмей жүр ме екен беттескің?

 

Жүректің емес дегені болсын сананың,

Жауапсыз қалған сөндірші сезім алауын.

Сел болып ағып, сең бұзып қайта келсең де,

Жалғыз-ақ менің жауабым -

Ұмытшы мені!

 

Менің сырым - өлеңде!

 

Мен сыйлаған кітаптар,

Қаттаулы тұр сөреңде.

Сағындырсам.. жиі ақтар,

Менің сырым - өлеңде!

 

Өзекті жан емеспін,

..Кінәлайсын босқа сен.

Өмір деген елестің,

Өлең болған нұсқасы ем.

 

Жалт беретін ғұмырда,

Жарқ ететін - жасын жыр!

Құздан тартып тұғырға,

Бауырына басып жүр.

 

Жайым болды белгілі,

Жаннан сыңар таппасым.

..Елес еншім ендігі,

Күпірлікке жатпасын.

 

Таусылса да төзімің,

Мойындамай жүргенсің.

Жан сыздатар сезімің,

Ақылыңа күрмелсін.

 

Мен алыстап кеткем жоқ,

Қасыңдамын үнемі.

Жыр жазылған беттер боп,

Жаным өмір сүреді.

 

Мен сыйлаған кітаптар,

Қаттаулы тұр сөреңде.

Сағындырсам.. жиі ақтар,

Менің сырым - өлеңде!

 

АҢСАР

 

Сенің шерткенің домбыра,

Менің шеккенім шер ме екен?

Бір ғұмырды екі сорлыға,

Ортақ қып неге берді екен?

 

Сенің көңілің аспанда,

Менің өңірім - қара жер.

Аңсарың ауған асқарға,

Қош айтыспай-ақ бара бер.

 

Сен ұста бұлттың етегін,

Сүрлеуім менің.. мың сынақ.

Көрерге көніп кетермін,

Жүремін кімнен құн сұрап?

 

Күн боп шық алаң-елеңнен,

Жақсыға жоқ қой таласым.

Деліғұлылау.. дегенмен,

Желмен де табам жарасым.

 

Кетсең кет енді желікпе,

Көк болсын сенің тұрағың.

Сорымды сүйген кейіпте,

Сары бел болып тұрамын.

 

Жұлдыз өмір деп лайық,

Үздіге бермей бар енді.

Бұдан соң мекен қылайық,

Екеуміз екі әлемді.

 

Сенің көңілің аспанда,

Менің өңірім - қара жер.

Аңсарың ауған асқарға,

Қош айтыспай-ақ бара бер.

 

Өкінбе

 

Көніп келем

Көшкен шақта күн алға,

Уақыт сырғып мұңымды ілді мұнарға!

Жүрегіңде жанартау боп жарылсам,

Жанарыңнан бір тамшы жас шығарма!

 

Барсың.. Жоқсың.. бұлдыр-бұлдыр бірдеңе,

Қиялыңда ғажап өмір сүр деме.

Үлбіреген үмітімнің соңғысын,

Үп еткен жел үзіп кетсе

Үндеме!

 

Ілгері озған ілесе алмай нөпірге,

Дел-сал болсаң дүлей дауыл өтінде!

Өткен күннің өзекті өртер елесі,

Өміріңді өрт қып кетсе

Өкінбе!

 

Жылы жүрек жасқа оранды.. мұз дене,

Жақын жүріп жат боп кеттік біз неге?

Көк тәңірі қолын созып бір күні,

Көк әлемге алып кетсе

Іздеме!

 

Көндіктім..

 

Сүрінтті сынақ сан қырлы,

(..Жай сұрағыш жақынсың).

Түсінгің келсе тағдырды,

Таңдайыңа дәм татырсын.

 

Жанымның ар ед сүйгені,

Жетпедім.. несін жасырам?

Әзәзіл әлем биледі,

Айламды қалай асырам?!

 

Бақыт құшам деп қалайда,

Тоғышар көңіл топшылар?

Бақытсыздықтың алайда,

Себебі мүлде жоқ шығар?

 

Жығылған емен жолымнан,

..Парықты өзі пайымдар.

Оң жүрсем дағы оңымнан,

Туылмай қалған айым бар.

 

Жұмбағы көптеу жалғанда,

Мағыналы болар мендік мұң.

Баспақщыл.. басқа салғанға,

Көне беруге көндіктім.

 

Ата аманаты

 

Көтеремге қайсар жаның кекті ме ед?!

Екі ойыңның бола берді-ау, бірі мұң.

Ақынсымақ ардан безіп кетті деп,

Лағыл жырға лағнет айтпа, құлыным!

 

Ғазиз жанда ғазал жырдың асылы,

Құдыретті Қасым үнмен қайымдас.

Алақұйын айқайшының асыры,

Ақ өлеңге бола алмайды айырбас!

 

Сал-серінің астарлы ғой сыры әлі..

..Күн астында гүлсіз қалды көп қырат..

Пір тұтқаның асқарынан құлады,

Өлең шіркін, өліп кеткен жоқ бірақ!

 

Құм астында күңіренді құба бел,

Алақанда ақық өлең, ақырғы үн!

Алты алашқа әкелер деп мұрагер,

Қалқам, саған аманаттап жатырмын!

 

Мұқағали, Мағжан көшін табарсын,

Жүдә, жақсы Жүмекенге жолықсаң.

Еншіңді алып ескі жұртта қаларсың,

Қара өлеңнің киесінен қорықсаң!

 

Сабыр, сабыр сәл-сәл тағы төзім қыл,

Жанардағы отты өшірме, жарай ма?

Құнсыз ғұмыр құрықтаса өзің біл,

Жырсыз жаның жетімек қой алайда.

 

Күн секілді көктен ғана көрініп,

Ақ дидарлы айда болғың келеді!

Өр көңілдің өзегінде өріліп,

Өлең болып туылғансың себебі!

 

Жанашырың жарым ес боп жолықты,

Жұмыр басқа бақ секілді сор да сын.

Саналығы сабыр жолдас болыпты,

Ал, соқпағың сапарыңды оңдасын.

Бара ғой..

 

Дос бола алмаспыз..

 

Көктемде күлімдеп таң атпай,

Көңілім күпті боп кезді күз.

Ақылым арымды ағартпай,

Жүргенін сездіңіз.

 

Құшаққа ап, қойнына баспады,

Жанымды жатырқап желді күз.

Махаббат мұңға орап тастады,

Оны да көрдіңіз.

 

Бәрібір баз кешіп жүргенім,

Қуалай берсінші күзді күз.

Адаспай ақ жүргім келгенін,

Сіз ғана білдіңіз.

 

Дәт жетпей үмітті үрлеуге,

Екеуміз доспыз ғой дедіңіз.

Қысқа жіп келмеді күрмеуге,

Тірегім едіңіз.

 

Әуелде қалсам да иланып,

Өмірім.. Өлеңім құнарсыз.

Кеудеме сағым боп жиналып,

Тағылған тұмарсыз..

..Байқаған шығарсыз..

 

Сіз барсыз...

 

Жалқы жанымды жұбатамын деп,

Таңда тербейді өлең кеп!

Көктем көңілде бүр атамын деп,

Сізді іздей берем елеңдеп!

 

Әлдекімдердің айтақ ұлындай,

Өктем сөйлейді өресіз!

Қасіретімнің қайтарымындай,

Есіме түсе бересіз..

 

Етектен тартты.. етпейін күпір,

Фәни күн өтпес ызғарсыз..

Бақытым болып бұйырған шүкір,

Өлеңім.. және Сіз барсыз!

 

АЛДАНУ

 

Кімге өкпелеп, кімге кінә артасың?

Санды соғып, сабырыңды сарқасың!

Өзіңменен өзің қалып бір ауық,

Болмысыңнын сызып көрші картасын.

 

Бетке басып, айта бермей бекер сын,

Өз күнәсін әркім өзі көтерсін.

Ар алдында айыбым жок деп көрші,

Өзіңді өзің алдай алар ма екенсің?

 

Әз жаныңның жыр боп жүр ме қорғаны,

Сері сезім сайқалға еріп сорлады..

Адамдарды алдай салу тым оңай,

Өзіңді өзің сендіре алсаң болғаны.

 

Үр көңілден үзілсе де күдер шын,

Күңгірттенген көмескі ойға кім ерсін?

Жанның жары ары ғана екенін,

Өзіңді өзің тапқан күні білерсің.

 

Қасиетті құрбан қылған күні үшін,

Құмды құшқан көп көлшіктің бірісің.

Жігеріңді жасыптып ап.. күмілжіп,

Өз өзіңнен қашқан түрің құрысын!

 

Автор туралы: Салтанат Смағұлова 1982 жылы Қарағанды облысы, Ақтоғай ауданында дүниеге келген. Облыстық, республикалық жыр мүшәйраларының жүлдегері. Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік университетінде аға оқытушы болып қызмет атқарады.

"Абай-ақпарат"