ەركەعالي بەيسەنوۆ. قايران، قۇندىلىق!.. (دەرەكتى پوەما)
ءى
باسقاعا قولدان بەرگەن باي مۇراسىن،
ۇلتىمدا وكىنىش پەن قايعى باسىم.
تايراڭداپ تورگە وزعان تالايىنا
جىلىكتىڭ ۇستاتتىق-اۋ، مايلى باسىن!
قالايشا كۇنگەيىمنەن بۇلت تۇرەمىن؟!
ىعىستى كولەڭكەگە ۇلتتىق رەڭىم -
قازاقى قالپىم جاتىر اڭعارىلماي
بايىرعى قونىسىمنان قۇتتى مەنىڭ.
الاشتى شايقاپ وتكەن داۋىلى مىڭ،
الەمدىك وركەنيەت - اۋىر ۇعىم...
ءاز تاريح پاراقتارىن قالىڭداتقان
ءتۇتىنى سيرەپ قالدى اۋىلىمنىڭ.
شىركىن-اي، قانداي ەدى، قانداي ەدى،
قازاقتىڭ تاس قالادان شالعاي ەلى؟!
تارپاڭعا جەر تارپىتىپ جۇرەتۇعىن
شەتىنەن سەرتكە بەرىك، نارداي ەرى.
سىندىمىز قازىر تۇگەل ەز بوپ كەتكەن،
نامىستان شىن بۋلىققان كەز جوق تىپتەن!
قارالى مىڭ سەگىز ءجۇز جەتپىس توعىز -
ولگەن جىل سوڭعى تارپاڭ...
لەزدە-وۋ، نۇكتەڭ!
تىرىستىق كۇرت قۇرۋىن ەلەمەۋگە،
شورلاندى بۇكپە شەرلى شەمەن كەۋدە.
ماقۇرىم بولار ەدى مۇقىم حالىق،
المازوۆ بوريس «پوگيب...» دەمەگەندە.
بۇقپام-اۋ، بۇل نەعىلعان شىدامدىلىق؟
كوز الدىن الا بەردىڭ تۇمان قىلىپ.
تاعى ءبىر كەرەمەتىم كەتتى سيرەپ،
قۋانتقان ءتۇز تاعىسىن قىران ءىلىپ.
قاي سايتان ءتۇرتىپ تەگى، دەمىن ساپتى؟
ءور قۇسپەن بولىسپەدىك ەن ىنساپتى.
ە دەپ قوي، ەل بويىنشا ەلەۋسىزدەۋ
ءى
باسقاعا قولدان بەرگەن باي مۇراسىن،
ۇلتىمدا وكىنىش پەن قايعى باسىم.
تايراڭداپ تورگە وزعان تالايىنا
جىلىكتىڭ ۇستاتتىق-اۋ، مايلى باسىن!
قالايشا كۇنگەيىمنەن بۇلت تۇرەمىن؟!
ىعىستى كولەڭكەگە ۇلتتىق رەڭىم -
قازاقى قالپىم جاتىر اڭعارىلماي
بايىرعى قونىسىمنان قۇتتى مەنىڭ.
الاشتى شايقاپ وتكەن داۋىلى مىڭ،
الەمدىك وركەنيەت - اۋىر ۇعىم...
ءاز تاريح پاراقتارىن قالىڭداتقان
ءتۇتىنى سيرەپ قالدى اۋىلىمنىڭ.
شىركىن-اي، قانداي ەدى، قانداي ەدى،
قازاقتىڭ تاس قالادان شالعاي ەلى؟!
تارپاڭعا جەر تارپىتىپ جۇرەتۇعىن
شەتىنەن سەرتكە بەرىك، نارداي ەرى.
سىندىمىز قازىر تۇگەل ەز بوپ كەتكەن،
نامىستان شىن بۋلىققان كەز جوق تىپتەن!
قارالى مىڭ سەگىز ءجۇز جەتپىس توعىز -
ولگەن جىل سوڭعى تارپاڭ...
لەزدە-وۋ، نۇكتەڭ!
تىرىستىق كۇرت قۇرۋىن ەلەمەۋگە،
شورلاندى بۇكپە شەرلى شەمەن كەۋدە.
ماقۇرىم بولار ەدى مۇقىم حالىق،
المازوۆ بوريس «پوگيب...» دەمەگەندە.
بۇقپام-اۋ، بۇل نەعىلعان شىدامدىلىق؟
كوز الدىن الا بەردىڭ تۇمان قىلىپ.
تاعى ءبىر كەرەمەتىم كەتتى سيرەپ،
قۋانتقان ءتۇز تاعىسىن قىران ءىلىپ.
قاي سايتان ءتۇرتىپ تەگى، دەمىن ساپتى؟
ءور قۇسپەن بولىسپەدىك ەن ىنساپتى.
ە دەپ قوي، ەل بويىنشا ەلەۋسىزدەۋ
قۇسبەگى قالعان ەكەن ەلۋ شاقتى.
ارقادا قادىرلەنگەن بۇرىن انىق،
ساياتتىڭ ءورىسى تار، قۇنى - عارىپ.
اڭ-قۇستى ءشىل قيىنداي قورعاسىنمەن
جايراتتىق ايدالادا تۇرىپ الىپ.
ءيا، سولاي، ەڭبەگىڭنىڭ قۇنى كەتىپ،
كەڭىدى كەڭىستىكتە ۇلى كەتىك:
وپ-وڭاي ۆينتوۆكامەن اتا سالدىق،
ءبورىنى ماشينەمەن قۋىپ جەتىپ.
دەگەنمەن كولىكتەردى بوگەر سىلەم،
ءتونىپ كەپ تىكۇشاقپەن توبەسىنەن،
قوپادان شىعارا ساپ، شىعىنداعان
توعايدىڭ قابان دەگەن تورەسى كەم.
يتەلگى، تۇيعىن، لاشىن، سۇڭقارمەنەن
شىققان ەر دابىلداتىپ، سۇلتانىم ەڭ...
قاز، ۇلار، قىرعاۋىل، قۇر، دۋاداقتى
سەن ەمەس، وڭكەي اتقىش قۇرتا بەرگەن!
قۇسقا قۇس سالا بىلەر ونەرىڭدى،
تۇتپادى باتىسشىلداۋ ورەن ۇلگى.
بابانىڭ كوزى دەرلىك بالاقباۋدى
ۇلىڭ ءوز بولمەسىنەن بولەك ءىلدى.
ەمەسپىز ەندى جۇيرىك اتقا ءزارۋ.
مىلتىقتان تابىلمادى اسقان قارۋ.
كونەكوز شال-شاۋقانعا عانا مىندەت
جىمدارعا تۇزاق قۇرىپ، قاقپان سالۋ.
جىبەردى ءسويتىپ كارىڭ، جاسىڭ اعات،
وۋ، قازاق، ساۋاپتى وي باسىڭا قات!..
باپسىز-اق تۇلكى شالار تازىلارىڭ
مولەيدى بالكوندارعا اسىلىپ اپ.
جىرىممەن قۇنداقتاپ...
ەھ، وبەكتەدىم!
ارتپاسسىڭ بۇل اۋىزشا كومەككە ءمىن...
مۇجىقتىڭ قوس قاباتتى ءۇيى ماڭىن
كۇزەتتى ءبورىباسار توبەتتەرىڭ.
ءجا، جەتەر!..
مەنەن ۇلتتىق ۇستىندى كۇت!
كەزەيمىن نامىسىمدى ۇشقىن جىر قىپ.
انت ۇرسىن، يت جۇگىرتىپ، قۇس سالۋدىڭ
تاريحىن ءتامامداسام ءۇش مىڭ جىلدىق!
ءىى
ساياتقا اڭشىلاردىڭ ازى بەكەم،
دالامنىڭ اڭ قۇتىلماس جازىعى كەڭ.
الەمدە ءجۇز ون التى ءتۇرلى يت بار،
ەڭ ۇشقىر - مەنىڭ قۇماي تازىم ەكەن!
ال توبەت جەكپە-جەككە شىن شىدايدى،
قۇلاتپاي قاباندى دا، تىنشىمايدى.
بورىمەن بەتپە-بەت كەپ قالعان ساتتە،
باراقتار بۇتىن قىسىپ، قىڭسىلايدى.
مويىنداپ وسىلاردىڭ ەكەۋىن دە،
دەرىڭ راس قاسيەتىن تەتە مۇلدە.
سولپيتكىڭ كەلمەس باسقا تۋىسىنداي،
قالالىق اقساۋساقتىڭ جەتەگىندە.
قازاعىم، سىر تولقىتسىن جارشىڭ وڭنان!..
تازىسى ارلان السا، اڭشى - قورعان:
جىلقىعا قالىڭمالدىق ايىرباستاپ،
يەلىك ەتپەك جانعا قارسى بولعان.
جاراتقان ءوزىن بەرگەن حاس كيەنىڭ،
مەن ساعان ۇلتتىق رۋحپەن باستى يەمىن،
تورەنىڭ اق ورداسىن ۇيشىك ەتىپ،
كەرىلىپ توردە جاتقان اقسۇيەگىم!
اقسۇيەك؟..
نەگە سىرتقا تەپتىم ونى؟!
بۇگىندە قاشىپ وتىر بەتتىڭ ءوڭى.
باياعى ۇركىنشىلىك جىلدارىندا
بايلارمەن ارعى بەتكە كەتتى كوبى.
قالعانىن سارى تابان ابدەن يلەپ،
ءبىر ۋاق تانىتپادى مادەني كەپ.
ىندەتتى قاداعالاۋ سىلتاۋىمەن
ساۋ ءيتتى اتا بەردى ادەيىلەپ.
ءتۇستى دە تىك ەڭسەمدى تۇرالاتا،
مايداندا قىلماق بولدى-اۋ، ءسىرا، قاپا!؟
نەمىستىڭ تانكتەرىن جارۋ ءۇشىن
بايلادى توبەتتەرگە گراناتا.
قينايدى كەتكەن كەگىم كەڭەستەگى.
ۇلىڭنىڭ كەش پە، قازىر ەگەسكەنى؟
مەنشىكتى قىرىق شاقتى تۇقىم يتتەن
قالعان سول ەكى-اق ءتۇرى ەمەس پە ەدى...
الدە سەن، جۇرتىم، مەنى كۇندەيمىسىڭ؟
ىلىنسە جازىقتىمىن تىلگە كەي سىن...
رەسەيدىڭ ۇلتتىق يتتەر ساناتىنا
توبەتتى قوسىپ الدى.
بىلمەيمىسىڭ؟
قادىرىن سەزبەي ءالى تازا باقتىڭ،
كەلەمىز بۇيىرعاندى جازالاپ تىم.
جەرىنە تۇياعىن ءبىر تيگىزبەدىك
اشتىقتا قىتاي اسقان قازاناتتىڭ.
جيەندىك ىرگەتاسى ەرسى بەكىپ،
كوكپاردى قىرعىز وتىر مەنشىك ەتىپ.
قويعانىڭ بارىنەن دە ۇيات بولدى،
قىمىزدى نەمىستەرگە ەنشىلەتىپ!
ءوز-اكاڭ، مالىنىڭ جوق اقادالى،
كۇرەستى يەمدەنە جاتار ءالى...
بابامنان قالىپتاسقان قۇسبەگىلىك -
«شەيحتىڭ حوببيى» دەپ اتالادى.
شاشىلدىق ەكەنمىن دەپ دارحان حالىق،
تۇر مىنە، الدا ساعىم، ارقامدا قۇت:
قۇلپىرتتى قىران، سۇڭقار قۇستى اراب،
مارجان مەن توماعاعا گاۋھار تاعىپ.
قۇشاعىن سالدەلىگە قالعان جايىپ،
تاققام جوق قانداستارعا جالعان ايىپ.
كەيىننەن قۇسبەگىلىك ونەرىڭە
السا دا سەرتيفيكات، تاڭدانبايىق!
قالپىڭدى دارمەنسىز ەل، قوشتادىم ال!..
سالتىڭا قىزىقتى ما، بوسقا بۇلار؟
يسپاندار ءجۇز الپىستاي بۇركىت باقسا،
وزىندە بەلگيانىڭ توقسانى بار.
دەرەكتەر بۇگىنگى عوي. وسەر ەرتەڭ!
باسقانىڭ باستان باعى كوشەر دەپ پە ەڭ؟!
داراقى بولمىسىڭنان تۇك پايدا جوق،
جوسىقسىز «مەنىكى» دەپ بوسە كەتكەن!
