Еліміздегі банктердің алаяқтық істерін жалғыз өзі әшкерелеп жүрген қоғам қайраткері Ермек Нарымбаев оқырман тарапынан келіп түскен сауалдарға толық жауап беріп отыр. Биліктің мемлекет мүддесін қорғау мәселесінде танытып келе жатқан жалтақтығынан бастап оппозицияның әлсіздігіне дейін сынға алған ол: «Егер мен банктердің алаяқтығынан алданған халыққа 1 млрд. теңге қайтарып алып берсем, халықтың маған деген сенімі артатын шығар. Сол кезде ел өзі сеніп, басқа шаруаларды тапсырар. Әйтпесе, халықтың атынан сөз айтуға, іс жасауға дәл қазір ешқандай құқым жоқ», - деп ағынан жарылады.

- Сендердің біздің орысшыл биліктен не айырмашылықтарың бар?

Еліміздегі банктердің алаяқтық істерін жалғыз өзі әшкерелеп жүрген қоғам қайраткері Ермек Нарымбаев оқырман тарапынан келіп түскен сауалдарға толық жауап беріп отыр. Биліктің мемлекет мүддесін қорғау мәселесінде танытып келе жатқан жалтақтығынан бастап оппозицияның әлсіздігіне дейін сынға алған ол: «Егер мен банктердің алаяқтығынан алданған халыққа 1 млрд. теңге қайтарып алып берсем, халықтың маған деген сенімі артатын шығар. Сол кезде ел өзі сеніп, басқа шаруаларды тапсырар. Әйтпесе, халықтың атынан сөз айтуға, іс жасауға дәл қазір ешқандай құқым жоқ», - деп ағынан жарылады.

- Сендердің біздің орысшыл биліктен не айырмашылықтарың бар?

- Менің ойышма, нағыз билік қазақтың, яғни, мемлекеттің мүдделерін қорғауы тиіс.Мәселен, «Байқоңырды» алайық. Ғарыш айлағын Қазақстан  Ресейге 150 мың долларға жалға беріп отыр. «Байқоңырдың» әлеуетімен, оның Ресейге, Ресейдің ғарыштық мүдделеріне беріп отырғанын есепке алсақ, 150 мың доллар – тиын. Егер билікте рухы бар, ұлтшыл адамдар отырса, «Байқоңыр» ғарыш айлағында істейтін қызметкерлердің арасына қазақ кадрларын көптеп енгізуді қолға алып, оны келісімге кіргізетін еді. Сөйтіп, шетелдерден ғарыш саласында оқып келген қазақ жастары уақыт өте келе, «Байқоңырдың» бүкіл жұмысын өз қолдарына алар еді. Сөйтіп, ғарыш айлағы қазақтікі болып шыға келер еді.

Ресейдің «Байқоңырды» жалға алғанына 20 жыл болды. Ғарыш айлағында істейтін 5 мың арнайы маман бар десек, соның ішінен 100 қазақ таба алмайсың. Қазақта Сталин болғанда осы уақытта ғарыш айлағында істейтін мамандардың елу пайызы қазақ болар еді.Міне, қазақты, қазақтың болашағын ойламайтын биліктің ісі.

Мысалы, совет өкіметінің тұсында тек бір саланың өзінде екі мыңға тарта зауыттар болды. Соның бәрі жабылды. Қазір Соколов-Сарыбай кен орнынан шығатын шикізат Ресей мен Қытайдың машина жасау өндірісіне кетіп жатыр. Ал, біз өзімізде бар зауыттарды жауып тындық. Бұл – үлкен қате. Тіпті қате деген сөздің өзі бұл мәселеге жеңілдеу болып кетеді. Сонда билік кімнің мүддесін қорғап отыр дейсіз? Әрине, Ресейдің немесе Қытайдың мүддесін ғана қорғап отыр. 20 жыл өтті. Совет өкіметі тұсында әртүрлі салада 74 өндіріс ошағы болған. Қазір билікте жас Қонаев отырған болса, сол 74 өндіріс заманауи технологиямен жабдықталып, саны өсіп 400-ге жетер еді.

Кезіндегі арнайы техникалық, ауылшарушылық, өндіріске қажетті мамандықтарды даярлайтын ПТУ, СПТУ-ларды жапты. Сол оқу орындарын жаппай,тегін білім беруді қазақ тіліне көшіріп, орыс тілінде ақылы білім алатын етіп жасаса, өзге ұлттар тегін білім үшін қазақша білім алуға көшіп, бұл өз кезегінде қазақ тілінің мәселесінде шешуге ықпал жасар еді. Өйткені, қазақ тілі білім беретін, ақша табатын құралға айналып, жұрт жаппай қазақ тілін үйренеді.

Шындығын айтқанда, біздің шенеуніктердің ешқайсысы қазақ мүддесі үшін күреспейді.

- «Каспий банктің» кредиттік карточкаларындағы несиелердің жасырын пайыздары туралы не айтасыз?

- Мәселен, «Каспий банк» несиені 26 пайызбен беріп жатырмыз дейді. Бірақ, шын мәнінде қанша пайыз жасырын өсім қосып отырғанын ешкім білмейді. Сол үшін  бізге көмек сұрап келіп жатқан  адамдардың істерін сотқа беріп жатырмыз. Себебі, сот істі қарамас бұрын судьядан несие туралы қаржылық-несиелік сараптама жасауды сұраймыз. Сараптамадан кейін жұртқа қанша пайыз деп жарнамалап, шындығында қанша пайыз жасырын қосып отырғандығы белгілі болады.

Мысалы, сен "Каспий банктен" несиелік карточка алдың делік. Ал, банк сенің атыңнанқаржылық оперциялар жасап, тағы да бірнеше несие рәсімдейді де, оның пайыздарын сенің мойныңа іледі. Сен мұның бірін де білмейсің. Сөйтіп, 26 пайыз емес, тіпті 150 пайыз үстеме төлеп жүргеніңді білмей де қаласың.

Адамдар банктің алдап отырғанын біледі. Бірақ, кімге арыз жазып, қалай дәлелдейтіндерін білмейді. Сосын үндемей жүреді береді. Ал, мен үндемей отыра алмадым: Фейсбук арқылы 36 адам жинап, құжаттарды, дәлелелдерді жинастырып, 17 беттен тұратын шағым арыз жазып істі сотқа бердім.

- Екінші сұрағым аты-шулы "Жилстройбанк" туралы. Үкімет банкке миллиардтап құйып жатыр. Ал ол банктегі депозит 3-4% көлемінде. Өспейтін пайыз. Салымшының қаражатын жылдар бойы айналдырып, өздері қарық болып жатқандай көрінеді бізге. Президент бір былықтың басын ғана ашты. Ал басқа былықтар "үлкен құпия" сияқты. Бір нәрсе айқын: бұл банкке қаражат салған салымшы кемінде 3 жылға ақшасын қайтып алмайды. Демек, оны сенімді түрде "қайта айналдыра" беруге болады. Осы жерде кілтипан бар сияқты. Бұл банк үкіметтің тегін ақшасын алып әбден "семірген". Өзге банкке барссаң, алдыңнан қызметкер өзі сәлем беріп шығады. Ал «Жилстройбанк» клиентті кедей туысқаны келгендей селсоқ қарсы алады. Соған қарағанда, олардың клиент жинауға құлқы жоқ болып көрінеді. Неге үкіметбасты оператор етіп осы банктіғанатаңдайды, басқабанктераралассаболмайма? Сізқалайойлайсыз?

Рахмет.

Серік Жолтай.

- Дәл қазір «Қазақстанның құрылыс жинақ банкі» туралы ешнәрсе айта алмаймын. Ол банкке қатысты несиелік құжаттарды қарамадық. Қазіргі кезде біз «Каспий», «Казком», «Хомбанк»-тің және ломбардтардың ісімен шұғылданып жатырмыз. Бұл істерге шамамен 6 айға жуық уақыт кетеді. Әрі осының бәрін жалғыз өзім істеп жатырмын. Көмекшілерім жоқ, заңгерлер де жоқ. Жақында бірнеше заңгер көмекке келсе, онда өзге банктердің ісін жеделдетіп бітірсек, «Қазақстанның құрылыс жинақ банкіне де» кезек келер еді. Әзірге ол банкке қатысты айтарым жоқ.

- Ермек, «Банктен абай бол!» ұйымын құрсақ, сіз басқарасыз ба?

- Жоқ. Менің ше, таза пайызбен берілетін болса, халыққа несие керек. Ол үшін заңға өзгертулер мен толықтырулар енгізілуі керек. Банкке кепіл берілсе, несиенің пайыздары да азаяды. Банктердің несиелік-қаржылық саясатына бәрібір өзгеріс жасау қажет. Шенеуніктер менен «Не жасауға болады?» деп сұраса, мен бәрін түсіндіріп айтып берер едім. Одан кейін олар заң қабылдап, оны банктер орындаса, онда халық та, Үкімет те алданбас еді.

- Ермек, сенің машинаңның өртенуі мен «Каспийбанкпен» арадағы даудың қатысы бар ма? Тексердің бе?

- Тексере алмадым. Детектив агенттігім жоқ. Бірақ, машинамды өртеп жіберу кімге керек болды? Не үшін? Мен тек қана банктермен жұмыс істеп жатырмын. Ал, банктер маған қарсы: «Альянс банк» – Жомарт Ертаев, «Каспий банк» – Михаил Ломтадзе . Менің басқа жауларым жоқ.

- Ермек мырза, Швейцарияға тартып тұрған Марченко Григорийге қатысты көзқарасың қандай? Олшындығындамықтықаржыгерме?

- Бәлкім, мықты қаржыгер шығар, бірақ, ол патриот емес. Әйтпесе, неге елді алдап отырған банктердің алаяқтығымен күресіп, тым құрығанда Президентке бірнеше мәрте кіріп, айтпады. Оның рухы жоқ. Содан кейін де түк білмегендей үндемей жүре береді. «Ой, осы қазақтар үшін көрінген банкпен алысып жүрем бе?» деп ойлап, қолын бір сілтеген болуы да мүмкін.

- Ереке, Ұлттық банк төрағасы Қайрат Келімбетов екінші деңгейдегі банктердің халыққа қызметін қоғамдық ұйымдар емес, Ұлттық банк бақылау жасауы керек деді. Келісесіңбе?

- Ұлттық банк екінші деңгейлі банктермен несие мәселесі бар адамдарға тек кеңес беру арқылы ғана көмектесуі мүмкін. Ал, сотта адамдардың  мүддесін кім қорғайды? Әрине, адвокаттар, қоғамдық ұйым өкілдері. Ұлттық банк адвокат жалдап бере ме? Бермейді. Егер мемлекет тарапынан адамдарға адвокат жалдап беретін болса, онда әңгіме басқа. Келімбетовтің сөзі – маған қарсы айтылып отыр. Менің халыққа көмектесіп, банктердің жасырын пайызын әшкерелеп, елдің ақшасын қайтарып беріп жүргенім Келімбетовке ұнамайтын шығар. Мейлі ұнамай-ақ қойсын. Мен бар болғаны, банктердің халықты қалай алдайтынын айтып, халықтың көзін аштым. Фейсбукте әр жазба сайын банктердің қалай алдайтынын түсіндіріп келемін.

Ал, егер Келімбетовтің менің ісіме, сөзіме қарсы айтары, аргументтері бар болса, ашық дебатқа шықсын. Мен дайынмын. Сол секілді кез келген банктің төрағасымен де ашық пікірталасқа шығуға әзірмін.

- Ермек бауырым, қадірлі қартымыз, аяулы Алдан аға туралы ұмытып бара жатқан сияқтымыз. Алдан Айымбетовтің "айқайын" мына жұртқа естіртіп тұру үшін не істеуге болады? "Казпарвда" қайдақазір?

- Тамара Сатыбалдиева апаймен бірігіп, «Казпарвда» газетінің төрт нөмірін шығардық. Кейін сот шешімі бойынша газет Алдан ағаның қыздарына өтті. Қыздары бірнеше рет шығарды. Мен білсем, қазір газет шықпайды. Шамасы, Айымбетовтың балаларына ондай газет керек емес сияқты. Өкінішке қарай, газетті қоғамдық ұйымдарға, ұлтшыл азаматтарға да берген жоқ.

- Ермек, сенің автобиографияңды қарап отырсам, сен коммунист әрі атеист екенсің. Бүгін елдің бәрі коммунистерге қарсы шығып, бәрі шетінен молда, сопы, уахббист, тақуа, діндар болып жатқанда атесит болып жүруден қауіптенбейсің бе?

- Иә, мен – коммунист әрі атеистпін. Әлбетте, қазақ тарихындағы совет билігі тұсында қазақ халқына қасақана қарсы жұмыс істеген, қырған, аштыққа ұшыратқан, зиялыларын атқан Голощекин және тағы басқа коммунисттер болды. Оны ешқашан жоққа шығарып, іс-әрекеттерін ақтап алуға болмайды. Бірақ, жақсы істерімен көрінген коммунисттер де болды ғой. Сәкен Сейфуллин, Амангелді Иманов. Тіпті Ахмет Байтұрсынов та коммунист болғанын көп адам біле бермейді. Шындығында, компартияның ішінде екі пракция болды: шовинистік және интернационалдық. Саяси билікке таласта шовинистер жеңіске жетті де, ұлттық мемлекеттердің бәрін құлатып, орыстандыру саясатын жүргізді. Соның кесірінен қазақ халқы да көптеген қиындықты бастан кешірді.

Мен – коммунист әрі атеист болудан қорықпаймын. Қазақ халқының болашағы социализмде деп ойлаймын. Бір ғана мысал, жердің асты-үстінің байлығын халыққа, мемлекет меншігіне қайтару коммунистердің идеясы ғой.

- Ермек, баяғы Бағыс оқиғасын еске алайықшы. Сол кезде не қалай болып еді өзі?

- Ол үлкен тарих қой. Бағысты бәрі де біледі. Мен ол кезде Президент әкімшілігіне қарайтынҚазақстанның стратегиялық зерттеу институтында ғылыми қызметкер болып жұмыс істейтінмін. Сол тұста Бағыс мәселесі бойынша жұмыс жасаған азаматтарға қолымнан келгенше көмектестім. Қазақ жерін Өзбекстанға беру керек деген әңгімеден соң, Президентке де қарсы шықтым. Сөйтіп, жұмыстан кеттім. Оппозицияға өттім. Сол кезде институтта істейтін Әзімбай Ғали бастаған тағы бірнеше адам жұмыстан шықты.

Батырхан Дәрімбет, Мақсұт Оразай сынды патриоттар Бағыс мәселесіне орай жақсы бастамалар көтерді. Ал, мен Қазақ-Өзбек шекарасында шиеленіскен жер дауына Алматыдағы бес оқу орнының студенттерін көтердім. Алматыда күн сайын акция, пикеттер жасадық. Ақыры, сол кездегі Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов мені қабылдады. Шекарадағы жер дауына қатысты құжаттарды, картаны бәрін көрсеттім. Мақсұт Оразай екеумізді шекара мәселесі жөніндегі мемлекеттік комиссияның құрамына кіргізді. Сөйтіп, комиссияда жұмыс істедік. Қанша күрессек те, қазақтың пұшпақтай жерін қорғап қала алмадық. Шекара маңындағы жер дауында Қазақстан билігі өзбектерге жерді беріп тынды.

- Абақтыда «зектермен» қарым-қатынасыңқалайболды? «Пахан зоналармен» сөйлесіп көрдің бе? «Пахан зоны» кім болды? Олардың ортасындағы тәртіп қандай?

- «Смотрящий» - Саид, «Положенец» - Аманчик болды. Екеуі де жас жігіттер. Мен екі лагерде отырдым. Екінші лагерь – Семейдегі қатаң тәртіптегі түрме. Онда Гера деген жігіт «Смотрящий» болды. Герамен қарым-қатынасымыз жақсы болды деп айта алмаймын. Себебі, мен 73 күн аштық жариялаған кезде Гера түрме әкімшілігіне көмектесті: түрмедегілердің ешбірі маған көмектеспеді, тіпті сәлем де бермеді. Сондықтан Гера сияқты «блотнойларды» түсінбеймін.

- Президент сайлауы бола қалса,түсетінойыңыз бар ма?

- Әзірге қандай да бір сайлауға түсетін ойым жоқ.

- Ермек, несиеге автомобиль алу барысында неше түрлі қитұрқылықтар бар деседі. Әуелі алуға келісім бересің, сосын келісім-шартқа отырып алған соң басқа қағаздар шыға бастайды екен. Сол компанияға сақтандыру, сол компания ғана бекіткен жерден майын ауысытру керек деген сияқты жасырын ақылы әрі қымбат талаптар көбейіп, аяғында пайызсыз көлігіңді 2 есе қылып қайтаруға тура келеді екен. Соны зерттеп, халыққа жарияласаңыздар.

- Дәл қазір қолымызда автомобильді несиеге берудің қандай жасырын пайыздары, қитұрқылары бар екенін дәлелдейтін құжаттар, сараптамалар жоқ. Бірақ, біз банктердің несие берудегі осы үлгісін зерттеп жатырмыз. Зерттеу дайын болған кезде міндетті түрде жариялаймыз.

- Банктен несие алып той жасайтын қазақтар туралы не айтасыз?

- Әрине, қарыз алып той жасау дұрыс емес. Бірақ, табысың мол болса және дәл сол сәтте ақша жетпей тұрса, несие алуға болады. Ал, айлығың – шайлығыңнан аспаса, несиеге жоламаған жөн. Себебі, табысың аз болса, несие төлеу өте қиын.

- Жарас Сейтнұрұлы тензофобия деген терминді қолданыпты. Қазақша айтсақ, ол жалтақтық, бағныштылық дегенге келеді екен. Тензофобия жайлаған елді кім көрінген басынып, әртүрлі талап қоя береді екен. Біз қазір сондай сорлы халде отырмыз. Билік біздің бұл жағдаймызды толеранттылық дейді. Толерантты деп еуропалықтар бұрын соқа сүйреткен өгізді айтқан екен. Сұрайын дегенім толерантты болып қала берген дұрыс па?

- Толеранттылық – икемділік. Бізге көп жағдайда конфликтіге бара беруге болмайды.  Билік мемлекет мүддесін жан-жақты әрі әр салада толық қорғай біліп, сол тұрғыдан жұмыс жүргізген жағдайдатолеранттылық жақсы. Ал егер билік әр елдің мүддесіне қарай иіліп, әркімнің көңілін табу үшін жұмыс жасаса, онда толеранттылықтың түкке де қажеті жоқ.

- «Ислам банк» жүйесі Қазақстанда болуы мүмкін бе?

- «Ислам банк» жүйесі Қазақстанда да болуы мүмкін екенін жоққа шығармаймын. Бірақ, «Ислам банкінің» несиелеу жүйесін түсінбеймін. Олар несиені пайызбен бермейді. Мәселен, 100 мың доллар береді делік. Сөйтіп, сенің ашқан бизнесіңе құрылтайшы ретінде кіреді. Егер бизнес пайда берсе, банк түскен табыстың 30 пайызын алады. Бизнес шығынға шықса, онда ақшаның 30 пайызын тастап кетеді. Бірақ, кез келген адам өз бизнесінің табысынан 30 пайыз банкке беруге келісе бермейді ғой. Демек, бұл жерде де бір қаржылық қитұрқылық бар ма деп ойлаймын.

- Кеден одағына көзқарасыңыз қандай?

- Егер бұл одақта Қазақстанның даусы Ресеймен бірдей болса және шешімдерді қабылдауда біздің елдің мүддесі толық қорғалатын болса, онда мен Кеден одағына қарсы емеспін. Ал, қазіргідей Ресей – 70, Қазақстан – 20 пайыз дауысқа ие болса, ондай одақтың керегі жоқ. Мейлі, қандай елмен одақтас болсақ та, дауыстар мен құқықтар тең дәрежеде болуы тиіс.

- Кеден одағының бізге тиімді және тиімсіз жағын ашып бере аласыз ба?

- Қазақстанда Ресейдегідей өнеркәсіп дамыған, саны жағынан Ресеймен шамалас болғанда ғана Кедендік одақтан бізге пайда болуы мүмкін. Ал, бізде өнеркәсіп жоқтың қасы ғой. Совет өкіметінен қалған өнеркәсіптердің бәрін жаптық. Демек, Кедендік одақтан Ресей ғана пайда көреді. Қазақстан тағы да тек шикізат көзі ретінде қызмет атқарады. Өйткені, Қазақстан ешқандай өнім шығармайды. Сондықтан, Кедендік одаққа қосылып, теңқұқықты дәрежеге жеткен жағдайдың өзінде Қазақстан кем дегенде 10-15 жылға тайм-аут алуы керек. Сөйтіп, өнеркәсіпті аяғынан тұрғызып, Ресейдің өнеркәсіптерімен тең дәрежеде тауар, сауда айналымын жасауға болады.

- Қазақтың ұлтшыл-патриоттарына қалай қарайсыз, өзіңді қолдамады деп көңіліңіз қалған жоқ па?

- Мен – ұлтшылмын. Патриотпын.  Мен сондай-ақ,  украиндерді, түркімендерді бәрін де бауырларым деп қараймын. Ұлшылдық деген тек қазақты ғана жақсы көріп, соған ғана жақсылық тілеу деген сөз емес. Қазіргі ұлтшылдарды екіге бөліп қарастыруға болады: ақылды ұлтшылдар, ақымақ ұлтшылдар. Ақылды ұлтшылар кез келген мәселені тереңнен, жан-жақты ойластырады. Ал, ақымақ ұлтшылдар: «Бізге тек қазақтар керек, қазақтан басқа ұлттардың қажеті жоқ» дейді. Мен бұған қосылмаймын. Түркияда «Яначарлар» деген бар. Олар түрік халқына кірген, сіңген өзге ұлт өкілдері. Түркияның бұрынғы замандағы патшалары, кейінгі президенттері оларға «Өз ісіңмен нағыз түрік екеніңді дәлелдесең, сен үшін бұл елде барлық жол ашық. Тіпті премьер-министрде боласың» деді. Міне, содан бастап, Түркиядағы өзге ұлттар түрікше үйреніп, Түркияға қызмет етіп, түріктерге сіңісіп кетті. Ал, сан жағынан алғанда Түркиядағы нағыз таза қанды түріктер өте аз. Түркияда 90 млн. түрік бар болса, соның жартысынан көбін «яначарлар» құрап отыр. Ресейде де сол сияқты. Таза орыстар аз. Бірақ, халықтың бәрі өзін орыс санайды, орысша сөйлейді. Қазақстанға да «яначарлар» керек. Мәселен, Герольд Белгер, Оксана Петерс, Максим Рожиндер «яначарлар».  «Өзге ұлт өкілдері қазаққа сіңісу арқылы қанды» бұзады дегеннің бәрі қате сөз.

«- Алға» партиясына және оның жетекшісі болған В.Козловқа деген позицияңыз қандай?

- Біріншіден, Козловқа қатысты әділ сот болды деп есептемеймін. Алқа билер қатысқан әділ сот өтіп, кінәсі нақты айғақтармен дәлелденбеді. Негізі қазіргі билік оппозицияның қоғамға, жүйеге қажеттілігін әлі түсінбеді. Себебі, билік жемқорлық жайлаған өте жаман жүйе қалыптастырды. Қазіргі таңда Президенттің өзі кімнің кім екенін ажыратудан, білуден қалды. Ал, оппозиция жарық сияқты. Қоғамның, саяси-экономикалық жағдайдың әр бұрышына түсіп, кімнің не істеп, ненің қалай жүріп жатқанын бақылай алады. Оппозицияға сондай мүмкіндік берілгенде, билікке де кімнің кім екенін және оның не істеп жүргенін, қандай реформаның қажеттігін білу, оны іске асыру оңайға түсер еді.

Оппозиция – халықтың адвокаты. Адвокаты болмаса, халықты кім қорғайды? Сондықтан оппозицияны түрмеге жаппай, онымен бір үстелдің басында отырып, сөйлесу керек.

- Банк мәселесімен айналысып жүр екенсіз, БТА банк туралы және оның бұрынғы басшысы Мұхтар Әбіләзовқа деген көзқарасыңызды білсек деп едік.

- Оппозиционер ретінде Әбіләзовты жақсы көремін. Жалпы, кез келген оппозициямен билік санасып, бірге жұмыс істеу қажет. Өзгеде банктер секілді БТА банкте жасырын пайыздармен пайда тапты. Банк басшысы болып тұрғанда Әбіләзовтың да солай жасағаны жасырын емес. Сондықтан банкир ретінде басқа банктердің басшыларынан артық емес деп ойлаймын.

- Сені Гүлжан Ерғалиева сияқты журналистер «үш әріптің» жіберген тыңшысы дейді. Сол сөз қаншалықты шындыққа сай келеді. Арандатып қазақтың жас баларын істі қылды дейді. Сен провакаторсың ба?

- Бәлкім, Гүлжан кейбір шенеуніктермен бір-екі рет кездескен шығар. Бірақ, бұл бар болғаны келіссөз ғана. Басқа ештеңе емес. Гүлжан шын патриот. Мен туралы талай сөз айтылды: «ҰҚК-нің жобасы, соның адамы». «Билік қолдайды екен» деген сықылды. Мұның бәрі жалған. Басқа айтарым жоқ.

- Саясатпен айналысуды қойып, таза заңдық кеңес беруге көшкенің рас па?

- Негізі саясаттан біраз уақытқа кетемін деп ойлағанмын. Алайда, жағдайдың өзі мені саясатқа қайта әкелді. Себебі, банк мәселесі – халықтың мәселе. Нағыз саясаттың көкесі.

«Альняс банкі» маған ақшамызды төле деп, істі сотқа жіберіпті. Мен сотта ол банктің жасырын пайыздарын әшкерелеп, жеңіп шықтым. Банк маған 3 милион теңге қайтарды. Бәрі осыдан басталды.

Қазіргі кезде мен тек қана банктердің ісімен айналысып жүрмін. Қолымда ешқандай ықпал ететін күш, билік жоқ. Егер мен банктердің алаяқтығынан алданған халыққа 1 млрд. теңге қайтарып алып берсем, халықтың маған деген сенімі артатын шығар. Сол кезде ел өзі сеніп, басқа шаруаларды тапсырар. Әйтпесе, халықтың атынан сөз айтуға, іс жасауға дәл қазір ешқандай құқым жоқ. Елге жеңістер жетпейді. Әрбір істе жеңістердің дәмін татса, ел күресуге болатынын түсінеді. Сол кезде өзгерістер басталуы мүмкін.

- Қазақстанның болашағын қалай елестетесің?

- Билік нағыз патриоттардың қолында болғанда, дамыған бес елдің қатарына кірер едік.

- Сенің кумирің кім және қандай кітапты жастығыңнын астына жастанып оқисың?

- Чабуа Амирэджибидің «Дата Туташхиа» тарихи романы. Кумирлерім – Ленин, Че Гевара, Уга Чавес.

- Бізде шынайы оппозиция бар дегенге сенесің бе? Жалпы оппозицияға қояр бағаңыз?

- Оппозиция әлсіз. Оның өз қателіктері бар. Оған билік те, ҰҚК де кінәлі емес. Оппозицияның өзі кінәлі. Және оппозицияда қазақ мүддесі, халықтың жағдайы дегенге әлі күнге дейін орыстілді және қазақтілді деп бөліп қарау бар. Оппозиция «Демократиялық Қазақстан» деген сөзді жиі айтады, ұрандап жатады. Бірақ, оппозицияның өз ішінде сол демократия жоқ. Бұл оппозицияның ең үлкен қателігі.

- Біздегі ұлттық идея қандай болу керек?

- Әрбір адамның Отаны, елі, мемлекеті, халқы үшін жаны ауыруы керек. Әр істі өз басына түскен жағдайдай қабылдап, өз ісіне қарағандай жауапкершілікпен қарау қажет. Менің ше, ұлттық идея дегеніміз – осы.

Соңы

Abai.kz