Ауғанстандағы ең ірі әскери нысан саналатын Баграм авиабазасы қайтадан халықаралық саясаттың назарына ілікті. АҚШ президенті Дональд Трамп базаны қайтаруды талап етсе, Талибан одан қатаң түрде бас тартты.

Сарапшылардың пікірінше, бұл дау тек әскери нысан емес, АҚШ пен Қытай арасындағы геосаяси бәсекенің айқын көрінісі.

Баграмның стратегиялық маңызы

Баграм әуе базасы Кабулдан 50 шақырым жерде орналасқан. Ол 20 жыл бойы АҚШ пен НАТО күштері үшін негізгі орталық болды. Әскери операциялар осы жерден басқарылды.

2021 жылы АҚШ әскері кеткен соң база Талибанның бақылауына өтті. Бұл оқиға тәуелсіздік символына айналды.

Трамптың мәлімдемесі: Қытайды тежеу жоспары

Дональд Трамп жуырда Баграмды қайтару жоспарын ашық жариялап:

Егер Ауғанстан базаны қайтармаса, салдары ауыр болады, – деді.

Оның айтуынша, база Қытайдың ядролық нысандарына жақын орналасқандықтан, Вашингтон үшін бұл аймақ ерекше маңызды.

Талибан не дейді?

Талибан АҚШ талабын бірден жоққа шығарды.

Ауғанстанның тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығы – басты құндылық. АҚШ күш қолданбай, бұрынғы келісімдерді сақтауға тиіс, – деді олар таратқан ресми мәлімдеме.

Ауғанстан СІМ өкілі Закир Джалали ауғандықтардың шетелдік әскерлерге төзбейтінін жеткізді.

Ауған халқы ешқашан өз жерінде шетелдік әскердің болуына төзген емес, - деді ол.

Геосаяси астар

Сарапшылар Баграм дауын бірнеше факторлармен байланыстырады. Олардың пікірінше:

• АҚШ мүддесі – Қытайға қарсы стратегиялық артықшылық.
• Талибан ұстанымы – билігін заңдастыру, егемендікті сақтау.
• Қытай факторы – базаның географиялық орналасуы Пекин үшін маңызды.
• Аймақтық саясат – Орталық Азия мен Таяу Шығыстағы тепе-теңдік.

Баграм авиабазасы төңірегіндегі тартыс – әскери нысаннан да кең тақырып. Бұл АҚШ пен Қытайдың геосаяси қақтығысының жаңа кезеңі әрі Талибан билігінің беріктігін сынайтын жағдай.

Егер Талибан өз ұстанымынан таймаса, АҚШ жоспары жүзеге аспайды. Бірақ Вашингтон да Баграмнан бас тартпайды. Бұл тақырып алдағы айларда да халықаралық саясаттың басты күн тәртібінде қала бермек.

Abai.kz