І

Басқаға қолдан берген бай мұрасын,

Ұлтымда өкініш пен қайғы басым.

Тайраңдап төрге озған талайына

Жіліктің ұстаттық-ау, майлы басын!

 

Қалайша күнгейімнен бұлт түремін?!

Ығысты көлеңкеге ұлттық реңім -

Қазақы қалпым жатыр аңғарылмай

Байырғы қонысымнан құтты менің.

 

Алашты шайқап өткен дауылы мың,

Әлемдік өркениет - ауыр ұғым...

Әз тарих парақтарын қалыңдатқан

Түтіні сиреп қалды ауылымның.

 

Шіркін-ай, қандай еді, қандай еді,

Қазақтың тас қаладан шалғай елі?!

Тарпаңға жер тарпытып жүретұғын

Шетінен сертке берік, нардай ері.

 

Сындымыз қазір түгел ез боп кеткен,

Намыстан шын булыққан кез жоқ тіптен!

Қаралы мың сегіз жүз жетпіс тоғыз -

Өлген жыл соңғы тарпаң...

Лезде-оу, нүктең!

 

Тырыстық күрт құруын елемеуге,

Шорланды бүкпе шерлі шемен кеуде.

Мақұрым болар еді мұқым халық,

Алмазов Борис «погиб...» демегенде.

 

Бұқпам-ау, бұл неғылған шыдамдылық?

Көз алдын ала бердің тұман қылып.

Тағы бір кереметім кетті сиреп,

Қуантқан түз тағысын қыран іліп.

 

Қай сайтан түртіп тегі, демін сапты?

Өр құспен бөліспедік ен ынсапты.

Е деп қой, ел бойынша елеусіздеу

І

Басқаға қолдан берген бай мұрасын,

Ұлтымда өкініш пен қайғы басым.

Тайраңдап төрге озған талайына

Жіліктің ұстаттық-ау, майлы басын!

 

Қалайша күнгейімнен бұлт түремін?!

Ығысты көлеңкеге ұлттық реңім -

Қазақы қалпым жатыр аңғарылмай

Байырғы қонысымнан құтты менің.

 

Алашты шайқап өткен дауылы мың,

Әлемдік өркениет - ауыр ұғым...

Әз тарих парақтарын қалыңдатқан

Түтіні сиреп қалды ауылымның.

 

Шіркін-ай, қандай еді, қандай еді,

Қазақтың тас қаладан шалғай елі?!

Тарпаңға жер тарпытып жүретұғын

Шетінен сертке берік, нардай ері.

 

Сындымыз қазір түгел ез боп кеткен,

Намыстан шын булыққан кез жоқ тіптен!

Қаралы мың сегіз жүз жетпіс тоғыз -

Өлген жыл соңғы тарпаң...

Лезде-оу, нүктең!

 

Тырыстық күрт құруын елемеуге,

Шорланды бүкпе шерлі шемен кеуде.

Мақұрым болар еді мұқым халық,

Алмазов Борис «погиб...» демегенде.

 

Бұқпам-ау, бұл неғылған шыдамдылық?

Көз алдын ала бердің тұман қылып.

Тағы бір кереметім кетті сиреп,

Қуантқан түз тағысын қыран іліп.

 

Қай сайтан түртіп тегі, демін сапты?

Өр құспен бөліспедік ен ынсапты.

Е деп қой, ел бойынша елеусіздеу

Құсбегі қалған екен елу шақты.

 

Арқада қадірленген бұрын анық,

Саяттың өрісі тар, құны - ғаріп.

Аң-құсты шіл қиындай қорғасынмен

Жайраттық айдалада тұрып алып.

 

Иә, солай, еңбегіңнің құны кетіп,

Кеңіді кеңістікте ұлы кетік:

Оп-оңай винтовкамен ата салдық,

Бөріні мәшинемен қуып жетіп.

 

Дегенмен көліктерді бөгер сілем,

Төніп кеп тікұшақпен төбесінен,

Қопадан шығара сап, шығындаған

Тоғайдың қабан деген төресі кем.

 

Ителгі, тұйғын, лашын, сұңқарменен

Шыққан ер дабылдатып, сұлтаным ең...

Қаз, ұлар, қырғауыл, құр, дуадақты

Сен емес, өңкей атқыш құрта берген!

 

Құсқа құс сала білер өнеріңді,

Тұтпады батысшылдау өрен үлгі.

Бабаның көзі дерлік балақбауды

Ұлың өз бөлмесінен бөлек ілді.

 

Емеспіз енді жүйрік атқа зәру.

Мылтықтан табылмады асқан қару.

Көнекөз шал-шауқанға ғана міндет

Жымдарға тұзақ құрып, қақпан салу.

 

Жіберді сөйтіп кәрің, жасың ағат,

Оу, қазақ, сауапты ой басыңа қат!..

Бапсыз-ақ түлкі шалар тазыларың

Мөлейді балкондарға асылып ап.

 

Жырыммен құндақтап...

Еһ, өбектедім!

Артпассың бұл ауызша көмекке мін...

Мұжықтың қос қабатты үйі маңын

Күзетті бөрібасар төбеттерің.

 

Жә, жетер!..

Менен ұлттық ұстынды күт!

Кезеймін намысымды ұшқын жыр қып.

Ант ұрсын, ит жүгіртіп, құс салудың

Тарихын тәмамдасам үш мың жылдық!

 

ІІ

Саятқа аңшылардың азы бекем,

Даламның аң құтылмас жазығы кең.

Әлемде жүз он алты түрлі ит бар,

Ең ұшқыр - менің құмай тазым екен!

 

Ал төбет жекпе-жекке шын шыдайды,

Құлатпай қабанды да, тыншымайды.

Бөрімен бетпе-бет кеп қалған сәтте,

Барақтар бұтын қысып, қыңсылайды.

 

Мойындап осылардың екеуін де,

Дерің рас қасиетін тете мүлде.

Сөлпиткің келмес басқа туысындай,

Қалалық ақсаусақтың жетегінде.

 

Қазағым, сыр толқытсын жаршың оңнан!..

Тазысы арлан алса, аңшы - қорған:

Жылқыға қалыңмалдық айырбастап,

Иелік етпек жанға қарсы болған.

 

Жаратқан өзін берген хас киенің,

Мен саған ұлттық рухпен басты иемін,

Төренің ақ ордасын үйшік етіп,

Керіліп төрде жатқан ақсүйегім!

 

Ақсүйек?..

Неге сыртқа тептім оны?!

Бүгінде қашып отыр беттің өңі.

Баяғы үркіншілік жылдарында

Байлармен арғы бетке кетті көбі.

 

Қалғанын сары табан әбден илеп,

Бір уақ танытпады мәдени кеп.

Індетті қадағалау сылтауымен

Сау итті ата берді әдейілеп.

 

Түсті де тік еңсемді тұралата,

Майданда қылмақ болды-ау, сірә, қапа!?

Немістің танктерін жару үшін

Байлады төбеттерге граната.

 

Қинайды кеткен кегім Кеңестегі.

Ұлыңның кеш пе, қазір егескені?

Меншікті қырық шақты тұқым иттен

Қалған сол екі-ақ түрі емес пе еді...

 

Әлде сен, жұртым, мені күндеймісің?

Ілінсе жазықтымын тілге кей сын...

Ресейдің ұлттық иттер санатына

Төбетті қосып алды.

Білмеймісің?

 

Қадірін сезбей әлі таза бақтың,

Келеміз бұйырғанды жазалап тым.

Жеріне тұяғын бір тигізбедік

Аштықта Қытай асқан қазанаттың.

 

Жиендік іргетасы ерсі бекіп,

Көкпарды қырғыз отыр меншік етіп.

Қойғаның бәрінен де ұят болды,

Қымызды немістерге еншілетіп!

 

Өз-акаң, малының жоқ ақадалы,

Күресті иемдене жатар әлі...

Бабамнан қалыптасқан құсбегілік -

«Шейхтың хоббиы» деп аталады.

 

Шашылдық екенмін деп дархан халық,

Тұр міне, алда сағым, арқамда құт:

Құлпыртты қыран, сұңқар құсты араб,

Маржан мен томағаға гауһар тағып.

 

Құшағын сәлделіге қалған жайып,

Таққам жоқ қандастарға жалған айып.

Кейіннен құсбегілік өнеріңе

Алса да сертификат, таңданбайық!

 

Қалпыңды дәрменсіз ел, қоштадым ал!..

Салтыңа қызықты ма, босқа бұлар?

Испандар жүз алпыстай бүркіт бақса,

Өзінде Бельгияның тоқсаны бар.

 

Деректер бүгінгі ғой. Өсер ертең!

Басқаның бастан бағы көшер деп пе ең?!

Дарақы болмысыңнан түк пайда жоқ,

Жосықсыз «менікі» деп бөсе кеткен!

 

Жалғасын оқу...