Бейсен Ахметұлы. Министрліктер қыздардың тұрмысқа шығуына кедергі жасауда
«Қыздың жолы жіңішке» -деген аталы сөз бар. Базар шаруашылығы етек алып, жаһанданудың суық желі даласын торлаған Алаштың Астанасындағы қыздардың халы қандай? Ана бақытына жете алып жатыр ма? Міне, осы мәселені өз әлімше талқылап көрейін.
Астанда тұрмысқа шықпаған қыздар неге көп?
Астананың түрлі министрліктерінде істейтін қызметкерлердің 80 пайызы осы қара көз қыздарымыз. Өкініштісі, осы қыздардың 80 пайызы жасы жетіп тұрсада тұрмысқа шықпаған. Білімі мен тәрбиесі қатар осы қыздарымызың болашағына кім бас ауыртады? Бұған кім кінәлі?
Жансая (аты өзгертіліп алынды):
«Қыздың жолы жіңішке» -деген аталы сөз бар. Базар шаруашылығы етек алып, жаһанданудың суық желі даласын торлаған Алаштың Астанасындағы қыздардың халы қандай? Ана бақытына жете алып жатыр ма? Міне, осы мәселені өз әлімше талқылап көрейін.
Астанда тұрмысқа шықпаған қыздар неге көп?
Астананың түрлі министрліктерінде істейтін қызметкерлердің 80 пайызы осы қара көз қыздарымыз. Өкініштісі, осы қыздардың 80 пайызы жасы жетіп тұрсада тұрмысқа шықпаған. Білімі мен тәрбиесі қатар осы қыздарымызың болашағына кім бас ауыртады? Бұған кім кінәлі?
Жансая (аты өзгертіліп алынды):
- Мен Министрліктің мемлекеттік қызметкерлерге арналған жатақханасында тұрамын. Бұл жатақхананы «кәрі қыздар» жатақханасы деп атауға да болады, яғни, 80 пайзы тұрмысқа шықпаған әйелдер мен қыздар. Меніңше, олар мына себептерден тұрмысқа шыға алмауда: біреулері карьера қуған болуы мүмкін, деседе тұрмыс қиындығы солай істеуге мәжбүрлеуде. Ең алдымен министрліктердегі жалақы өте төмен, жұмыс шаш-етектен, әлеуметтік жағдай жасалмаған. Азғантай жалақымен үй алмақ тұр ғой, пәтер жалдауға шыдамай қаласыз. Ал жұмыстан кеш қайтатын біздер үшін жігіт табуды ойлауға шамада, уақытта жоқ. Жан бағу, жұмыстан шығып қалмау үшін бәрін құрбан етуге амалсыз барасың. Жас жеткенде жігіттер туралы шартыңда өседі екен, тіпті кей қыздар жұмыс карьерасын бұлдап жігіттерді көзге ілмей жатады. Ал жас өте бастағанда сол жалғыз басты тұрмысқа үйреніп қаласың.
Міне, жағдай осылай. Аят есімді досымның айтуынша бұл жатақханалардан орын алу да көп адамға бұйыра бермейді екен.
Қысқасы, біріншіден, карьера, екіншіден, жалақының аздығы; үшіншіден, пәтер алу жалғыз басты әйдер үшін қарастырылмаған, тіпті көп қыздарымыз жалғыз басты атануға намыстанады; төртінші, жұмыс ауыр, уақыт жоқ; бесіншіден, қатар жүрген кәрі қыздардың көптігінен сол тұрмысқа үйреніп қалады; алтыншыдан, өзін жоғары санайтын қыздар үшін жігітті ұнату қиын мәселе. Ең маңызды мәселе, мемлекеттік деңгейде бұл мәселе қарастырылмаған.
Жапония бұл мәселені ең ұтымды шешкен ел
Жапондар екінші дүниежүзлік соғыстан соң қарқынды даму басқышына өтті. Дәл осы кезде осы мәселе мемлекеттің маңызды проблемасына айналған болатын. Олар мемлекеттік бағдарлама жасай отырып, арнаулы агенттікер құрды және жеке агенттіктерді барынша қолдады. Тіпті «ана тәрбиелеу университеттерін» ашып, қоғамдың қалыпты тұрмыс дағдысына айналдырды. Жапонияның әр штаттарына дейін мұндай университеттер толып жатыр, тіпті мектеп бағдарламаларына дейін кіргізілген.
Рухани жақтан азғындай бастаған ұлттардың қыздары өзге ұлт өкілдеріне тұрмысқа шығуды арман етеді. Бұл мәселе Қытай, Корея, Ветнам, Тайланд сияқты елдерде қатты көрініс беруде.
Қытайлар да негрлерден қорқады немесе негрлер Америка елдерін басуда
Қытайлардың айтуынша, негрлердің ғұмыры қысқа,орташа 45 жас. Ақыл қуаты төмен - негірдікі - 60, Сары нәсілділердікі - 100, ақ нәсілділердікі -105. Үш негірдің бірінің түрмеге түскен кешірмесі бар, төрт еркегінің бірінің басқыншылық жасаған кешірмесі болады. Көбею қуаты өте жоғары және нәсілдік жеңімпаздығы тағы бар. 16 ақ нәсілдінің қаны бір негрді әрең жеңеді. Қытайда қазір 3 миллион негр бар, 2009 жылы 700 мың болса, тек Гуаңжоудың өзінде 300 мың негр бар, осылай көбейсе 2030 жылы 15 миллион, 2050 жылы 50 миллион, тағы араласпасымен 100 миллионға жетеді. Әрине, араласпаның бәрі негрге есеп. Осылайша 22 ғасырда Қытайды басып болады. Бұл заманда Америка негрге айналып болады, ақыр заман таяғанда қара қытай қаптайдының кері болады.
Негрлердің көз аясы тар, жігіттерінің армандары тек ғана ақ тәнді қызбен үйлену. АҚШ-та - 33% негр ерлері негр әйелмен үйленбейді, негзінен ақ тәнді әйелдерді алады, 33% негір қыздар бос қалады, әр бір 13-нші ақ нәсілді қыздың бірін негір алады, бұл үрдіс барған сайын өсуде.
Біздің де бір сенаторымыздың әдемі қызы Африканың жабайы негріне тұрмысқа шыққанын Астаналықтар жиіркене айтып жүр.
Кореяда әйел саудасы күнделікті тұрмыстың бір қажеті
Кореяда 40 пайыз қыздардың арманы батыс азаматтарына немесе бөтен ел азаматтарына тұрмысқа шығу. Кәріс қыздары өз ұлтының жігіттерін ұната бермейді. Бұл жаһандық үрдістен Шығыста тек Жапон елі ғана аман. Кәрістерде ауыл жігіттерінің жартысына таяуы әйелсіз қалады, соған сай арнаулы әйел саудасымен айналысатын агенттіктер көп, олар негізінен жас қыздар мен әйелдерді Ветнам, Тайланд сынды елдерден тасиды. Ол елдерде тұрмыс дәрежесі төмен, адам көп болғандығы себепті мұндай адам саудасы күнделікті дағдылы тұрмысқа айналған. Сіз ақшасын төлесеңіз болды ойлаған жастағы, ойлаған қызды әйел етіп ала аласыз.
Бізге қауып Қытайдан. Олар жезөкше қыздарға да зәру
Қытайдың 52% ер, 47% дан артығы әйел, шетелдікке кетіп жатқаны тіпті көп, Шаңхайдың өзінде 8 қытай қыздың бірі жаттық болады, сонда 40 милион қытай еркегі қайтеді? Әрине, бізге ауыз салады.
Қытайда жылына 1 миллионнан астам бала жоғалады. Ішкі қытайдың көп аудандарында бұл қалыпты тұрмысқа айнала бастады. Тіпті жас қыздарды ұрлап әкетіп, байлап әйел еткенін Қытай сайыттарынан жиі көресіз. Олар сол қыздарды 1-2 бала тапқан соң қалуға көнбесе не өлтіреді не қашып кетеді. Адамның көптігі мен тұрмыстың тақсыретінен олар үшін ақша табудың барлық жолы ашық. Тіпті балаларды дәрі үшін сатып та баюда. Ал бұған үкімет қауқарсыз. Сол себепті Қытайлар шетелге кетуді армандайды. Қытайлар мен негрлер үшін шетелге барып ақ тәнді немесе сары тәнді қыздармен үйленіп, сол жерде қалу - ең үлкен бақыт. Ол үшін оларға кезігетін қыздар атақты жезөкше болсада бәрібір, бала тапса болды. Қаншалық бодау берседе соған жетуге ұмтылады.
Жуықтан бері Қытайлар Қазақстанғада ағыла бастады. Тіпті олар тіл білмеседе осы жерде қалу үшін кез келген әйелмен үйленуге дайын екендіктерін ашық айтуда, тек Қытайға қайтпаудың жолы болса болды. Қытай, Кәріс сынды жан саны көп ұлттар үшін бұл қан алмастырып, ұлттың сапасын көтеретін, шетелге қоныс тебуіне көмектесетін пайдалы жағдай. Ал жан саны аз ұлттар үшін трагедияға жетелейтін, ассимилацияға ұрындыратын күрделі мәселе.
Астана қыздар диспансерін құру керек. Ол әсте Тоқал алуды заңдастыру емес
Бір ұлттың, әсіресе, жан саны аз ұлттың тағдыры сол ұлттың әйелдерінің қолында болады. Міне, бұл тарихтың дәлелі. Қаракөз қарындастарымыздың бағын ашып, бақытына жетуіне көмектесетін бір құзырлы органның болуы керек екенін жұрт айтып жүр. Заман талабына сай бағдарлама жасау керек.
Ал тоқал алуға келсек, ол байлар мен биліктегілердің ойыны. Тоқал алатындар ешқашан кәрі қызды тоқалдыққа алмайды, олар аузынан ана сүті кетпеген, аңқау қыздарды алдап қолдарына түсіреді. Тойымсыз нәпсіқұмарлық деген міне, осы.
Біріміздің әпкеміз, біріміздің қарындасымыз, біріміздің қызымыз болатын осы қаракөздеріміздің мәселесін Астанамыздан, министірліктерден бастап шешуіміз керек. Мәжіліс пен Сенатта көтеруіміз керек. Жапондар сияқты қаракөздерімізді жаһанданудың жаман құйынынан сақтап, таза да дұрыс тәсілмен ана бақытына ие болуына көмектесуіміз қажет.
Әр қазақ - әр қазақтың болашағына жауапкер, ағайын!
Abai.kz