Tómendegi qysqa әngimemde Manghystau oblysynyng búrynghy әkimi Qyrymbek agha Kósherbaevtyng kósheli isteri turaly aitqym keledi...

Janylmasam,  2007 jyldyng  qysy boluy kerek. At qúlaghy kórinbeytin aq týtek boran, tizeden keletin omby qar. Múnday kýn rayy Manghystau týbegining  soltýstik-shyghys betkeyindegi beyneulikter  ýshin ýirenshikti jaghday.  «Bombey» deymiz Beyneudi qaljyndap. Sirә, jazda aptabynan aspan ainalyp jerge týsetin, qysta ayazynan úshqan qústyng qanaty ýsetin auarayyna әbden totyqqan  búl jaqtyng adamdarynyng alabólek  qaralyghyn qaghytqanymyz ghoy, biraq  auyl adamdarynyng jýrekteri qanday aq desenshi...

Qystyng sonday sarshúnaq ayazdy kýni oblys basshysy Qyrymbek Kósherbaev  bastaghan bir top atqaminer azamat júmys saparymen Beyneuge attandy. Top qúramynda men de jýrmin. Manghystau oblystyq telearnasynda tilshi edim. Tikúshaqpen arasy 60-70 shaqyrym bolatyn Beyneu audanyna qarasty auyldardy aralap jýrmiz. Oblysqa Qyrymbek Eleuúly kelgen bette túrghyndardyng talap-tilegin, arman-arzuyn óz auyzdarynan estip qaytatyn búryn-sondy bolmaghan osynday dәstýr qalyptasty.  Alty ay sayyn aumaghy 170 myng sharshy shaqyrymgha juyqtaytyn Manghystaudyng týkpir-týkpirin týgel adaqtap shyghady.

Tómendegi qysqa әngimemde Manghystau oblysynyng búrynghy әkimi Qyrymbek agha Kósherbaevtyng kósheli isteri turaly aitqym keledi...

Janylmasam,  2007 jyldyng  qysy boluy kerek. At qúlaghy kórinbeytin aq týtek boran, tizeden keletin omby qar. Múnday kýn rayy Manghystau týbegining  soltýstik-shyghys betkeyindegi beyneulikter  ýshin ýirenshikti jaghday.  «Bombey» deymiz Beyneudi qaljyndap. Sirә, jazda aptabynan aspan ainalyp jerge týsetin, qysta ayazynan úshqan qústyng qanaty ýsetin auarayyna әbden totyqqan  búl jaqtyng adamdarynyng alabólek  qaralyghyn qaghytqanymyz ghoy, biraq  auyl adamdarynyng jýrekteri qanday aq desenshi...

Qystyng sonday sarshúnaq ayazdy kýni oblys basshysy Qyrymbek Kósherbaev  bastaghan bir top atqaminer azamat júmys saparymen Beyneuge attandy. Top qúramynda men de jýrmin. Manghystau oblystyq telearnasynda tilshi edim. Tikúshaqpen arasy 60-70 shaqyrym bolatyn Beyneu audanyna qarasty auyldardy aralap jýrmiz. Oblysqa Qyrymbek Eleuúly kelgen bette túrghyndardyng talap-tilegin, arman-arzuyn óz auyzdarynan estip qaytatyn búryn-sondy bolmaghan osynday dәstýr qalyptasty.  Alty ay sayyn aumaghy 170 myng sharshy shaqyrymgha juyqtaytyn Manghystaudyng týkpir-týkpirin týgel adaqtap shyghady.

Sapargha ylghy meni qosatyn sebebi - redaksiyada qyz-kelinshekten basqa «atqa jenil telpekbay» jeleng jigit tilshiden men ghanamyn. On jetidegi týbitmúrt bozbala. Tilshilikke  tóselip, mәseleni tereng týsinip jýrgenim shamaly. Biraq oblystyng birinshisimen birge jýrip, onyng el damuy turaly aitqan әngimesine, azamattyghyna kuә bolghanyma ókinbeymin hәm  qazirgidey alaghay uaqytta onyng Manghystau ónirine jasap ketken jaqsylyghyn aitqym keledi.

Eki-ýsh auylda jinalys ótkizip, Boranqúl degen auylgha keldik.  Ákim bastaghan  kópke «Opornyi» atauymen mәlim eldimekendegi jana  mәdiynet ýiining qúrylysymen tanysty. Auyl aqsaqaldarmen tónirektegi múnay óndirushi kompaniyanyng ashanasyna jayylghan dastarqan ýstinde arqa-jarqa әngimelesip, әrqaysysyn asyqpay tyndady.

Sol kezdegi Qyrymbek Eleuúlynyng zipa boyyna layyq bir qarapayymdylyghy esimde qalypty. Tamaq ishuge ketken úshqyshtardy janyndaghy kómekshileri keri qaytarayyn dep edi, «asyqtyrmandar» dep tyiyp tastady.  Onyng ýstine biz tamaqtanyp shyqqansha úshaqtyng temir esigi qatyp qalghan ghoy. Úshqyshtar әkimnen ynghaysyzdanyp, asha almay әlek bop jatyr. Barlyghymyz ýskirik jelden betterimizdi jaghamyzben qalqalap, ýiirilip túrmyz. Ayaq úshymen jer shúqyp, oilanyp ketken ekem, osy kezde «Bas kiyiming qayda? degen dauystan  jalt búryldym. Qarasam Qyrymbek Eleuúly. Qapelimde sasyp qalyp, qaltama býktep salghan telpegimdi shyghara berippin.

- Densaulyqtyng qadirin qazir bilmeysinder. Jassyndar ghoy әli. Ýlkeygesin zardabyn tartasyndar. Bas kiyimindi tastama, - dedi. Ári qaray jón súrady.

- Qay jerding balasysyn?

- Úshtaghannan, - dedim. «Aqtaudan 200 shyqyrym jerde. Kenes kezinde dýrkiregen Ilichi sovhozymen ataghy shyqqan Úshtaghan bolatyn» dep qosyp qalghym keldi, әy biraq osyndayda baylanyp qalatyn til qúryghyr....

Súraqty ýsti-ýstine ýdetip, әke-sheshemdi, túrmys jaghdayymdy, poliytehnikalyq kolledjding 3-kursynda oqyp jýrgenimdi,  biraq bayaghy bala kýndegi әdebiyetke qúshtarlyghymmen jurnalistika salasyna kelip qalghanymdy da bilip aldy.

-  Jurnalistikany oqyghyng kelmey me? - dedi biri kezde mening kókeyimdegi kópten bergi bir oidy tap basyp.  Úrymtal jerimnen kelgesin be,  búryn qansha ret súhbat alyp jýrgen adamym bir sәt mening «interviuerim» bop shygha kelgende auzyma sóz týspey, kibirtiktey berdim. Osy sәtte úshaqtyng esigi de ashyldy-au.  Jol boyy «qap oqyghym keledi deuim kerek edi» degen oimen alysyp otyrdym.

Arada birneshe kýn ótken song  «Qazaqstan Aqtau» telearnasynyng diyrektory, jas ta bolsa óz qatarlastyrynyng arasynda qara ýzip jýrgen Rauan Kenjehanúly  kabiynetine shaqyryp aldy. «Oqugha niyetti bolsan, oblys әkimining atynan bilim  granty beriledi» dedi. Osylay qarapayym otbasynan shyqqan qara domalaq balagha Alatau baurayyndaghy ataqty QazMU-ding jurfagynda oqu baqyty búiyrdy.

Tek men emes, Qyrymbek Kósherbaevtyng qoldauymen elimizdin  mandayaldy joghary oqu oryndarynda Manghystau ónirining  myndaghan balasy oqyp jatyr.

Ózine sharapaty tiygen son, maqtap jazypty dep sóger bәlkim, oqyrman. Alayda, ol kisi oblysqa basshylyq etken 4-5 jyldyng kóleminde atqarylghan keleli isterdi eshkim joqqa shyghara almas.

Mәselen, múnaydyng ýstinde otyrsa da, maldyng qiyn jaghyp, kýl shygharyp kelgen Manghystaudyng týpkirding týbegindegi auyldaryna sheyin qazir kógildir otynnyng qyzyghyn kórip otyr.

Tәuelsizdik tarihynda túnghysh ret Múnayly degen jana audan ashyldy.  Negizinen oralmandar shoghyrlanghan jana audannyng tirshilik tynysy bólek: 2784 oryndyq ýsh mektep, basqada әleumettik infraqúrylym salynyp jatyr. Ayta ketu kerek,  orta bilim beru mektepterin saluda Manghystau Astanadan keyingi ekinshi orynda keledi.

Manghystau halqy túshy sudan tarshylyq kóretin. «Qighash-Aqtau» su taratqyshynyng qúrylysy bastalyp, Edil suyn búratyn manyzdy joba bastaldy.

«Qazaqstan-Aqtau» telearnasyn qazir әr auyl kóre alatyn jaghdaygha jetti. Bir qaraghanda, úsaq-týiek siyaqty. Biraq kýnde ónir tynysyn óneshteri sozylghansha aityp jatatyn jurnalisterding sózi dalagha ketpesin, enbekteri esh bolmasyn degen qamqorlyq qoy búl.

Áli esimde 2008 jyly Gannoverdegi «Hannover Messe -2008» kórmesine Qazaqstannan jalghyz, Manghystau oblysy  qatysyp, «Kendirli» demalys orny siyaqty turistik klaster, basqa da óndiristik jobalardy tanystyrdy. Qyrymbek Eleuúly sol saparynda Gamburg teniz porty men arnayy ekonomikalyq aimaqqa arnayy at basyn búryp tanysyp qaytty. Nәtiyjesi -  «Jer - Teniz - Aspan»  mega-jobasyn iske asyrudyng qazaqsha aitqanda, «tósegin salyp ketti».

Oblys basshysynyng iskerligining arqasynda «Aqtau teniz porty» arnayy ekonomikalyq aimaghynyng kәdimgidey alys-berisi kýsheydi,  taghy da 17 jobany  iske asyrugha baylanysty investisiyalyq  kelisim-sharttargha qol qoyyldy.  Taghy bir ekinshi arnayy ekonomikalyq aimaq - «Kaspiy» arnayy ekonomikalyq aimaghyn qúru boyynsha júmys  bastaldy. Múnyng bәri qosymsha júmys orny, qosymsha investisiya, qosymsha óndiris.

Ónirdegi jalghyz jogharghy oqu orny Sh.Esenov atyndaghy Aqtau memlekettik tehnologiyalar jәne injiniring uniyversiyteti atauyn da, maqsatyn da ózgertip, jana ghimaratqa kóshti.

Búryn júrt Pir Beket atanyng jatqan jerine bes, alty saghat oiqysh-oyqysh jolmen qinalyp jetetin. Búrnaghy jyly tike asfalit jol tóseldi.

Aday kóterilisine tarihy bagha berilip, Almatydaghy qúqyq qorghau organdary múraghatynda saqtalghan 56 tom is jaryqqa shyqty. Isa men Dosannyng da kóterilisining shyndyghy ashyldy. Eskertkish qoyyldy. Sonday-aq Aqtaudyng qaq ortasynan kýy atasy Qúrmanghazygha, jyrshy Qashaghangha arnalyp alyp eskertkish qoyyldy. Ol basshylyqta bolghan jyldary ónirdegi óner adamdary men sport sanlyqtary ýili boldy. Tizbeley bersem, atqarylghan iygi ister kóp-aq. Ony júrtshylyq jaqsy biledi.

Aytpaghym, biyl búiyrsa oquymdy ayaqtap, diplomymdy qolgha alamyn. Osy tústa bilim aluyma múryndyq bolghan azamattyng memleketshildik mýddesin el bop eskereyik degen tilek qoy.. Bizding Manghystau ónirinen shyqqan aqyndardyng kóbining óleninde kýsh atasyn tanymas zengi baba tóli jýredi. Sabyr Aday, Svetqaly Núrjan, Esenghaly Raushanovta da osylay.  Men de solardyng salghan izimen qazaqtyng «nar jolynda jýk qalmas» degen jaqsy maqalyn Qyrymbek Kósherbaevqa layyq kóremin.

«Abay-aqparat»