Tayauda «Últ» portalynda Aqberenning «Qazaq jastary taghy da syrt qala ma?» - degen saliqaly saualmen atalghan maqala-ýndeui jaryq kórdi. Eleuli pikir, úghynyqty úsynys aitqan Aqberen bylay deydi: «Tәuelsizdik alghan 21 jyl boyy bizding qogham óz betimen, memleket óz betimen, al, jastar mýlde basqa әlemde ómir sýrip keldi. Ásirese, qazaq jastary. Býgingi kýnge deyin biylik qazaq jastarynyng ruhaniy-materialdyq súranystaryn zerttep, bildi me eken?..Memlekettik tapsyryspen ótetin zertteulerding ynghaysyz jerleri týzetilip, teris bitken bútaqtary shabylyp, kedir-búdyrlary tegistelip, tapsyrys berushi aghaydyng «kónil-kýiin týsirmeu ýshin» joghary jaqqa tap-túinaqtay bolyp jetkiziledi.

...Bizding aghaylar jastardyng ishindegi sholaq belsendilerding kózqarasyn - barlyq jastardyng kózqarasy, dep oilaydy. «Aydaghany bes eshki, ysqyryghy jer jaratyn» әlgi «belsendi» jastar bir bólek, ómirding qaynaghan qan bazaryndaghy jaghday mýlde basqa ekenin biylik óte kesh týsinip otyr.

Tayauda «Últ» portalynda Aqberenning «Qazaq jastary taghy da syrt qala ma?» - degen saliqaly saualmen atalghan maqala-ýndeui jaryq kórdi. Eleuli pikir, úghynyqty úsynys aitqan Aqberen bylay deydi: «Tәuelsizdik alghan 21 jyl boyy bizding qogham óz betimen, memleket óz betimen, al, jastar mýlde basqa әlemde ómir sýrip keldi. Ásirese, qazaq jastary. Býgingi kýnge deyin biylik qazaq jastarynyng ruhaniy-materialdyq súranystaryn zerttep, bildi me eken?..Memlekettik tapsyryspen ótetin zertteulerding ynghaysyz jerleri týzetilip, teris bitken bútaqtary shabylyp, kedir-búdyrlary tegistelip, tapsyrys berushi aghaydyng «kónil-kýiin týsirmeu ýshin» joghary jaqqa tap-túinaqtay bolyp jetkiziledi.

...Bizding aghaylar jastardyng ishindegi sholaq belsendilerding kózqarasyn - barlyq jastardyng kózqarasy, dep oilaydy. «Aydaghany bes eshki, ysqyryghy jer jaratyn» әlgi «belsendi» jastar bir bólek, ómirding qaynaghan qan bazaryndaghy jaghday mýlde basqa ekenin biylik óte kesh týsinip otyr.

...Esesine, býgin biylik ózi tanymaytyn, tipti, ózi qorqatyn jastar qoghamyn qalyptastyryp aldy. Biylikting nazarynan tys qalghan jastardyng bir toby - әrtýrli diny aghymdargha ilesip ketti, bir toby - óz nanyn ózi tauyp jeuge bar jastyq jigeri men asyl uaqytyn júmsap jýr, kelesi bir toptyng ruhani-intellektualdyq dengeyi 11 synyptan ary aspay, tómen qaray qúldyrauda. Nashaqorlyq, maskýnemdik, taghy basqa ziyandy әdetterdi aita bersek, tipti, týnilip ketesin. Áriyne, bәrine qap-qara boyaudy jagha saludan aulaqpyz. Imany kәmil, bilimdi, sergek, zerdeli jastarymyz kóp. Jaratqangha tәuba deymiz. Biraq olar az. Óte az...

...Qazaq jasy ýndemeydi. Ol kónbis. Qytaydyng kiyimine, sugha pisirilgen makarongha, tipti, «roltongha» shýkir, dep jýre beredi. Ózining ishki depressiyasyn ózi de sezinbeydi, biraq, bir dýnie jetispey túrghanyn biledi.

...Ýstimizdegi jyldyng sәuir aiynda Memleket Basshysy Ýkimetke «Jastar sayasatynyng 2020 jylgha deyingi tújyrymdamasyn» jasaqtap, osy kýzding qarasha aiynda úsynudy tapsyrghan bolatyn. Tújyrymdamany talqylau ghalamtorda taghy da «qarqyndy týrde» orys tilinde jýrip jatyr. Internetti paydalanudy jaqsy mengergen adamnyng ózi atalghan tújyrymdamany qazaq tilinde taba almay, qolyn bir-aq silteydi.

...Qazaq jastaryna osy qújattyng mәtinin qalay jetkizemiz, tújyrymdamagha qalalarda qyzmet etip jýrgen qazaq jastarynyn, auyl jastarynyng mún-múqtajyn, arman-tilekterin zerdeleu nәtiyjesinde naqty, strategiyalyq úsynystardy qalay úsynamyz? Sol jaghyn keneseyik. Býgingi jas - erteng bizding zamandastarymyz. Ertengi qoghamdy býgin qalyptastyruymyz kerek.

...Bizde shyn mәninde belsendi, elining ertenin oilaytyn myndaghan jigerli jastar bar. Solardy memlekettik tapsyrysqa qatystyrudy talap eteyik, qazaqtyng mәselesimen ainalysatyn jastar úiymdaryn kóptep qúrayyq, paydaly, әrtýrli sharalardy ótkizuge múryndyq bolayyq. Sizding de ini-qaryndastarynyz, bauyr-siniliniz bar. Solardyng bolashaghyna alang bolynyz...»

Mineki, búl - naghyz qazaqtyng sózi, naghyz últshyl adamnyng uәji. Razy boldyq. Tasqyndy taqyryp jastarymyzdyng jan-jarasyn qozghap, pikir bildirushilerge kómilip qaldy...

Artynsha, elendegen Elgezek inishekting «Ýndemey-aq qoyayyn dep edim...» - degen shúghyl maqalasymen tanysyp, tasyghan kónilimiz su sepkendey basyldy. Sóitsek, maqalanyn shyqqanyna jarty kýn ótpey-aq, QR Bilim jәne ghylym ministrligi, Jastar sayasaty jónindegi komiytetining tóraghasy Núrlan Óteshev Aqberenmen dereu habarlasyp, tújyrymdamanyng qazaqsha núsqasy bar ekendigin, qazaqshanyng qaptaghan sayttarda jariyalanyp túrghandyghyn, qajet bolsa, qol astyndaghy bir kishkentay sheneunikting qazaqsha núsqany Elgezekting elektrondy poshtasyna әdeyi jiberetindigin aitypty.

Áytkenmen, әdettegidey «ótirikting arty - bir-aq tútam» bolyp, aradaghy bir jeti boyyna barlyq sayttargha da, Aqberenning poshtasyna da Tújyrymdamanyng qazaq tilindegi núsqasy týspedi. Jap-jas sheneunikting әlden-aq ótirikshiligine qapalanyp, altyn basynyng qor bolghandyghyna namysy shydamaghan Aqberennin: «Mәsele - bizding memlekettik organdardyng Ana tilimizge mensinbey, salghyrt, kerek deseniz, jekkórinishpen qarap kele jatqandyghynda. Ertengi eldi, ertengi Qazaqstanymyzdy basqaratyn jigitterding siqy osy... Mening janyma býgingi bizding qoghamda oryn alyp otyrghan til men últtyq ruhtyng jay-kýii qatty batady» - dep, shyryldaghan janayqayy bizding de jýregimizdi syzdatty...

...Býginde teledidar men radiony qarasam, óz-ózimnen qysylyp, keyde, kirerge tesik tappaymyn. Jaqynda Jezqazghannyng bir shalghay auylynyng әkimi «Elbasynyng tapsyrmasymen, auylda 15-adamdyq monsha saldyq» degen synaydaghy bir qoyyrtpaqty qoyyp qaldy...

Múhtar Shahanov aghamyz TJ-lar (tufly jalaghyshtar) ataghan әkim-qararlardyng jaghympazdyghynyng sheti men shegi әzirge kórinbeydi. Jo-joq, búlar el basqaratyn túlghalar emes, bastyqtyng aitqanyn búljytpay oryndaytyn (kóbine, tek sóz jýzinde) «lәppay, taqsyrlardyn» tobyry ghana...

Qarshaday Núrlan Óteshevting jasy ózinen әjepteuir ýlken aghasy Aqberen Elgezekti: «Saghan pәlen adam habarlasady» - dep sylap-sipap, aldap-sulap  shygharyp saluynan da TJ-nyng tyjyryny men qolqany qapqan kýlimsi iyisi seziledi...

Qazaqtyng qalasy men dalasyn egeuqúiryqtarday qaptap-qayqandaghan TJ-lardan qashan qútyludyng jalghyz joly - «Elbasynyng tapsyrmasynsyz-aq» elding qamyn oilap, últtyq ruhymyzdyng janartauday jarqyrap oyanuy, yaghni, Aqberenderding algha shyghyp, Elgezekterding erekshe elenui...

...At tóbelindey az ghana qazaqtyng jigitteri bir-birimizdi tyndap ta, syilap ta ýirenuimiz kerek. Mansaby bardyng menmensip, kókke atylghany da, qarapayym adamnyng qarabayyrlyqqa qúlaghany da jaraspaydy, jigitter! Adamnan - adam artyq emes, jýrekke iman túraqtap, nәpsige qanaghat qoyylsa, qazaq jigitining almaytyn asuy bolmaydy...

Qúltas DOSTAN,

«Jas qazaq ýni» gazetining bas redaktory

«Abai.kz»