Qazirgi tanda býkil әlemde turizm salasy qaryshtap damyp keledi. Tipti tek qana turizmge, turisterge sýienip el ekonomikasyn ústap otyrghan memleketter bar. Zetertteulerge sýiensek, songhy kezderi turister tarapynan kóne tarihy oryndargha, mәdeny múralargha degen súranys arta týsken. 

2017 jylghy 12 sәuirde Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydenti Núrsúltan Nazarbaevtyng «Bolashaqqa baghdar: ruhany janghyru» atty maqalasy jariyalap, barsha qazaqstandyqtardy jana dәuirding qaqpasynan bastap kirgizgen bolatyn. Sodan beri býkil elde kóne tarihy nysandar janartylyp, mәdeny múralar zamangha say damyp, ruhany kenistigimiz keneyip keledi.

Atalghan maqalada Qazaqstannyng ken-baytaq dalasyndaghy kóneden kele jatqan tarihy nysandar, kiyeli jerlerdi arnayy tizimge alyp, nәsihattu kerektili aitylghan. Sol arqyly jalpyhalyqtyng manyzgha ie mәdeny múralar arqyly óskeleng úrpaqtyng tarihy sanasyn oyatyp, otanshyldyq-patriottyq iyedeyalardy siniru kózdelgen. Tarihy manyzgha ie osy júmysty jýzege asyru ýshin dәl sol 2017 jyly QR Últtyq muzeyi janynan «Qasiyetti Qazaqstan» ghylymiy-zertteu ortalyghy qúryldy. Atalghan ortalyq sodan beri kóptegen júmystar atqardy.

Jogharyda aitqanymyzday tarihy nysandary men kiyeli jerlerine sýienip býkil el halqyn asyrap otyrghan memleketter bar. Bizding baytaq dalamyz da mәdeny múralar men tarihy nysandargha toly. Naqty statistika boyynsha aitsaq, elimizde jalpy últtyq manyzgha ie 205, al aimaqtyq manyzgha ie 575 tarihy nysan bar eken. Búl ótken jylghy esep. Jay esep emes, elimizding әr aimaghynda jýrgizilgen zetteu júmystarynyng nәtiyjesi.

Tarihy nysandardy qayta janghyrtu elding turistik mýmkindigin arttyrady. Búl әldeqashan dәleldengen mәselen. Osy qaghidany basty nazarda ústaghan jauapty basshylar «Joshy han» tarihiy-mәdeny keshenin dayyndap jatyr. Búl nysannyng qúrlysy 2020 jyldyng sonyna qaray ayaqtalady dep josparlanghan. «Kazakh Tourism» últtyq kompaniyasy» aksionerlik qoghamy tóraghasy Erjan Erkinbaevtyng oiynsha, búl nysan el ishi-syrtyna tanymal turistik oryngha ainalady.

Joshy han kesenesi – ataqty Shynghyshan men onyng әuletinen jer betinde qalghan jalghyz belgi. Sol ýshin de kesenening janynan enseli eskertkish túrghyzu josparlanyp otyr. Sol arqyly atalghan mazardyng әlemge әigili Shynghyshangha tiyesili ekenin tanytu kerek. Sonda ghana búl nysan alystan kóz tartyp, tarihy múragha әues turisterdi tartatyn bolady. Ayta keterligi kesene Altyn Ordanyng 750 jyldyq mereytoyyna oray Qaraghandy oblysynyng Úlytau audanynda salynyp jatyr. Keshende Shynghystyng ýlken úly Joshygha, Qazaq handyghyna, Altyn Ordagha arnalghan arnayy ekspozisiyalyq zal salynady. Sonymen qatar múnda shaghyn ashana men qonaq ýy de bolady.

Erjan Erkinbaev, «Kazakh Tourism» ÚK» aksionerlik qoghamy tóraghasy:

«Etnoturizmdi damytugha erekshe kónil bólinude. Memleket basshysynyng tapsyrmasy boyynsha «Úlytau» auqymdy jobasyn jýzege asyrudy josparlap otyrmyz. Búl joba elimizding TOP turistik ortalyqtarynyng birine ainalady dep kýtilude. Jyl sonyna qaray «Joshy han» tarihiy-mәdeny keshenining qúrylysy ayaqtaluy tiyis». 

Sonday-aq keshen aumaghynda etnoauyl ornalasady dep josparlanyp otyr. Múnda keletin turisterge jayly bolu ýshin joldar jaqsartylyp, jóndeletin bolady.

Mamandardyng pikirinshe qayta janghyrtylghan Joshy han kesenesi aldaghy uaqytta zertteushiler men sayahatshylardyng ýlken qyzyghushylyghyn tudaratyn bolady. Sóitip tarihy keshen elge belgili turistik oryngha ainalady.

Sheteldik jәne otandyq turisterdi kóptep tartu ýshin «Úlytau» brendin qalyptastyru kózdelgen. Osy maqsatta «Han Joly», «Qasiyetti Úlytau», «Qorghasyn qúpiyasy» jәne «Terekti Áuliye» qatarly turistik baghyttar әzirlenip jatyr.

Jaqyn bolashaqta biz sóz etip otyrghan Joshy han kesenesin  YuNESKO-nyng «Dýniyejýzilik mәdeny múralar tizimine» engizu basty josparda túr. Óitkeni, turister jәne bedeldi turistik operatorlar, tarihy oryndargha saparyn josparlaghanda jan-jaqty zertteydi. Barghaly otyrghan nysan YuNESKO-nyng halyqaralyq tiziminde túrsa, olardyng qyzyghushylyghyn búrynghydan da oyatady. Sol ýshin de Joshy han kesenesin YuNESKO-nyng «Dýniyejýzilik mәdeny múralar tizimine» engizuding manyzdy zor. Búl otandyq turizmning damuyna óz ýlesin qosatyn bolady.

Abai.kz